کاهش پوشش گیاهی بر کاهش بارندگی مؤثر است

رئیس مرکز ملی خشکسالی درباره سخنان حسن روحانی مبنی بر اینکه ابر در مناطق بیابانی نمی‌بارد و پوشش گیاهی بر بارش‌ها مؤثر است، به خبرنگار مهر گفت: برداشت غلطی ممکن است وجود داشته باشد که مثلا یک بیابان لم‌یزرعی را به باغ تبدیل کنیم و منتظر بمانیم تا بارش آن زیاد شود؛ چنین چیزی امکان‌پذیر نیست، اما اگر جنگلی که وجود داشته را از بین ببریم می‌تواند در کاهش میزان بارش آنجا مؤثر باشد.

صادق ضیائیان با اشاره به اینکه تأثیر پوشش گیاهی بر بارش را باید در سه منطقه مختلف بررسی کرد افزود: در برخی مناطق مثل شهر تهران آن زمان که شهر به این گستردگی نبود و جزیره گرمایی ایجاد نکرده بودیم بارندگی‌ها بیشتر بود. وقتی جزیره گرمایی در شهر تهران ایجاد کردیم هوای شهر تهران گرم‌تر شد و دیدیم در همین بارندگی چند روز پیش در کرج برف آمد اما در تهران برف نیامد. جزایر گرمایی باعث می‌شود که بارندگی صورت نگیرد یا نوع بارندگی از برف به باران تبدیل شود.

وی تأکید کرد: با استفاده از علم هواشناسی شهری در شهرسازی امروز دنیا کریدورهایی را قرار می‌دهند که فضای سبز هستند و جاذب دی اکسید کربن هستند و جزایر حرارتی را هم کاهش می‌دهند. این کار کمک می‌کند جزایر حرارتی که مانع بارش هستند تعدیل شود. البته باید در نظر داشت که فضای سبز هر منطقه‌ای باید مناسب خودش باشد. در تهران نباید فضاسازی ما به شکل چمن باشد و باید باغ ایرانی داشته باشیم که هیچ وقت چمن نداشته و شامل درخت و گل بوده است. یعنی کشت‌ کم‌آب‌بر باید داشته باشیم که خودش منجر به افزایش استفاده از آب نشود.

رئیس مرکز ملی خشکسالی ادامه داد: بخش دیگر مناطق بیابانی و کویری است و آنجا اساساً آبی وجود ندارد که درختی رشد کند. اما در مناطق دسته سوم مثل زاگرس و مناطق جنگلی که مورد اشاره صحبت‌های رئیس جمهور هم بود ما در واقع شاهد اثر منفی از بین رفتن جنگل‌ها بر بارش به شکل دیگری هستیم.

ضیائیان گفت: در این مناطق ما جنگل را از بین می‌بریم یا مثلاً آتش‌سوزی‌های زیادی که در جنگل‌های زاگرس داشتیم منجر به کاهش پوشش گیاهی می‌شود. البته آتش‌سوزی جنگل‌ها مختص ما نیست و همین اخیراً در استرالیا و کالیفرنیا و هم رخ داده و این از تبعات تغییر اقلیم است. مناطقی که جنگل بوده است، طبیعتی داشته که آنجا امکان رشد جنگل داشته است اما به دست بشر یا آتش‌سوزی طبیعی این جنگل‌ها از بین رفته است. وجود جنگل به طور طبیعی نشانگر آن است که اقلیم منطقه به نحوی بوده که می‌توانسته آب لازم برای رشد درختان را تأمین کند و بنابراین از بین رفتن جنگل‌ها را نمی‌توانیم به کمبود منابع آبی ربط بدهیم و این از بین رفتن یا کار دست بشر و یا حاصل تغییر اقلیم بوده است.

وی درباره نحوه تأثیر کاهش پوشش گیاهی جنگلی بر بارش‌ها توضیح داد: از بین رفتن جنگل منجر می‌شود مشابه همان مساله که داخل شهر رخ می‌دهد در اینجا به نحو دیگری شکل بگیرد. وقتی که جنگل‌ها از بین برود آن چیزی که باقی می‌ماند مثلاً اگر فرض کنیم دشت لم یزرع باقی بماند طبیعتاً آلبیدو یا سپیدایی منطقه تغییر می‌کند و باعث می‌شود در جذب انرژی تفاوت ایجاد شود و طبیعتاً آن تعدیلی که در دمای منطقه انجام می‌داد دیگر انجام نمی‌گیرد. تعدیل دما که انجام نشود بارش کم‌تر می‌شود چرا که هر چه دما خنک‌تر باشد بارش با حجم رطوبت کم‌تری می‌تواند شکل بگیرد.

وی تأکید کرد: وقتی هوا گرم‌تر شود حجم رطوبت بیشتری مورد نیاز است تا بارش صورت بگیرد و جایی که هوا خنک‌تر باشد تعداد دفعات بارش بیشتر از جاهایی است که هوا گرم باشد.