اسم‌گذاری پروردگار بر مسمای خود دلالت تام و تمام دارد/ سجده ملائکه بر حضرت زهرا(س)

بنا بر نقل پاره‌ای از روایات، شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) 75 روز پس از شهادت جانگداز پیامبر گرامی اسلام(ص) یعنی در سیزدهم جمادی‌الاول سال 11 هجری قمری واقع شد. حضرت فاطمه زهرا(س) اقیانوس بیکران فضایل و خوبی‌ها بودند که رسول اکرم(ص) در مناسبت‌های مختلف به بیان گوشه‌‌ای از فضایل این بانوی بزرگوار می‌پرداختند. اگر چه بنا بر فرمایش مولایمان امام صادق(ع) عقول بشری از معرفت و شناخت حضرت فاطمه زهرا(س) عاجزند لیکن در این مقال با ارائه مقدمه‌ای به بیان اندکی از عظمت شأن صدیقه طاهره(س) می‌پردازیم.

معنای«اسم»
«اسم» یا از ماده وسم است یا از ماده سمو، وسم به معنای علامت و نشانه است و سمو به معنای برتری و علو دانسته شده است، در قرآن کریم نیز در موارد متعددی از واژه اسم استفاده شده است. در سوره بقره هنگامی که خداوند متعال می‌خواهد علو و برتری آدم بر ملائکه را بیان کند( حال اینکه مقصود از آدم کیست، خود بحثی دیگر می‌طلبد) می‌فرماید: «وَعَلَّمَ آدَمَ الأَسْمَاء کُلَّهَا»؛ لذا آموزش اسما به آدم برتری آدم را بر ملائکه می‌رساند و هنگامی که ذات مقدس الهی می‌‌خواهد این برتری را به رخ ملائکه بکشد، به آدم امر می‌کند: «یَا آدَمُ أَنْبِئْهُمْ بِأَسْمَائِهِمْ».
اسم در این آیات شأنی بالا دارد زیرا خداوند متعال آن‌ها را قرار داده است (اینکه مقصود از اسم چیست آن هم مقامی دیگر می‌طلبد) اما در همین قرآن در بعضی از آیات اسم‌گذاری مذمت شده و بدون برهان خوانده شده است؛ مانند: «أَتُجَادِلُونَنِی فِی أَسْمَاءٍ سَمَّیْتُمُوهَا أَنْتُمْ وَآبَاؤُکُمْ مَا نَزَّلَ اللَّهُ بِهَا مِنْ سُلْطَانٍ؛ آیا درباره نام های [بی هویتی] که خود و پدرانتان بت ها را به آن نامیده اید، و خدا هیچ دلیل و برهانی بر [حقّانیّت] آنان نازل نکرده با من مجادله و ستیزه می کنید؟» یا در جایی دیگر می‌فرماید: «ما تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِهِ إِلاَّ أَسْماءً سَمَّیْتُمُوها أَنْتُمْ وَ آباؤُکُمْ ما أَنْزَلَ اللَّهُ بِها مِنْ سُلْطان؛ شما به جای خدا جز [بت هایی] با نام‌هایی بی‌اثر و بی معنا که خود و پدرانتان آنها را نامگذاری کرده‌اید نمی‌پرستید‏» یا می‌فرماید: «إِنْ هِیَ إِلاَّ أَسْماءٌ سَمَّیْتُمُوها أَنْتُمْ وَ آباؤُکُمْ ما أَنْزَلَ اللَّهُ بِها مِنْ سُلْطان؛ این بتان [که شما آن‌ها را به عنوان شریک خدا گرفته اید] چیزی جز نام‌ها‌[ی بی‌معنا و بی‌مفهوم] که شما و پدرانتان [بر اساس حدس و گمان] نامگذاری کرده‌اید نیستند، خدا بر [حقّانیّت] آنها هیچ دلیلی نازل نکرده است».

اسم‌گذاری‌های بی‌ارزش
در این آیات کریمه اسم‌گذاری‌هایی که بدون حجت و سلطان از طرف خدا صورت گرفته بی‌ارزش توصیف شده‌اند و مقصود از آن اسمی که آدم با خبر دادنِ از آن بر ملائکه برتری خود را نشان داد، اسمائی هستند که خداوند حجت بر آن‌ها نازل کرده است نه صرف هر اسمی؛ لذا اسم آن است که خدا اسم‌گذاری کند.
اسم‌گذاری ذات مقدس پروردگار بر مسمای خود دلالت تام و تمام دارد در صورتی ‌که آن اسمائی که دیگران بر اشیاء یا اشخاص می‌گذارند شاید بر مسمایشان دلالت نکنند و اگر هم دلالتی داشته باشند، شاید به طور کامل دلالت نکنند، اما تسمیه‌ای که از جانب حضرت حق است بر مسمای خود دلالتش تمام و کمال دارد.

سجده ملائکه بر حضرت زهرا(س)
با این مقدمه به حدیثی می‌پردازیم که شأن صدیقه طاهره حضرت زهرا(س) را بیان می‌کند، از امام صادق(ع) در روایتی وارد شده است که: «لِفَاطِمَةَ تِسْعَةُ أَسْمَاءٍ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَل؛ یعنی برای فاطمه(س) در نزد خدا نه اسم است». حضرت(ع) نمی‌فرماید فاطمه نه اسم دارد، بلکه می‌فرماید در نزد خداوند برای او نه اسم است؛ لذا اسم داشتن نزد پروردگار نشان از بزرگی مقام آن حضرت را دارد.
قرآن کریم می‌فرماید؛ خداوند به آدم تمام اسماء را یاد داد «و علم آدم الاسماء کلها» و چیزی از اسماء را فروگذار نکرد. اگر فاطمه(س) در نزد خداوند صاحب اسم است، پس اسماء آن حضرت نیز به آدم یاد داده شده است و اسامی فاطمه(س) هم در میان آن اسماء بوده است و از طرف دیگر همین اسما بوده‌اند که موجب سجده ملائکه به آدم شده‌اند، پس می‌توان نتیجه گرفت که ملائکه به وجود مقدس و نورانی صدیقه کبری، فاطمه زهرا(س) نیز سجده کرده‌اند.
نگارنده: محمدباقر دالوندی
انتهای پیام