لغو مذاکرات طالبان و آمریکا؛ آنچه گذشت....

در این گزارش آمده است: پس از گذشت 10 روز از نشست ابوظبی، قرار شد با میانجیگری دولت قطر، بین نمایندگان قطر، اعضای دفتر سیاسی طالبان در دوحه و زلمی خلیل‌زاد در هشتم و نهم ماه جاری میلادی نشستی برگزار شود.

طالبان و خلیل‌زاد در خصوص این نشست توافق کردند اما بعداً توسط تیم خلیل‌زاد، تاریخ‌های نشست به دلایل نامشخصی، یک روز به عقب برگردانده شد. نمایندگان طالبان با این پیشنهاد خلیل‌زاد نیز توافق کردند.

اعضای دفتر طالبان در قطر، برای حضور در این نشست آماده شدند. رهبر طالبان به تعداد دیگری از سران این گروه دستور داد به جمع اعضای دفتر بپیوندند و در نشست شرکت کنند.

دولت قطر، مسئولیت تدارکات این نشست را بر عهده گرفت و برای انتقال سران طالبان از افغانستان و پاکستان به قطر، اعلام آمادگی کرد. ظاهراً پاکستان با قطر در خصوص انتقال سران طالبان از این کشور توافق کرده بود.

در هفتم ژانویه، طالبان تصمیم گرفتند هیأت سه یا چهار نفره خود را از پاکستان به قطر بفرستند. دولت قطر نیز اعلام کرد برای انتقال این هیئت، هواپیما به پاکستان فرستاده است. در این میان، مقامات پاکستانی به هیأت طالبان گفتند قرار نیست آمریکایی‌ها در نشست قطر شرکت کنند و به رفتن شما هم نیازی نیست.

لحظاتی بعد، تیم خلیل‌زاد نیز با دولت قطر تماس گرفت و از عدم آمادگی خلیل‌زاد در این نشست خبر داد. با این‌ وجود، طالبان و دولت قطر بازهم منتظر برگزاری این نشست ماندند تا به کارشکنی متهم نشوند.

در ادامه این ماجرا، دولت قطر شب‌هنگام هشتم ژانویه، هواپیمای ویژه را به پاکستان فرستاد تا هیئت طالبان را به قطر منتقل کند. قرار بود هیئت طالبان از فرودگاه کراچی یا اسلام‌آباد سوار هواپیمای قطری شوند اما هواپیما تا دهم ژانویه به خاطر بهانه‌تراشی‌های مقامات پاکستانی، در این کشور معطل ماند و هیئت طالبان نتوانست به قطر بیاید.

چرا نشست قطر لغو شد؟

برای لغو شدن نشست قطر 4 دلیل اصلی را می‌توان ذکر کرد.

1- از نشست ابوظبی چنین آشکار شد که خلیل‌زاد مایل است از طریق کشورهای اسلامی، طالبان را تحت فشار قرار دهد و توسط شرکای خود پروسه صلح افغانستان را به پیش ببرد. خلیل زاد تصور می‌کرد از این طریق یا موفق می‌شود و یا هم طالبان را در برابر شرکای آمریکایی قرار خواهد داد.

بنابراین، زلمی خلیل‌زاد به سفارش همین شریکان خود[عربستان، امارات، پاکستان] خلف وعده کرد و از نشست قطر سر باز زد.

2- گفته می‌شود پاکستان قصد داشت پس از نشست ابوظبی، میزبان نشست صلح افغانستان باشد. این احتمال نیز می‌رفت که پاکستان دولت افغانستان را نیز در این نشست سهیم کند موضوع آتش‌بس را نیز در برنامه‌های نشست بگنجاند.

3- این نیز محتمل است که لغو نشست قطر، واکنشی در برابر تصمیم طالبان درباره نشست جده باشد. پس از نشست ابوظبی، گزارشی منتشر شد که گویا قرار است نشستی نیز در جده عربستان برگزار شود اما طالبان اعلام کرد که برگزار این نشست، در برنامه آنان نبوده و نیست.

در خصوص لغو نشست قطر نیز همین بازی تکرار شد و سفیر آمریکا در کابل اعلام کرد که نشست قطر در برنامه آنان نبوده است.

4- چهارمین علت لغو نشست قطر، به دشمنی عربستان و امارات با قطر برمی‌گردد. این دو کشور تلاش می‌کنند قطر را از پروسه صلح افغانستان به حاشیه برانند. طالبان از گذشته به این نکته توجه دارند.

نشست جده

دقیقاً مشخص نیست آیا در نشست ابوظبی، درباره نشست جده توافقی صورت گرفته بود یا خیر. فقط به نقل از منابع طالبان گفته شده که خلیل‌زاد در نشست ابوظبی خطاب به نمایندگان طالبان گفته است که اگر به راستی می‌خواهید مذاکرات صلح موفق شود، باید قبل از خروج نظامیان خارجی از افغانستان، با دولت این کشور مذاکره کنید.

خلیل‌زاد افزود: اگر برای مذاکره با دولت افغانستان آمادگی دارید، نشست بعدی را در عربستان برگزار می‌کنیم زیرا این کشور آماده برگزاری نشست صلح افغانستان است.

منابع طالبان می‌گویند که نمایندگان طالبان بدون رد یا تائید پیشنهاد خلیل‌زاد، گفته بودند مذاکره با طرف‌های افغان، موضوع داخلی ما است اما نخست باید با طرف‌های خارجی، موضوع خروج نظامیان خارجی را از افغانستان، حل کنیم.

نشست اسلام‌آباد

پاکستان به بهانه این‌که گویا از ناحیه آمریکا تحت فشار قرار دارد، مصرانه از طالبان می‌خواهد که با آمریکا در پاکستان گفتگو کنند و برخی از خواسته‌های آمریکا را بپذیرند.

از اظهارات منابع طالبان، چنین به نظر می‌رسد که این گروه برای پایان اشغال، حاضرند هر کجا با آمریکا مذاکره کنند.

به نقل از یک منبع معتبر طالبان گفته شده که اکنون طالبان درباره قصد و نیت خلیل‌زاد مظنون شده‌اند.

طالبان می‌گویند: خلیل‌زاد بجای این‌که با آنان درباره خروج نظامیان خارجی از افغانستان مذاکره کند، به بازی جدیدی دست زده تا کشورهای همسایه و اسلامی را تطمیع به صلح افغانستان کند.

خلیل‌زاد می‌خواهد از طریق کشورهای اسلامی، بر طالبان فشار وارد کرده تا پایگاه دائمی آمریکا را در افغانستان بپذیرند و یا این گروه را در برابر کشورهای اسلامی قرار دهد.

همچنین خلیل‌زاد متهم است که در نظر دارد دوستان خود را در نظام آینده افغانستان، سهیم کند.

با این‌ وجود، به نظر نمی‌رسد که طالبان از اساس نشست اسلام‌آباد را رد کند اما اگر برنامه این نشست، به غیر از مسائل صلح تبدیل شود، نه تنها طالبان با نشست اسلام‌آباد موافقت نمی‌کند بلکه روند مذاکره با خلیل‌زاد نیز تا مدت طولانی با مشکل روبرو خواهد شد.

نکته‌ای که در این میان حائز اهمیت است، این است که طالبان اکنون برای پیشبرد اهداف خود، باکی از فشارها ندارد.

بنابراین احتمال دارد که طالبان در واکنش به خلف وعده خلیل‌زاد، واکنش نشان دهد و به این زودی برای مذاکره حاضر نشود.