خاک مانند آب جایگزین ندارد باید مراقب خاکمان باشیم

زنجان - ایرنا - وقتی از خاک می گوییم به قطع باید راجع به فرسایش، بیابانزایی، قاچاق، مواد معدنی و سایر حوزه های مرتبط با آن هم صحبت کنیم، به ویژه وقتی بفهمیم خطرات حوزه خاک مهمتر از بحران آب است.

طبق نظر کارشناسان 2 تا 3 برابر حد مجاز در کشور فرسایش خاک داریم، میلیاردها مترمکعب اضافه برداشت آب داریم و وارد بحران آب شده ایم، همچنین سالانه هزاران هزار هکتار خاک کشور تبدیل به بیابان می شود.
هرچند کمبود منابع آبی و وجود خشکسالی در ایران مساله با اهمیتی است، اما از بین رفتن خاکی که برای تشکیل هر سانتیمتر از آن بیش از 300 سال زمان لازم است هم کم اهمیت تر از آن نیست.
زندگی در چنین موقعیت جغرافیایی برای هر فردی نیازمند رعایت نکات مهم و حیاتی است تا با دقت زیاد خود و مراعات حال طبیعت باعث نابودی آن و محیط زیست کشور نشود.
باید همگان نسبت به نتیجه این همه آسیب رساندن به خاک و آب و لزوم حفاظت از آنها آگاه شوند، شاید امکان واردات آب را داشته باشیم اما همه کارشناسان به نبود واردات خاک از سایر کشورها اذعان دارند.
آماری که درباره فرسایش خاک وجود دارد حاکی از این است که سالانه بیش از 2 میلیارد تن از خاک کشور بر اثر فرسایش از دست می‎رود و این طبق نظر صاحب نظران یک فاجعه زیست محیطی تلقی می شود.
همچنین گفته می شود خاک ایران سالانه چهار برابر بیشتر از خاک کشورهای جهان بر اثر فرسایش آبی یا بادی نابود می شود. اما به واقع رسیدگی به این موضوعات چقدر در اولویت کاری مسئولان و برنامه ریزان کشور و استان قرار دارد و چه کارهایی برای جلوگیری از ورود کشور به یک بحران جدید دارند.
چقدر رسانه ها و صاحبان تریبون در جامعه روی این موضوع حساسیت دارند و مردم را با خطرات آن آشنا کرده و نسبت به آگاه سازی آنها تلاش می کنند.
اگر امروز این مسائل از سوی متولیان امر و صاحبان تریبون و رسانه ها به خوبی تبیین نشود، فردا باید منتظر بحران های مختلف و جدید محیط زیستی در جای جای کشور پهناور ایران باشیم.
ایرنای مرکز زنجان نیز در این خصوص میزگردی با همین موضوع و با محوریت ارزش خاک و وضعیت کنونی استان زنجان در این زمینه با حضور معاونان و مدیران جهاد کشاورزی، محیط زیست و منابع طبیعی استان برگزار کرد.

**آب جایگزین دارد اما خاک جایگزینی ندارد
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی استان زنجان افزود: آحاد مردم و اقشار مختلف جامعه باید بدانند که اگر آب تمام شود شاید جایگزین داشته باشد، اما خاک کشور از بین رود کسی به ما خاک نخواهد داد و حاضر به فروش آن نخواهد بود.
جلیل سلطان نژاد تاکید کرد: اهمیت دادن به خاک و آب توسط خبرگزاری جمهوری اسلامی قابل قدردانی است، چون موضوع قاچاق خاک و حفظ آن بسیار مهم است.
وی تاکید کرد: رهبر معظم انقلاب فرمودند کمبود آب را می شود جبران کرد، اما خاک را نه! چون هیچ کشوری حاضر به فروش خاک خود به غیر نیست.
سلطان نژاد خاطرنشان کرد: قاچاق خاک در هر قالبی و با هر نوعی از جمله خاک معدنی یک معضل بوده و باید با تصحیح قانون جلوی قاچاق خاک که به طور قانونی و با نام صادرات مواد معدنی خام انجام می شود را گرفت.

** قاچاق خاک زراعی از زنجان گزارش نشده است
وی گفت: در استان زنجان قاچاق خاک زراعی گزارش نشده و این موضوع شاید به خاطر دور بودن مقصد قاچاق که اغلب کشورهای اطراف خلیج فارس است؛ باشد.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی استان زنجان اظهار داشت: متخصصان معادن معتقدند اگر به طور مثال 40 درصد خاک معدنی از یک عنصر باشد، بعد از استحصال آن یک عنصر دیگر هم وجود خواهد داشت که اگر آن را فراوری کنند ارزشش از عنصر اولی بیشتر خواهد بود.
وی تاکید کرد: یعنی خاکی که ما بعد از استخراج ماده معدنی سرب و روی انبار می کنیم و باعث آلودگی می شود، می توانیم با تکنولوژی روز هم ایجاد اشتغال کنیم، هم آلودگی ها کاهش یابد.
وی گفت: تشکیل هر یک سانتیمتر خاک زراعی از 300 تا 800 سال طول می کشد، لذا باید اهمیت این خاک را بیشتر از هر زمانی بدانیم و نگذاریم این عنصر حیاتی به راحتی از بین برود.

**خاک زراعی به مثابه ناموس کشاورزان است
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان گفت: مسئولیت اصلی موضوعاتی چون فرسایش خاک، بیایانزایی و بیابان زدایی یا قاچاق خاک با اداره کل منابع طبیعی است
فریدون داودی افزود: خاک زراعی به نوعی ناموس کشاورز است و می داند که اگر بلایی بر سر خاکش بیاید، چه ضرری خواهد کرد، لذا هیچ وقت کشاورزان به فکر فروش و قاچاق خاک زراعی نمی افتند.
وی اظهار داشت: خاک زمین های کشاورزی و زراعی به نوعی جزو ارثیه ای است که از پیشینیان به کشاورز رسیده و از دست دادن این خاک یعنی از دست دادن زندگی کشاورز و به قطع او حاضر به انجام چنین کاری نخواهد بود.
داودی تاکید کرد: معتقدم اگر کسی بخواهد قاچاق کند برایش فرقی ندارد که وسط کشور باشد یا جنوب کشور، لذا آن علتی که مانع از قاچاق می شود موارد دیگری است.

** مخالف خروج خاک معدنی به صورت خام فروشی هستیم
وی افزود: مخالف خروج خاک معدنی به صورت خام فروشی هستیم و این صادرات نشان از توجه نداشتن ما به موضوع فراوری مواد معدنی است.
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان تصریح کرد: اگر خاک معدن های ما فراوری شده و مواد معدنی آن در خود استان استخراج شود، سرمایه ما از دستمان نمی رود، همچنین اشتغالزایی هم می شود.
وی افزود: با پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی قانونی راجع به خاک سال گذشته تصویب شده، اما هنوز به مرحله اجرا درنیامده است، اگر این قانون اجرا شود امکان حل شدن خیلی از مسائل وجود دارد.
داودی خاطرنشان کرد: خاک بستری برای آب و گیاه است، اگر ما خاک نداشته باشیم به قطع اگر در مصرف آب هم صرفه جویی کنیم موفقیتی در این زمینه نخواهیم داشت.
وی افزود: الان حدود 95 درصد مواد غذایی ما از خاک تولید می شود، این موضوع اهمیت عنصر خاک را بیش از پیش نمایان و در واقع ضرورت حفظ آن را به ما گوش زد می کند.

** تغییر کاربری زمین کشاورزی ضربه زیادی به منابع طبیعی کشور می زند
داودی افزود: تغییر کاربری زمین کشاورزی توسط برخی از مردم ضربه زیادی به منابع طبیعی کشور می زند و ما در واقع نمی توانیم این آسیب ها را جبران کنیم.
وی تاکید کرد: حفظ مواد عالی خاک از مهمترین موارد جهاد کشاورزی بوده، درحالی که خاک ما در این زمینه فقیر است و این مواد عالی نقش مهمی در حفظ رطوبت و کشت محصولات ایفا می کنند.
داودی خاطرنشان کرد: ما برای حفظ این مواد حدود 52 هزار هکتار از زمین های کشاورزی را تحت نظارت مستمر قرار داده ایم و تمام تلاشمان را در مدیریت منابع خاک و هدایت کشاورزان برای استفاده صحیح از این خاک انجام می دهیم.

**کشت متناوب یک محصول باعث فرسایش خاک می شود
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان تصریح کرد: کشت متناوب یک محصول باعث فرسایش خاک می شود و ما نیز به عنوان متولی امر با برگزاری کلاس های آموزشی و آگاه سازی مانع از این کار می شویم.
وی گفت: ما پتانسیل خاک زمین ها را شناسایی می کنیم تا بدانیم که هر قسمتی از خاک دارای ظرفیت کشت چه محصولی است و از همه مهمتر از چه الگوی کشتی تبعیت خواهد کرد.
داودی اظهار داشت: کمبود آب و پایین رفتن منابع آبی از سطح زمین، باعث دیمی شدن بعضی از زمین ها شده و این قسم از اراضی نیز روند افزایشی در استان دارد.
وی خاطرنشان کرد: کشت پسته در مناطقی که دچار کم آبی هستند در حال ترویج و گسترش است، چون این درخت کم آب بر بوده و نیاز به مصرف آنچنانی از منابع آب ندارد.

** خروج خاک از ایران با خام فروشی مواد معدنی اتفاق می افتد
معاون فنی اداره کل محیط زیست استان گفت: شاید قاچاق رسمی خاک وجود نداشته باشد، یا به اندازه ای نباشد که بخواهیم راجع به آن صحبت کنیم، اما خروج خاک از ایران به طور قانونی و با خام فروشی مواد معدنی اتفاق می افتد.
تورج قاسمی افزود: این خاک تقریبا با قیمت خاک معمولی به فروش می رسد، باید برای این موضوع راهکار عملی پیدا کنیم، تا ارزش افزوده آن علاوه بر اشتغالزایی نصیب داخلی ها شود، نه کشورهای خارجی.
وی تصریح کرد: بیشتر خاکهای معدنی مغذی هستند، اگر این خاک زراعی هم نباشد، اما خاکی که قاچاق می شود مثلا در برج سازی دبی از آن استفاده می شود.

** در سراسر کشور فرسایش خاک داریم
قاسمی افزود: در سراسر کشور فرسایش خاک داریم، اما علت فرسایش به دلیل انسانی در حال افزایش روزافزون است و باید فکری به این اوضاع کرد.
معاون فنی اداره کل محیط زیست استان تاکید کرد: اگر همین معدن انگوران را در نظر بگیریم با 30 سانتی متر نخست خاک چه کار کرده ایم، که الان به اعماق زمین رسیده ایم؟
وی گفت: غیر از این است که ما این خاک و امثالهم را تخریب کرده و از بین برده ایم، آیا به این موارد کسی رسیدگی می کند یا اینکه از این زوایه به این موضوع نگاه کرده ایم؟
قاسمی ادامه داد: شاید کمبود بارندگی ها و دلایل مشابه باعث فرسایش خاک شود، اما این دلیل در قیاس با دلایل انسانی قابل مقایسه نیست.
وی با اشاره به افزایش بیابانزایی در استان گفت: هم اکنون به دلیل تغییر رژیم اقلیم، رفتارهای نادرست انسانی و سایر دلایل بیابانزایی در استان در حال افزایش چشمگیری است.

** مشکل بیابانزایی و فرسایش خاک نیازمند مدیریت درست است
قاسمی تصریح کرد: اگر مدیریت درست در مقابله با فرسایش خاک و مقوله بیابانزایی نداشته باشیم، به قطع در آینده با بحران های جدی در این زمینه مواجه خواهیم شد و آن زمان دیگر راهکاری برای تدبیر جهت رفع کلی این موضوع نخواهیم داشت.
معاون فنی اداره کل محیط زیست استان گفت: مراتع استان نیز وضع خوبی ندارند و بهره برداری اضافی از مراتع باعث کاهش جدی پوشش گیاهی و تخریب محیط زیست شده است.
وی ادامه داد: وضعیت به گونه ای شده که در سال های آینده کانون های ریزگردی که امروز زیاد نیستند، به وفور قابل مشاهده بوده و باید از امروز برای رفع این مسئله راهکار داشته باشیم.
قاسمی خاطرنشان کرد: رودخانه قزل اوزن که چند صد کیلومتر طول دارد قبلا به عنوان رودخانه دایمی بوده، الان تبدیل به رودخانه فصلی شده و در فصل گرما آب ندارد، همین موضوع باعث ایجاد ریزگردها و فرسایش خاک می شود.
وی اظهارداشت: این خشک شدن ها حاصل برداشت ما انسان هاست، البته محیط زیست استان به نوبه خود کانون های ریزگرد را در قالب یک طرح اجرا کرده و مشغول شناسایی این کانون هاست.
قاسمی تاکید کرد: 11 درصد مناطق منابع طبیعی استان که چیزی در حدود 240 هزار هکتار است در اختیار این اداره کل است و طرح ارتقای 2 منطقه به مناطق تحت حفاظت را داده ایم.
معاون فنی اداره کل محیط زیست استان افزود: در مناطق حفاظت شده و امن کسی حق بوته کنی و چرای دام ها را ندارد، باید این مناطق بکر مانده و برای آیندگان حفظ شوند.
وی گفت: ما در مناطق حفاظت شده پروانه چرای دام ها را کنترل می کنیم و اجازه کار غیرقانونی به کسی داده نمی شود، در واقع وقتی مرتع از بین نرود فرسایش خاک کم می شود، منابع آبی از بین نمی رود و مزایای دیگری با حفظ مرتع برای محیط زیست به ارمغان می آورد.
قاسمی اظهار داشت: ایجاد بادشکن اطراف جاده ها، نهال کاری با هدف کنترل وضع موجود جهت جلوگیری از فرسایش خاک و مدیریت روان آب‌های سطحی از جمله راه های مناسب است.

** وضعیت فرسایش خاک در ایران بحرانی است
سلطان نژاد تاکید کرد: وضعیت فرسایش خاک در ایران بحرانی است، این گفته کارشناسان است، استان زنجان نیز برای جلوگیری از گسترش فرسایش و بیابانی زایی کارهای خوبی کرده و از محل صندوق توسعه ملی حدود 13 میلیارد تومان فقط در سالجاری هزینه کرده است.
وی گفت: متوسط رقم فرسایش خاک کشور در سال به حدود 14 تن در هکتار می رسد و این یعنی باید گوش به زنگ باشیم و عزم جدی برای مقابله با آن وجود داشته باشد.
سلطان نژاد درباره مصرف بی رویه آب زیرزمینی اظهار داشت: برداشت غیرمجاز و مصرف نادرست آب علت اصلی ایجاد شکاف یا فروچاله ها در دشت هاست که البته وضعیت حادی در برخی از مناطق ایران به وجود آورده است.
وی ادامه داد: وضعیت دشت های استان زنجان نیز مطلوب نیست و سالانه مقدار قابل توجهی افت و فرونشست دشت ها را شاهد هستیم.
وی گفت: طبق نظر کارشناسان 2 تا سه برابر حد مجاز فرسایش خاک داریم، میلیاردها مترمکعب اضافه برداشت آب داریم و وارد بحران آب شده ایم، همچنین هزاران هزار هکتار به طور سالانه خاک ما تبدیل به بیابان می شود.
هرچند کمبود منابع آبی و وجود خشکسالی در ایران مساله با اهمیتی است، اما از بین رفتن خاکی که برای تشکیل آن بیش از 300 سال زمان لازم است هم کم اهمیت تر از آن نباشد.
زندگی در چنین موقعیت جغرافیای برای هر فردی نیازمند رعایت نکات مهم و حیاتی است تا با دقت زیاد خود و مراعات حال طبیعت باعث نابودی طبیعت و محیط زیست کشور نشود.
آیا تاکنون از خود سوال کرده ایم که نتیجه این همه آسیب رساندن به خاک و آب چه خواهد بود؟ شاید امکان واردات آب را داشته باشیم اما همه کارشناسان به نبود صادرات خاک از سایر کشورها اذعان دارند.
آماری که درباره فرسایش خاک وجود دارد حاکی از این است که سالانه بیش از 2 میلیارد تن از خاک کشور بر اثر فرسایش از دست می‎رود و این یعنی طبق نظر صاحب نظران یک فاجعه محیط زیستی تقی می شود.
همچنین گفته می شود خاک کشور سالانه چهار برابر بیشتر از خاک کشورهای جهان بر اثر فرسایش آبی یا بادی نابود می گردد. اما واقعا این موضوعات چقدر در اولویت مسئولان و برنامه ریزان کشور و استان قرار دارد و چه کارهایی برای جلوگیری از ورود کشور به یک بحران جدید دارند.
چقدر رسانه ها و صاحبان تریبون در جامعه روی این موضوع حساسیت دارند و مردم را با خطرات ان آشنا کرده و نسبت به آگاه سازی آنها تلاش می کنند.
اگر امروز این مسائل به خوبی تبیین و گفته نشود، فردا باید منتظر بحران های مختلف و جدید محیط زیستی در جای جای کشور پهناور ایران باشیم.
در این رابطه میزگردی با همین موضوعات با محوریت ارزش خاک و وضعیت کنونی استان زنجان در این زمینه با حضور معاونان و مدیران جهاد کشاورزی، محیط زیست و منابع طبیعی استان در دفتر ایرنا برگزار گردید.

**آب جایگزین دارد اما خاک جایگزینی ندارد
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی استان زنجان افزود: همه آحاد مردم و اقشار جامعه باید بدانند که اگر آب تمام شود شاید جایگزین داشته باشد، اما خاک کشور از بین رود کسی به ما خاک نخواهد داد و حاضر به فروش آن نخواهد بود.
جلیل سلطان نژاد تاکید کرد: اهمیت دادن به خاک و آب توسط خبرگزاری ایرنا قابل قدردانی است، چون موضوع قاچاق آب و خاک و حفظ آن خیلی مهم است.
وی تاکید کرد: رهبر معظم انقلاب فرمودند کمبود آب را می شود جبران کرد، اما خاک را نه! چون هیچ کشوری حاضر به فروش خاک خود به غیر نیست.
سلطان نژاد خاطرنشان کرد: قاچاق خاک در هر قالبی و با هر نوعی از جمله خاک معدنی یک معضل بوده و باید با تصحیح قانون جلوی قاچاق خاک که به طور قانونی و با نام صادرات مواد معدنی خام انجام می شود را گرفت.

**قاچاق خاک زراعی از زنجان گزارش نشده است
وی گفت: در استان زنجان قاچاق خاک زراعی گزارش نشده و این موضوع شاید به خاطر دور بودن مقصد قاچاق که اغلب کشورهای اطراف خلیج فارس است؛ باشد.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی استان زنجان اظهار داشت: متخصصان معادن معتقدند اگر به طور مثال 40 درصد خاک معدنی از یک عنصر باشد، بعد از استحصال آن یک عنصر دیگر هم وجود خواهد داشت که اگر ان را فراوری کنند ارزشش از عنصر اولی بیشتر خواهد بود.
وی تاکید کرد: یعنی خاکی که ما بعد از استخراج ماده معدنی سرب و روی دپو می کنیم و باعث آلودگی می شود، می توانیم با تکنولوژی روز هم ایجاد اشتغال کنیم، هم آلودگی ها کاهش یابد.
وی گفت: هر یک سانتی متر خاک زراعی از 300 تا 800 سال طول می کشد تا تشکیل شود، لذا باید اهمیت این خاک را بیشتر از هر زمانی بدانیم و نگذاریم این عنصر حیاتی به راحتی از بین برود.

**خاک زراعی به مثابه ناموس کشاورزان است
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان گفت: مسئولیت اصلی موضوعاتی چون فرسایش خاک، بیایان زایی و بیابان زدایی یا قاچاق خاک با اداره کل منابع طبیعی است
فریدون داودی افزود: خاک زراعی به نوعی ناموس کشاورز است و می داند که اگر بلایی بر سر خاکش بیاید، چه ضرری خواهد کرد، لذا هیچ وقت کشاورزان به فکر فروش و قاچاق خاک زراعی نمی افتند.
وی اظهار داشت: خاک زمین های کشاورزی و زراعی به نوعی جزو ارثیه ای است که از پیشینیان به کشاورز رسیده و از دست دادن این خاک یعنی از دست دادن زندگی کشاورز و به قطع او حاظر به انجام چنین کاری نخواهد بود.
داودی تاکید کرد: معتقدم اگر کسی بخواهد قاچاق کند برایش فرقی ندارد که وسط کشور باشد یا جنوب کشور، لذا آن علتی که مانع از قاچاق می شود موارد دیگری است.

**مخالف خروج خاک معدنی به صورت خام فروشی هستیم
وی افزود: مخالف خروج خاک معدنی به صورت خام فروشی هستیم و این صادرات نشان از توجه نداشتن ما به موضوع فراوری مواد معدنی است.
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان تصریح کرد: اگر خاک معدن های ما فراوری شده و مواد معدنی آن در خود استان استخراج شود، سرمایه ما از دستمان نمی رود، همچنین اشتغال زایی هم ایجاد می شود.
وی افزود: با پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی قانونی راجع به خاک سال گذشته تصویب شده، اما هنوز به مرحله اجرا درنیامده است، اگر این قانون اجرا شود خیلی از مسائل امکان حل شدنشان وجود دارد.
داودی خاطرنشان کرد: خاک بستری برای آب و گیاه است، اگر ما خاک نداشته باشیم به قطع اگر در مصرف آب هم صرفه جویی کنیم موفقیتی در این زمینه نخواهیم داشت.
وی افزود: الان حدود 95 درصد مواد غذایی ما از خاک تولید می شود، این موضوع اهمیت عنصر خاک را بیش از پیش نمایان می کند و در واقع ضرورت حفظ آن را به ما گوش زد می نماید.

**تغییر کاربری زمین کشاورزی ضربه زیادی به منابع طبیعی کشور می زند
داودی افزود: تغییر کاربری زمین کشاورزی توسط برخی از مردم ضربه زیادی به منابع طبیعی کشور می زند و ما در واقع نمی توانیم این کارها را جبران کنیم.
وی تاکید کرد: حفظ مواد عالی خاک از مهمترین موارد جهاد کشاورزی است، خاک ما در این زمینه فقیر هست، این مواد عالی نقش مهمی در حفظ رطوبیت و کشت محصولات ایفا می کنند.
داودی خاطرنشان کرد: ما برای حفظ این مواد حدود 52 هزار هکتار از زمین های کشاورزی را تحت نظارت مستمر قرار داده ایم و تمام تلاشمان را در مدیریت منابع خاک و هدایت کشاورزان برای استفاده صحیح از این خاک انجام می دهیم.

** کشت متناوب یک محصول باعث فرسایش خاک می شود
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان تصریح کرد: کشت متناوب یک محصول باعث فرسایش خاک می شود و ما نیز به عنوان متولی امر با برگزاری کلاس های آموزشی و آگاه سازی مانع از این کار می شویم.
وی گفت: پتانسیل خاک زمین ها را شناسایی می کنیم تا بدانیم که هر قسمتی از خاک دارای ظرفیت کشت چه محصولی را دارد و از همه مهمتر از چه الگوی کشتی باید تبعیت کند.
داودی اظهار داشت: کمبود آب و پایین رفتن سطح منابع آب زیرزمینی، باعث دیمی شدن کشت در بعضی از زمین ها شده است که این قسم از کشت محصول در زمین ها روند افزایشی در استان دارد.
وی خاطرنشان کرد: کشت پسته در مناطقی که دچار کم آبی هستند در حال ترویج و گسترش است، چراکه این درخت کم آب بر است.

** خروج خاک از ایران با خام فروشی مواد معدنی اتفاق می افتد
معاون فنی اداره کل محیط زیست استان گفت: شاید قاچاق رسمی خاک وجود نداشته باشد، یا به اندازه ای نباشد که بخواهیم راجع به آن صحبت کنیم، اما خروج خاک از ایران به طور قانونی و با خام فروشی مواد معدنی اتفاق می افتد.
تورج قاسمی افزود: این خاک تقریبا با قیمت خاک معمولی به فروش می رسد، باید برای این موضوع راهکار عملی پیدا کنیم، تا ارزش افزوده آن علاوه بر اشتغالزایی نصیب داخلی ها شود، نه کشورهای خارجی.
وی تصریح کرد: خاک معدنی در اکثر زمان ها مغذی است، اگر این خاک مصرف زراعی هم نداشته باشد، از آن مثلا در برج سازی دبی استفاده می شود.

**در سراسر کشور فرسایش خاک داریم
قاسمی افزود: ما در سراسر کشور فرسایش خاک داریم، اما علت فرسایش به دلیل انسانی در حال افزایش روزافزون است و باید فکری به حال این اوضاع کرد.
معاون فنی اداره کل محیط زیست استان تاکید کرد: اگر همین معدن انگوران را در نظر بگیریم با سی سانتی متر نخست خاک چه کار کرده ایم، که الان به اعماق زمین رسیده ایم؟
وی گفت: غیر از این است که ما این خاک و امثالهم را تخریب کرده و از بین برده ایم، آیا به این موارد کسی رسیدگی می کند یا اینکه از این زوایه به این موضوع نگاه کرده ایم؟
قاسمی ادامه داد: شاید کمبود بارندگی ها و دلایل مشابه باعث فرسایش خاک شود، اما این دلیل در قیاس با دلایل انسانی قابل مقایسه نیست.
وی با اشاره به افزایش بیابان زایی در استان گفت: به دلیل تغییر رژیم اقلیم، رفتارهای نادرست انسانی و سایر دلایل بیابانزایی در استان در حال افزایش چشمگیری است.

** مشکل بیابانزایی و فرسایش خاک نیازمند مدیریت درست است
قاسمی تصریح کرد: اگر مدیریت درست در مقابله با فرسایش خاک و مقوله بیابانزایی نداشته باشیم، به قطع در آینده با بحران های جدی در این زمینه مواجه خواهیم شد و آن زمان دیگر راهکاری برای تدبیر جهت رفع این مشکل نخواهیم داشت.
معاون فنی اداره کل محیط زیست استان گفت: مراتع استان نیز وضع خوبی ندارند و بهره برداری اضافی از مراتع باعث کاهش جدی پوشش گیاهی و تخریب محیط زیست شده است.
وی ادامه داد: وضعیت به گونه ای شده که در سال های آینده کانون های ریزگردی که امروز زیاد نیستند، به وفور قابل مشاهده خواهد بود و باید از امروز برای این مسائل راهکار داشته باشیم.

**ایجاد کانون ریزگردها در زنجان
قاسمی خاطرنشان کرد: رودخانه قزل اوزن که چند صد کیلومتر طول دارد قبلا به عنوان رودخانه دایمی بوده، الان تبدیل به رودخانه فصلی شده و در فصل گرما آب ندارد، همین موضوع باعث ایجاد ریزگردها و فرسایش خاک می شود.
وی اظهارداشت: این خشک شدن ها حاصل برداشت ما انسان هاست، البته محیط زیست استان به نوبه خود در قالب یک طرح مشغول شناسایی این کانون هاست.
قاسمی تاکید کرد: 11 درصد مناطق منابع طبیعی استان که چیزی در حدود 240 هزار هکتار است در اختیار این اداره کل بوده و طرح ارتقای 2 منطقه به مناطق تحت حفاظت را داده ایم.
معاون فنی اداره کل محیط زیست استان افزود: در مناطق حفاظت شده و امن کسی حق بوته کنی و چرای دام ها را ندارد و باید این مناطق بکر مانده و برای آیندگان حفظ شوند.
وی گفت: در مناطق حفاظت شده پروانه چرای دام ها را کنترل می کنیم و اجازه کار غیرقانونی به کسی داده نمی شود، در واقع وقتی مرتع از بین نرود فرسایش خاک کم می شود، منابع آبی از بین نمی رود و مزایای دیگری با حفظ مرتع برای محیط زیست به ارمغان می آید.
قاسمی اظهار داشت: ایجاد بادشکن اطراف جاده ها، نهال کاری با هدف کنترل وضع موجود جهت جلوگیری از فرسایش خاک و مدیریت روان آب‌های سطحی از جمله راه های مناسب است.

**وضعیت فرسایش خاک در ایران بحرانی است
سلطان نژاد تاکید کرد: وضعیت فرسایش خاک در ایران بحرانی است، این گفته کارشناسان است، استان زنجان نیز برای جلوگیری از گسترش فرسایش و بیابانزایی کارهای خوبی انجام داده و از محل صندوق توسعه ملی حدود 13 میلیارد تومان فقط در سالجاری هزینه کرده است.
وی گفت: متوسط رقم فرسایش خاک کشور در سال حدود 14 تن در هکتار می رسد و این یعنی باید گوش به زنگ باشیم و عزم جدی برای مقابله با آن وجود داشته باشد.
سلطان نژاد درباره مصرف بی رویه آب زیرزمینی اظهار داشت: برداشت غیرمجاز و مصرف نادرست آب علت اصلی ایجاد شکاف یا فروچاله ها در دشت هاست که وضعیت حادی در برخی از مناطق ایران به وجود آورده است.
وی ادامه داد: وضعیت دشت های استان زنجان نیز مطلوب نیست و سالانه مقدار قابل توجهی افت و فرونشست دشت ها را شاهد هستیم.
سلطان نژاد گفت: طبق گفته کارشناسان و محققان درباره راه نجات ایران از خشکسالی، فرسایش خاک و بیابانزایی فقط صرفه جویی در مصرف آب کشاورزی و تغییر الگوی کشت و رساندن مصرف آب به حد مجاز است.
3216/6085