مدیریت بازار ارز با نظام دو نرخی

به گزارش بنکر (Banker)،حمید پاداش در مورد دلایل حرکت سفته‌بازی از سمت ریال به سمت بازار ارز گفت: اقتصاد ایران بنا بر دلایل ساختاری و نهادی به گونه‌ای است که فعالیت‌های غیرمولد نسبت به فعالیت‌های مولد بازده بیشتری دارد. عمده فعالیت‌ها در اقتصاد ایران شامل تجارت است که خود را در قالب اشکال واردات در مقابل عدم توانایی صادرات نشان می‌دهد و همچنین فعالیت دیگر سفته‌بازی یا به تعبیر دیگر دلالی است.
وی ادامه داد: در ماه‌های اخیر بسیاری از اقتصاددانان نسبت به حجم نقدینگی فزاینده و عدم توانایی جذب توسط بازار کالا، پول و سرمایه هشدار داده‌اند، موضوعی که ریشه در مشکلات ساختاری و نهادی دارد. اگر توجه داشته باشیم بخش عمده نقدینگی در سال‌های گذشته به صورت شبه پول بود و به دلیل چشم انداز منفی نسبت به آینده بیشتر مردم سپرده‌های خود را از بلندمدت به سپرده‌های کوتاه مدت تغییر دادند یعنی افق تصمیم‌گیری آحاد جامعه به سمت یک افق کوتاه مدت حرکت کرد و بازدهی کوتاه مدت را بر بلند مدت ترجیح دادند.
پاداش تصریح کرد: در این شرایط فعالیت‌های سفته‌بازی در بازارهای طلا و ارز که سریع‌الوصول‌ترین راه با امکان سرمایه‌گذاری و قابلیت نقدشوندگی بالایی است افزایش یافت و هر اندازه چشم‌انداز اقتصاد کشور منفی باشد هجوم مردم به این بازارها نیز افزایش می‌یابد.
استاد اقتصاد دانشگاه تهران با اشاره به حجم نقدینگی در جامعه گفت: اقتصاددانان همیشه نسبت به تاثیرات نقدینگی سرگردان هشدار داده‌اند، بطوری که در سال‌های اخیر نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی ۶۰ درصد بود و حالا به بالای صد در صد رسیده است.
وی در مورد کارکرد معاملات در شرایط رکودتورمی گفت: اقتصاد ما با رکود تورمی روبرو است هرچند که متاسفانه ما دوره‌ای از رکود را به نام ثبات جا زدیم و این خطای سیاستی دولت بود. در چنین شرایطی نقدینگی به سمت بازار ارز و طلا حرکت می‌کند و با اینکه حجم معاملات کمتر است اما از نظر اقتصادی، قیمت را همان معاملات محدود تعیین می‌کنند به عبارت دیگر به ازای هر معامله‌ای که انجام می‌شود قیمت بازاری تعیین می‌شود یعنی هر معامله‌ای به خودی خود می‌تواند قیمت بازار را تعیین کند و این به سفته بازی‌های بیشتر در بازار دامن میز‌ند.
این کارشناس اقتصادی گفت: یعنی اگر امروز در بازار دو معامله انجام شود دومین معامله مبنای تعیین نرخ بازار است در حالی که در یک بازار متشکل ارزی معاملات بسیار زیاد در شرایط رقابتی انجام می‌شود و حاصل جمع آنها قیمت بازار را تعیین می‌کند. اینکه اقتصاد ایران درگیر سفته‌بازی است در آن شکی نیست اما این که آخرین معامله قیمت بازار باشد سفته بازی‌ها به نوسان قیمت کمک فراوانی می‌کند.
پاداش با بیان اینکه باید نسبت به نظام ارزی کشور تصمیم‌گیری شود، گفت: در شرایط کنونی به صلاح اقتصاد نیست که از نظام شناور استفاده شود بنابراین می‌توان با نظام دو نرخی بازار را مدیریت کرد.
وی در مورد بازار متشکل ارزی گفت: این که بازار ما متشکل است یا خیر به چند عامل بستگی دارد، باید توجه داشت که مهمترین کنشگر در بازار آزاد ارز خود بانک مرکزی است و کارکرد این نهاد بستگی بالایی به تعامل با دولت دارد، اینکه چقدر تحت تاثیر دولت قرار دارد و چه قدر در راستای کنترل تورم گام بر‌ می‌دارد که کارکرد اصلی بانک مرکزی همین کنترل تورم است که در سیاست‌گذاری بانک مرکزی نادیده گرفته شده است.
وی ادامه داد: علاوه بر دولت و بانک مرکزی باید متقاضیان واقعی ارز را رصد کرد، در حال حاضر عمده تقاضای ارز برای واردات کالا است که در این میان نقش وزارت صمت بسیار مهم است تا بر ثبت سفارش‌ها، حجم و نوع کالاهای وارداتی نظارت داشته باشد. تقاضاهای دیگر تقاضای مسافرتی و درمان است که پاسخ به آن با چالش روبه‌رو است. متأسفانه در کشور ما تقاضای واقعی از تقاضای سفته‌بازانه قابل تفکیک نیست و اگر بانک مرکزی بتواند این تفکیک را انجام دهد مسیر تشکیل بازار متشکل را هموار کرده است.
به نوشته ایلنا،این اقتصاددان تصریح کرد: در طرف عرضه نیز مهم‌ترین چالش ما این است که منابع ارزی تا چه میزان به سیستم نیما وارد می‌شوند که در حال حاضر دولت هیچ اقتداری روی شرکت‌های خود که وارد کننده اصلی ارز هستند مانند پتروشیمی‌‌ها ندارد و تا امروز در این موضوع موفق نبوده است،بنابراین این سوال وجود دارد که دولت نمی‌تواند یا نمی‌خواهد ارز به سامانه نیما منتقل شود؟! چون خود دولت بزرگ ذی‌نفع بازار پرنوسان ارز است.