بورس خارج برچیده شد جز برای مایه‌دارها؟!

در حالی که سال گذشته و امسال هیچ دانشجویی برای اعزام به خارج مشمول دریافت بورسیه نشده، وزیر علوم راه بورسیه شدن را برای گروهی از دانشجویان باز می‌داند؛ دانشجویانی که دست شان در جیب خودشان است!

به گزارش «تابناک»، در حالی که سخنان اخیر وزیر علوم حکایت از نزدیک شدن داستان جنجالی بورس خارج از کشور به پایان راه خود داشت، منصور غلامی امروز در حاشیه دهمین جشنواره بین‌المللی فارابی در جمع خبرنگاران سخنانی بر زبان آورد که حکایت از باز بودن راه استفاده از بورس خارج برای گروهی خاص از متقاضیان داشت.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در بخشی از سخنان خود در خصوص شیوه‌های اعزام دانشجو به خارج گفت: «به دو صورت اقدام به اعزام دانشجو به خارج می‌شود؛ در یک روش دانشگاه‌ها اقدام به اعزام دانشجو می‌کنند که در حال حاضر این روند کند شده است چرا که اکثر دانشگاه‌ها اقدام به راه‌اندازی دوره دکتری کرده‌اند و روش دوم، اعزام با هزینه شخصی و با حمایت دانشگاه‌ها است که این نوع اعزام یک روند عمومی در دانشگاه‌های کشور است.»

توضیحاتی کوتاه و موجز که به نوعی بازخوانی آیین‌نامه اعطای بورس تحصیلی و اعزام دانشجو به خارج از کشور، مصوب ۱۲/۱۲/۱۳۶۸ وزارت فرهنگ و آموزش عالی است (که از سال ۱۳۷۹ به بعد، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نام گرفته) و در آن تاکید شده که انتخاب و اعزام دانشجویان به دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی خارج از کشور بر عهده این وزارت خانه است.

آیین‌نامه‌ای که ذیل «کلیات» آن تاکید شده این اعزام یا با اعطای بورس تحصیلی و یا به هزینه شخصی صورت می‌گیرد؛ درست همان گونه که وزیر علوم تاکید کرده است، با این ملاحظه که وزیر علوم تاکید کرده روند اعطای بورس کند شده (بخوانید متوقف شده!) و اعزام به خارج با هزینه شخصی، با حمایت دانشگاه‌ها صورت می‌پذیرد که این مورد نیز جای بحث دارد.

در بررسی گزاره نخستی که وزیر بیان کرده، کافی است حدود دو هفته عقب برویم و گفت‌وگوی غلامی با خبرگزاری ایرنا را مرور کنیم که در آن تاکید کرده: «وزارت علوم در حال حاضر ۱۵۰ دانشجوی بورسیه در خارج از کشور دارد. این وزارتخانه سال گذشته هیچ بورسیه‌ای را به خارج از کشور اعزام نکرد و امسال هم برنامه‌ای برای بورسیه نداریم.»

اظهار نظری که به صراحت نشان می‌دهد روند اعزام دانشجویان بورسیه حدود دو سال است متوقف شده و خبری از کندی آن نیست. رویدادی که حکایت از پایان داستان بورسیه‌ها دارد که چند سال پیش پرونده سه هزار بورسیه از دل آن بیرون آمد، حواشی زیادی آفرید و البته هنوز هم پایان نیافته است. پایانی که ظاهرا مطلق نیست چراکه وزیر تاکید دارد اعزام به خارج با هزینه شخصی هنوز ممکن است.

اما معنای این اعزام چیست و تاکید وزیر علوم بر «روند عمومی در دانشگاه‌های کشور» برای اعزام دانشجو به خارج از کشور با هزینه شخصی چیست؟ آیا این سخنان حکایت از آن دارد که اعزام به خارج اگر با هزینه شخصی باشد و حمایت دانشگاهی را داشته باشد، امتیازی ویژه است که پیش روی برخی متقاضیان تحصیل در خارج از کشور قرار دارد؟ امتیازی مشابه آن امتیازاتی که پیش روی بورسیه‌ها قرار می‌گرفت؟

ابهامی بزرگ که اگر به معنی ملزم کردن متقاضیان تحصیل در دانشگاه‌های دیگر کشور‌ها به هماهنگی با دانشگاه‌های داخلی باشد، بی معنی جلوه می‌کند و اگر معنای آن، ارائه امتیازاتی ویژه به آن دسته از داوطلبان اعزام به خارج باشد که نیازی به دریافت بورس تحصیلی ندارند و به اصطلاح دستشان در جیب خودشان است، ناعادلانه به نظر می‌رسد و محل اشکال است؛ وضعیتی که بهتر است هر چه سریعتر در خصوص آن شفاف سازی شود.