جایزه کتاب سال از سکه به سمت مبالغ نقدی می‌رود

به گزارش خبرنگار مهر، سی و ششمین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و بیست و ششمین جایزه جهانی کتاب سال پیش از ظهر امروز سه شنبه ۹ بهمن در سرای اهل قلم برگزار شد.

نیکنام حسینی‌پور مدیرعامل موسسه خانه کتاب در ابتدای این نشست گفت: جایزه کتاب سال به عنوان یک برند و مرجع جهانی شناخته می شود. امسال در سی و ششمین دوره این جایزه آثار از فروردین تا مهرماه به دبیرخانه ارسال شدند که بیش از ۶ هزار اثر گردآوری شد که از آبان ماه داوری شان آغاز شده است.

حسینی‌پور گفت: داوری آثار در چند مرحله اجرا شد و بیش از ۵۸۰ داور، ۸۰ هزار نفر ساعت برای بررسی این آثار زمان گذاشتند. سعی شد کتاب هایی به داوری نهایی برسند که امتیازات لازم را کسب کرده باشند. دبیرخانه کتاب سال زایش های مختلفی از جمله کتاب سال های استانی داشته است که امسال بعضی از آنها برگزاری و برخی دیگر همزمان با کتاب سال برگزار می شود. جایزه جهانی کتاب سال هم مسیر داوری خود را طی کرده و بیش از ۱۰۰ داور آثار مطالعات اسلامی و ایرانی را بررسی کرده است.

مدیرعامل خانه کتاب در ادامه به معرفی آثار راه یافته به مرحله نهایی جایزه کتاب سال در حوزه های نقد ادبی و تاریخ پرداخت و گفت: خیلی از ناشران ما در حوزه تألیف فعالیت دارند و فکر و طرح اولیه را به نویسندگان ارائه می کنند که آثارشان در سالهای گذشته دیده نشده است.

وی افزود: امسال روز ۱۶ بهمن، اختتامیه جایزه کتاب سال و جایزه جهانی کتاب سال با حضور رئیس جمهور برگزار می شود. در جایزه کتاب سال ۱۴ کتاب برگزیده و ۴۱ اثر تقدیری داریم که برگزیده ها همان روز شانزدهم و تقدیری ها در ایام هفته کتاب سال آینده جایزه خود را دریافت می کنند. آماری که درباره آثار ارسالی به دبیرخانه کتاب سال اعلام کردم؛ یعنی حدود ۶ هزار عنوان بدون احتساب جایزه جلال و جشنواره شعر فجر است و این رقم با احتساب آنها به حدود ۱۰ هزار عنوان می رسد.

حسینی‌پور گفت: امیدواریم برای سال آینده بتوانیم از انجمن های علمی و صنفی بیشتر استفاده کنیم و از مشارکت شان در داوری های کتاب سال بهره ببریم. جایزه جهانی کتاب سال هم برگزیده هایی از آمریکا، آلمان، ایتالیا، سوئیس، ترکیه، ایرلند و ... دارد که روز ۱۶ بهمن جایزه خود را از دست رئیس جمهور می گیرد. کارهای اولیه برای حضور این مهمانان خارجی در ایران انجام شده است.

مدیرعامل خانه کتاب در بخشی از این نشست به ارائه آمار پرداخت و گفت: طی ۳۶ دوره برگزاری جایزه کتاب سال ۶۳۱ نفر برگزیده شده اند که از دوره اول تا سی ام ۱۱۰ نفرشان درگذشته اند.

حجت‌الاسلام محمدعلی مهدوی‌راد دبیر سی و ششمین جایزه کتاب سال در بخشی از این نشست گفت: ۷۲ گروه بررسی در ۱۰ موضوع اصلی، آثار این دوره را بررسی کردند. آمار ریز را به دلیل وقت گیر بودن نمی گویم اما ۶ هزار و ۴۱۳ عنوان کتاب به دبیر خانه رسید و ۲۷۲ عنوان به مرحله بعدی راه پیدا کردند. ما هر کتابی را وزارت ارشاد به آن اجازه چاپ داده باشد در حوزه های تألیف، ترجمه و تحقیق بررسی می کنیم.

وی افزود: البته عناوینی هم هست که در این حوزه ها جا نمی گیرد. مثلا کتابی داشتیم که ترجمه بود اما با احتساب مقدمه ای که مترجم بر آن نوشته، فصولی که اضافه کرده و گزیده گویی های مولف را تشریح کرده، این اثر دیگر ترجمه محسوب نمی شود بلکه یک ترجمه تحقیق است. ما باید برای چنین آثاری هم کاربرگ بررسی داشته باشیم.

مهدوی‌راد گفت: امسال هم مثل سالهای گذشته فضای کمی ما رشد داشت اما فضای کیفی مان رشد قابل توجهی ندارد و کتاب هنوز هم به لحاظ درون مایه و محتوا رنج می برد. در حوزه های علوم پایه و محض و شاخه های مهندسی آن طور که باید شاهد آثار با کیفیت نبوده ایم. در حوزه علوم انسانی هم همینطور. ولی به هر حال جایزه کتاب سال، جایزه مهمی است و قدم هایی برای تکاملش برداشته شده است.

احمدعلی حیدری دبیر جهانی جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران سخنران دیگر این برنامه بود که گفت: ما در طول سال از طریق مراجع مختلف آثار را احصاء می کنیم. امسال حدود دو هزار عنوان در بیست و ششمین دوره جایزه جهانی کتاب سال به دستمان رسید. بعضی ها خریداری شدند و برخی دیگر از طریق نمایندگی های ایران در کشورهای دیگر تهیه شده است. آمار و اطلاعات کتابخانه های ملی کشورهای مختلف و نمایشگاه های بین المللی کتاب دیگر کانال ما برای داوری بود.

وی افزود: پس از دریافت دو هزار عنوان چیزی حدود ۲۰۰ اثر به مرحله بعدی رسیده اند که در نهایت ۱۰ اثر با عنوان برگزیده معرفی می شود.

حیدری گفت: در بخش اسلام شناسی تعدد و تنوع آثار به این دلیل بود که مطالعات اسلامی و شرق شناسی کماکان به عنوان یکی از رشته های مهم مطالعاتی محسوب می شود.

دبیر جایزه جهانی کتاب سال در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره نمایشگاه هایی که آثار این جایزه از آنها خریداری شده، گفت: بخش قابل توجه آثار از نمایشگاه های تهران و فرانکفورت تهیه شده اند. از نظر مالی در این زمینه دچار محدودیت جدی نبودیم.

حسینی پور نیز در تکمیل این صحبت ها گفت: بودجه خرید کتابها از منابع خانه کتاب بوده است. امسال برای جایزه جهانی کتاب سال نزدیک به ۱۰۰ میلیون تومان از نمایشگاه کتاب تهران مبلغ دیگری بالای ۵۰ میلیون تومان از نمایشگاه های کتاب دیگر کشورها خریداری شد. ما به دنبال این هستیم کتابها را پس از مراسم اختتامیه به کتابخانه خانه کتاب منتقل کنیم. اما تذکر یک نکته بسیار مهم است و اینکه در حوزه ایران شناسی در خارج از کشور داریم کرسی های دانشگاهی را از دست می دهیم چون برخی از اساتید فوت می کنند و جایگزینی برایشان نیست. به همین دلیل نهادهایی مثل وزارت خارجه یا سازمان فرهنگ و ارتباطات باید همت کنند تا این کرسی ها تقویت شوند چون با از دست دادن آنها دیگر کشورها برای خودشان کرسی تعریف می کنند.

وی همچنین افزود: با توجه به اینکه فعالیت های مستند ۳۶ دوره گذشته ممکن است مغفول واقع شود دایره المعارفی از دوره های گذشته کتاب جایزه سال در حال آماده سازی است که در قالب دو جلد درباره آثار، داوری ها و ... چاپ و روز اختتامیه عرضه خواهد شد.

مدیرعامل خانه کتاب در بخش پایانی مراسم گفت: داریم جایزه کتاب سال را از سکه به سمت جایزه نقدی می بریم. مبلغ آن در کارگروهی با حضور آقای جوادی و مهدوی راد تعیین شده است. به نظر می آید باید جایزه های کتاب را به همین سمت ببریم چون سکه در ایران نوسان زیادی دارد و به همین دلیل روی آئین نامه جایزه کتاب سال، اصلاحاتی انجام داده ایم و امیدواریم مصوبش کنیم که هر سال مبلغ جایزه پیش بینی و پیشنهاد شود.

در پایان این مراسم از پوستر سی و ششمین جایزه کتاب سال رونمایی شد.