محمودرضا خاوری کیست | آیا خاوری به قتل رسیده یا زنده است؟
محمودرضا خاوری کیست | آیا خاوری به قتل رسیده یا زنده است؟ در اینبخش با محمودرضا خاوری یکی از معروف ترین چهره های سیاه در ایران آشنا میشویم. او سردسته تمام اختلاس گران محسوب می شود، بعضی ها محمودرضا خاوری را « شاه دزدان » خطاب میکنند. خاوری کیست؟ چگونه اختلاس کرده؟ آقای خاوری در کانادا چـه کاری انجام دهد؟ اینها سوالاتی هستند کـه در ادامه جواب...
محمودرضا خاوری کیست | آیا خاوری به قتل رسیده یا زنده است؟
در اینبخش با محمودرضا خاوری یکی از معروف ترین چهره های سیاه در ایران آشنا میشویم. او سردسته تمام اختلاس گران محسوب می شود، بعضی ها محمودرضا خاوری را « شاه دزدان » خطاب میکنند. خاوری کیست؟ چگونه اختلاس کرده؟ آقای خاوری در کانادا چـه کاری انجام دهد؟ اینها سوالاتی هستند کـه در ادامه جواب شان را بررسی میکنیم، با پارس ناز همراه باشید.
از ساعاتی پیش خبری در شبکههای اجتماعی مبنی بر قتل محمودرضا خاوری متهم اختلاس سه هزار میلیارد تومانی در حوالی منزل شخصی اش در کانادا دست بـه دست میشود. از ساعاتی پیش در برخی شبکههای اجتماعی خبری مبنی بر قتل محمودرضا خاوری متهم اختلاس سه هزار میلیارد تومانی در کانادا دست بـه دست می شود، اما هنوز هیچ منبع رسمی این خبر را تایید نکرده اسـت.
بر اساس این شایعات، محمودرضا خاوری متولد ۱۳۳۱ شامگاه گذشته توسط افراد ناشناس در کانادا بـه قتل رسیده و پلیس این کشور پیکر او را حوالی منزل شخصیاش در سان کرست از منطقه بردیل پت شناسایی کرده اسـت. آذرماه سال گذشته «۱۳۹۶» نیز شایعه مشابهی در شبکههای اجتماعی شکل گرفت کـه در آن، مانند شایعه امسال، جزئیات قتل خاوری و محل یافتن پیکر او اعلام شده بود.
اما ساعاتی بعد پلیس کانادا اعلام کرد کـه پلیس چنین نامی را در درگیریهای مسلحانه و غیرمسلحانه بعنوان مقتول ثبت نکرده اسـت. در آن زمان، مصطفی ترک همدانی وکیل پایه یک دادگستری در گفتگو با رسانههای داخلی با بیان اینکـه “انتشار خبر مرگ، شگرد بدهکاران و کلاهبرداران برای فرار از پیگرد قضایی اسـت” عنوان کرد کـه خاوری خود شایعه کرده کـه در کانادا کشته شده اسـت.
حال با توجه بـه اینکـه این شایعه بار دیگر در شبکههای اجتماعی مطرح شده، باید دید مقامات کانادایی چـه واکنشی بـه آن نشان خواهند داد. خاوری کـه آخرین مقام او مدیر عاملی بانک ملی ایران بود در پی افشای فساد بزرگ مالی در مهرماه ۱۳۹۰ از مقام خود استعفا داد و بـه کانادا فرار کرد.
آیا خاوری در کانادا به قتل رسیده است؟
خاوری سالها پیش از خروج دائمی از ایران، بـه سرمایهگذاری در زمینه ساختمانسازی در کانادا پرداختهبودو درسال ۲۰۰۵ میلادی توانستهبود کـه تابعیت کانادا را نیز بگیرد.خانوادهٔ او نیز حداقل از سال ۲۰۰۱ میلادی در تورنتو مالک چندین ملک بودهاند. پسرش نیز ریاست یک آژانس مسافرتی اکنون منحل شده را بر عهده داشتهاسـت.
خاوری هفت روز پس از خروج دائمی از ایران و ورود بـه خاک کانادا، وام خانهٔ ۳ میلیون دلاری خودرا بازپرداخت و آن رابه دخترش پرندیس انتقال داد. پرونده محمودرضا خاوری مدیرعامل وقت بانک ملی و یکی از متهمان پرونده موسوم بـه فساد بزرگ بانکی بـه اتهام اخلال در نظام اقتصادی و دریافت رشوه از دیگر پروندههای مهم سال ۹۶ بود.
پس از شش سال از خروج نابهنگام خاوری از کشور پرونده وی در تاریخ ۳۰ آبان ماه سال ۹۶ در شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب بـه صورت غیابی رسیدگی شد. نامبرده بابت اتهام اخلال در نظام اقتصادی بـه ۲۰ سال حبس و بابت اتهام دریافت رشوه بـه ۱۰ سال حبس و هم چنین پرداخت ۳ میلیون دلار پول نقد بعنوان جزای نقدی محکوم شد.
در ادامه خانواده محمودرضا خاوری را بهتر و بیشتر بشناسید
کانادا همیشه مأمن امنی برای خانواده خاوری بود. بچهها خیلی زود راهی سرزمینهای سرد شمالی شدند تا تحصیلاتشان را در دانشگاههای درجه یک این کشور آغاز کنند ودر کنار آن بیزینسی در حد و اندازه خانواده راه بیندازند. همین اسـت کـه وقتی در پروفایل دانشگاهیشان سرک بکشی، از کارشناسی گرفته تا مقطع دکترا، دانشجوی دانشگاه تورنتو بودهاند.
یکی بختش را در مهندسی آزمون کرده و دیگری ستارهشناسی و فیزیک نجومی. اگرچه عاقبت بـه یُمـن پولهای بادآورده پدر حالا پسرها دستی در ساختوساز و املاک و مستغلات دارند. دو پسر خاوری در کار تجارت و برجسازی و انبوهسازی وارد شدهاند و دختر خانواده بـه نجوم و فیزیک روی آورده اسـت.
«این جمله را یحتمل در محاورات تاکسیمحور زیاد شنیدهاید: «…بچههایشان را میفرستند خارج برای روز مبادا.» این جمله از مهر ٩٠ بـه آن سو مصداق بیرونی یافت؛ آن هم با لورفتن ماجرای فرار محمودرضا خاوری، رئیس اسبق بانک ملی ایران، از کشور. او بـه بهانه حضور در سمیناری در انگلیس، ایران رابه مقصد بریتانیا ترک کرد و سر از کانادا درآورد.
طنز تلخ تاریخ این اسـت کـه رئیس یکی از مهم ترین بانکهای کشور دوتابعیتی بودو تا آن روزگار این مسئله حساسیت هیچ مقام مسئولی را برنینگیخته بود. او سال ٨٥ تابعیت کاناداییاش رابه دست آورد و سال ٨٦ آنجا برای خودش خانهای خریداری کرد. البته خبر هـای دیگری نشان ازآن دارد کـه خاندان خاوری «فرزندان پسری او» از سال ٨١ در تورنتوی کانادا صاحب ملک و مال بودند.
خاوری سه فرزند دارد، پرندیس تک دختر خانواده اسـت و خشایار و اردوان، پسران خاوریاند. محمودرضا خاوری در کولاک حذف مدیران بانکی در دوره احمدینژاد از معدود مدیرانی بود کـه بجای «حذف»، «ارتقا» یافت؛ از مدیرعاملی بانک سپه بـه مدیرعاملی بانک ملی ایران رفت و بر میز مدیریت تکیه زد. طنز دیگر اینکـه از او کتابی با موضوع قانون بانکداری در ایران منتشر شده و کماکان در کتابفروشیها قابل معرض اسـت!
اعتراض ایرانیان مقیم کانادا به حضور خاوری
خبر فرار خاوری بـه کانادا مهر ٩٠ رسانهای شد. نهتنها رسانههای داخلی کـه رسانههای آمریکایی و کانادایی هم بـه این فرار واکنش نشان دادند. جامعه ایرانیهای مقیم کانادا نیز همان موقع در نامهای بـه رؤسای کشور از حضور خاوری در خاک کانادا گله کرده بودند. انها دراین نامه نام خاوری را بارها با فساد سه هزار میلیاردتومانی صورتگرفته در ایران مرتبط دانستهاند.
بر اساس اطلاعات دفتر ثبت اسنادی در کانادا، خاوری درسال ٨٦ «یعنی چهار سال پیش از فرارش از ایران» خانهای رابه قیمت سه میلیارد تومان خریداری کرده بود. قیمت دلار آن روزها هزار تومان بودو اینروزها چهار هزار تومان. یادمان نرود کـه در سیزدهمین جلسه محاکمه متهمان پرونده فساد سه هزار میلیاردتومانی، قاضی پرونده اعلام کرده بود کـه:
یکی از معاونان وقت وزارت اطلاعات در دولت احمدینژاد از خروج محمودرضا خاوری مطلع بوده اسـت. بـه گزارش پایگاه خبری «گلاب اند میل» خانواده خاوری درسالهای گذشته حوزه نفوذ خود در تورنتو را توسعه دادهاند. بر اساس مستندات دولتی در چهار سال گذشته، خانواده خاوری بنامهای مختلف و اشخاص حقوقی حداقل ١٢,١ میلیون دلار دراین شهر املاک خریداری کردهاند.
ارسال نامه استعفا از انگلیس به ایران
کانادا همیشه مأمن امنی برای خانواده خاوری بود. بچهها خیلی زود راهی سرزمینهای سرد شمالی شدند تا تحصیلاتشان را در دانشگاههای درجه یک این کشور آغاز کنند ودر کنار آن بیزینسی در حد و اندازه خانواده راه بیندازند. همین اسـت کـه وقتی در پروفایل دانشگاهیشان سرک بکشی، از کارشناسی گرفته تا مقطع دکترا، دانشجوی دانشگاه تورنتو بودهاند.
یکی بختش را در مهندسی آزمون کرده و دیگری ستارهشناسی و فیزیک نجومی. گر چـه عاقبت بـه یُمـن پولهای بادآورده پدر حالا پسرها دستی در ساختوساز و املاک و مستغلات دارند. دو پسر خاوری در کار تجارت و برجسازی و انبوهسازی وارد شدهاند و دختر خانواده بـه نجوم و فیزیک روی آورده اسـت. بنا بر اطلاعاتی کـه همان زمان بـه نقل از قاضی سراج «قاضی پرونده» منتشر شده بود:
خاوری در تاریخ ٢٠ شهریور ١٣٩٠ در مقام رئیس بانک ملی ایران، در قالب یک مأموریت کاری برای شرکت در جلسه «پیالسی بانک لویدز» درخواست سفر بـه انگلستان را مطرح کرده بود. در تاریخ ۲۹ شهریور همان سال با حکم عدد ۵۷۸۶۶۹ با مأموریت او بـه بیرون از کشور موافقت شد اما چند روزبعد، خاوری بـه لابی هتلش در یکی از شهر هـای انگلیس می آید و با ارسال یک فکس بـه تاریخچه فعالیت مدیریتیاش در ایران پایان می دهد.
پرندیس خاوری، ستاره شناس خانواده
پرندیس خاوری بر خلاف برادرهایش پی درس و مشق و علمآموزی بود اما گویا پدر با بخشش خانه بـه دختر جبران مافات کرده اسـت. خانه خاوری در تورنتو کـه از قضا بسیار خبرساز هم شده اسـت، نه متعلق بـه او کـه چندی پس از حضور خاوری در کانادا بنام دخترش شد.
برخی گزارشها هم چنین نشان ازآن دارد کـه خاوری هفت روز پس از خروج دائمی از ایران و ورود بـه خاک کانادا، وام خانه سه میلیون دلاری خودرا بازپرداخت کرده و خانه رابه دخترش پرندیس انتقال داده اسـت. پرندیس بهمین اسانی از قبلِ پدر پولدارِ گریخته از ایران یکشبه صاحب خانه شد؛ آن هم خانهای کـه حالا نه تنها برای ایرانیان کـه برای خیلی از رسانههای جهانی محل توجه اسـت.
پرندیس خاوری مدرک دکترای نجوم دارد. محجبه اسـت ودر تصویرهایی کـه از او دیده می شود، اغلب با بلوز و شلوار در اماکن عمومی مشاهده میشود. وقتی خبرنگار یک شبکه تلویزیونی برای مصاحبه با اعضای خانواده راهی خانه انها شده بود، پرندیس تنها عضو خانواده بود کـه خیلی کوتاه در مقابل دوربین قرار می گیرد؛ هر چند نه حرف خاصی زد و نه نکتهای ازآن دیالوگ کوتاه منتشر شد.
خشایار خاوری پسر محمودرضا خاوری
خشایار خاوری در وبسایتش نام «خش» را برای خود برگزیده اسـت. شاید بـه این خاطر کـه تلفظ اسم خشایار در نسخه انگلیسی برای غیر پارسیزبانان کار سادهای نیست. آقای «خش»، مهندس اسـت. او هم کارشناسی و کارشناسیارشدش را در دانشگاه تورنتو خوانده و حالا برای خودش برو و بیایی دارد. از لینک دانشگاه می توان یک سر وارد سایت کاریاش شد.
در وبسایت از تجربههای کاریاش گفته و بیوگرافیاش کـه بیشتر مبتنی بر تمرکز بر کار ساختوساز و املاک و مستغلات اسـت. خش خاوری بر خلاف پدر «البته در روزهای مدیریت در ایران» چهره مدرنی برای خود برگزیده اسـت. سر و صورتی صفا داده و عکس بزرگی مزین بـه کراوات در صفحه نخست وبسایتش دیده می شود.
هر چند انتشار عکسهای این روزهای محمودرضا خاوری نیز نشان می دهد کـه حفظ ظاهر او در ایران و تیپهای بـه اصطلاح دولتی او برای سازگاری با سمت و مسئولیت آنروزهایش بوده و حالا تصاویرش از جهت تجددگرایی با خشایار تفاوت چندانی ندارد. گاهی تیپ اسپورت میزند و گهگاه تصاویرش در حال خرید و بازدید از اماکن عمومی در تورنتو در شبکههای اجتماعی میچرخد.
رستوران های پسر محمودرضا خاوری
خشایار خاوری در وبسایت شخصیاش درباره خودش نوشته: «کارآفرین باتجربه و تحصیلکردهای کـه حوزه علاقه کاریاش طیف متنوعی اسـت از سرمایهگذاری املاک و مستغلات تا صنعت ساختوساز و فناوری اطلاعات را شامل میشود.» او هم چنین در وبسایتش بـه دریافت یک مدال دانشگاهی اشاره کرده و اینکـه تحصیلات کارشناسی و کارشناسی ارشدش در دانشگاه تورنتو در رشته مهندسی بوده اسـت.
از جمله فعالیتهای تجاری دیگر «خش» میتوان بـه فعالیتش دربخش املاک و مستغلات در دو پروژه مشارکتی با ارزش مالی بین ٥٠ میلیون دلار تا یک بیلیون دلار اشاره کرد. در وبسایت او هم چنین آمده: «خش از تجربه خود در زمینه سرمایهگذاری و ساختوساز بهره خواهد برد تا در انتخاب و توسعه پروژههای جدید نقش مؤثری داشته باشد. او با بهره از دانش مهندسی و معماری خود آماده همکاری با ذینفعان و متخصصان اسـت.»
بنگاه هتلداری «خش» شامل سه رستوران لوکس، یک شرکت پذیرایی، دو پروژه جدید در خط لوله و یک شرکت مدیریت خدمات اسـت. سه رستوران خش خاوری بنامهای «کاوا»، «چابرول» و «اطلس» با استقبال زیاد مشتریان کانادایی مواجه شده اسـت اما آخرین حوزهای کـه خش در تجارت بـه آن وارد شده، شرکت تکنولوژی استارتآپی با محوریت آیتی اسـت. هنر نیز در همه ی کارهای خشایار خاوری در مرکز فعالیتهای تجاری او قرار دارد.
اردوان خاوری
بـه جز عکسهایی از شادیهای اردوان خاوری دریک میهمانی و برخی خبر هـای پراکنده درباره مدیریت او بر انبوهی از شرکتها با اسامی ایرانی «صحت آن هنوز تأیید نشده و منبعی برای دریافت این تأییدیه نیز بـه دست نیامد» اطلاعات چندانی از او در اختیار نیست. برخی گزارشها نشان ازآن دارد کـه اردوان با کمک خانواده و بـه طور خاص پدرش حدود ١٤,٢ میلیون دلار پیشرفت مالی داشته اسـت.
نام او نیز بـه همراه برادرش، خشایار و پدرش، محمودرضا چندی پیش دریک پروژه مشترک ساختوساز با یک تاجر ایرانی بر سرزبانها افتاد و بـه تشکیل یک دادگاه منتج شد. اردوان خاوری بر خلاف خشایار بـه جای کانادا بیشتر در حوزه دوبی مشغول بـه فعالیت بوده اسـت؛ بـه ویژه در روزهایی کـه پدرش هنوز بر مسند مدیرعاملی بانک ملی ایران مشغول بکار بود.
ماجرای شکایت مالی علیه خانواده خاوری
خشایار و اردوان، دو پسر محمودرضا خاوری، در مسیر پدر گام برداشتهاند و حالا دستی در بیزنس دارند. همین چندی پیش بود کـه دادگاه شکایت یک برجساز ایرانی – کانادایی از خانواده خاوریها خبرساز شد. ماجرای شراکت نافرجام خانواده خاوری با سام میرزاهی، از سرمایهگذاران ایرانی – کانادایی، گر چـه بازتاب چندانی در رسانههای داخلی ایران نداشت، اما در کانادا غوغا کرد.
بـه گزارش بلومبرگ، میرزاهی، خاوری را درسال ٢٠٠٨ ملاقات کرد. دو پسر خاوری، خشایار و اردوان، از ابتدای دهه سوم زندگیشان وارد کار مشترک با میرزاهی شدند. پایگاه خبری «گلاباندمیل» سال پیش گزارشی در همین زمینه منتشر کرد. در آوریل سال ٢٠١٤، میرزاهی درباره مشکلات مالی اردوان «پسر محمود خاوری» در دوبی سخنانی را منتقل کرد.
طبق اسناد دادگاه، میرزاهی درصورت پرداخت نکردن ١٤ میلیون دلار از فروش پروژه «هزلتون» با تهدید فیزیکی روبرو خواهد بود. میرزاهی در آن زمان گفت هیچ پولی از پروژهها تا اتمام کاملشان توزیع نشد. میرزاهی همان زمان گفت خاوری تهدیدش کرد اگر همکاری نکند، شهرتش را خراب میکند. خاوری یک ساعت برای تهیه صورتحساب بـه او فرصت داد و گفت در غیر این صورت عواقب همکاری نکردن را بپذیرد.
میرزاهی ادعا کرده از ترس تهدیدها، هفت میلیون دلار چک بـه خانواده خاوری داده اسـت. در اظهارات قانونی، خانواده خاوری تهدید بـه مرگ را انکار کردهاند. خشایار در پاسخ بـه مسائلی کـه در طرح دعوی مطرح شد، گفته؛ اتهامها علیه پدرش با واقعیت فاصله دارد. خشایار در دادگاه اسنادی ارائه کرد کـه میرزاهی بارها امنیت خانوادهاش رابه خاطر سابقه کیفری پدرش تهدید کرده اسـت.
ایرانیان مقیم کانادا خواستار لغو تابعیت خاوریاند
نشریات گوناگونی در کانادا و ایالات امریکا نظیر گلاباندمیل، تورنتواستار، واشنگتنپست، نیویورکتایمز، فایننشیالتایمز و بیزنسویک داستان محمودرضا خاوری و خانه و ثروتش در کانادا را بارها زیر ذرهبین خبرنگاران خود بررسی کردهاند. انها در گزارشها بـه فرار خاوری بدنبال یک رسوایی مالی در ایران اشاره کردهاند.
همان پروندهای کـه در ایران بـه عنوان اختلاس سههزارمیلیاردتومانی بر سرزبانها افتاد و مانند زمین لرزهای مهیب دولت آن روز احمدینژاد را لرزاند. برخی گزارشگران بعضی از رسانه ها با رفتن بـه محل خانه خاوری «کـه در محله اعیاننشین تورنتو واقع اسـت» تلاش کردهاند با محمودرضا خاوری گفتوگو کنند.
هیچ خبرنگاری تا امروز موفق نشده حتی یک کلام با خاوری همکلام شود. در فقدان امکان دسترسی بـه خاوری و گفتوگوی چالشی با او، رسانه ها بـه انتشار عکسهای خانه اشرافیاش در تورنتوی کانادا بسنده کردهاند. هم چنین گروهی از فعالان دانشگاهی، سیاسی و اجتماعی ایرانی مقیم کانادا در نامه بـه جیسن کنی، وزیر مهاجرت و شهروندی این کشور بـه حضور خاوری در خاک کانادا معترض شدهاند.
در بخشی از پتیشن ایرانیان مقیم کانادا با بیش از هزارو ٥٠٠ امضا آمده «وزیر امور مهاجرت و شهروندی میتواند از قدرت خود استفاده کند ودر صورت اثبات اینکـه فردی بـه دروغ خودرا معرفی کرده باشد یا تقلب و خلافی کرده باشد، امتیاز شهروندی یا ویزای اقامت دائم را از او پس بگیرد.»
در آخر نیز:
محاکمه غیابی محمودرضا خاوری در دادگاه انقلاب برپا شد. آن هم درست شش سال پس از خروج نابههنگامش از کشور. خروجی کـه هنوز با اماواگرهای فراوانی روبهروست. کمیسیون امنیت مجلس دهم بـه واسطه سوئیس در حال رایزنی با مسئولان دولت کاناداست. یعنی بارقههایی از امید برای بازگرداندن محمودرضا خاوری بـه ایران. با این حال بازگشت خاوری پولدار بـه ایران غیر ممکن بـه نظر میرسد.
او و خانوادهاش حالا در قلب کانادا برای خودشان بریزوبپاشهای مالی دارند و بـه اصطلاح جاافتادهاند. تابعیت کانادایی برگ برنده این روزهای خاوری اسـت. نمایندگان مجلس نیز جسته و گریخته در مصاحبه با «شرق» امکان بازگشت خاوری و محاکمهاش در ایران را غیر ممکن میدانند. با این حال سؤالهای فراوانی پیش روی شهروندان ایرانی باز و بیپاسخ مانده اسـت. خاوریهای دیگری در راه اسـت؟
فرزندان دیگری کـه با پول پدر در اقصینقاط جهان مشغول تحصیل شدهاند و شاید روزگاری آن کشورها نیز بـه محلی برای خروج بخشی از سرمایه بیتالمال بدل شوند؟ یحتمل پرونده خاوری کماکان باز خواهد بود. پول و ثروتش هم در کانادا آنقدرها زیاد اسـت کـه اعتراض ایرانیان مقیم تا اطلاع ثانوی بـه جایی نرسد.