اقتدار دولت و تعیین تکلیف با طالبان؛ راهگشای صلح افغانستان

به گزارش ایکنا؛ گروه‌های تروریستی بسیاری در سراسر جهان فعالیت می‌کنند که گروه طالبان یکی از آنهاست. برخلاف برخی گروه‌ها همچون داعش که درصدد نفوذ به بسیاری از کشورهای جهان هستند،‌ طالبان تنها به در اختیار گرفتن افغانستان و نفوذ در شهرهای این کشور اعتقاد دارد. این گروه خود را بخشی از جامعه افغانستان می‌داند و می‌گوید که از حمایت مردم این کشور نسبت به این گروه اطمینان دارد؛ همین موضوع دلیل حضور نمایندگان طالبان در روند مذاکرات صلح است تا مردم افغانستان از این طریق بتوانند به رفاه و آسایش دست پیدا کنند.

در این رابطه پای سخنان حجت‌الاسلام سیدعیسی حسینی مزاری، رئیس خبرگزاری صدای افغان (آوا) نشستیم تا این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم. متن این گزارش از نظرتان می‌گذرد؛

حجت‌الاسلام حسینی مزاری درباره اینکه در صورت ایجاد دولت موقت با رهبری طالبان، چه رویکردی پیش روی افغانستان خواهد بود، اظهار کرد: یکی از موضوعاتی که در این باره حائز اهمیت است، توجه به این نکته است که تصمیم‌گیرنده اصلی در مذاکرات صلح، مردم افغانستان،‌ دولت این کشور و گروه طالبان باشند و صلح تحت تأثیر کشورهای دیگر نباشد.

تأثیر گرفتن از آمریکا

وی با بیان اینکه طالبان و دولت در افغانستان، مستقل از یکدیگر و آزاد نیستند،‌ افزود: افغانستان تحت تأثیر آمریکا قرار دارد و آنان پروسه صلح را پیش می‌برند؛ از آن سو،‌ طالبان نیز پاکستان، قطر و عربستان را هدایت می‌کند.

حسینی مزاری ادامه داد: مؤلفه دیگر در این رابطه آن است که دولت و حکومت در موضوعات مربوط به صلح از اقتدار برخوردار باشد که متاسفانه چنین رویکردی در افغانستان وجود ندارد؛ چه بسا گاه دولت با تضرع و التماس از طالبان می‌خواهد که وارد گفت‌وگو و مذاکره شوند که همین رویکرد سبب شده است که صلح محقق نشود.

رئیس خبرگزاری صدای افغان در ادامه این مطلب توضیح داد: سومین مؤلفه برای انجام صلح آن است که گروه‌های مختلف از اعتقاد و رأی واحد در این باره برخوردار باشند که چنین رویکردی در افغانستان وجود ندارد و حتی این موضوع در میان گروه طالبان نیز دیده می‌شود که با دولت به تفاهم می‌رسند و فردای تفاهم،‌ گروه دیگری از طالبان سر بر می‌آورد که ما موافق این تفاهم نیستیم.

مشارکت همسایگان

وی با بیان اینکه دولت افغانستان باید بتواند از مشارکت عمومی و حمایت همسایگان خود برخوردار باشد، اظهار کرد: افغانستان این آزادی را ندارد و آمریکاست که بر اوضاع این کشور احاطه دارد و بر همین اساس نمی‌گذارد دولت‌هایی که با این کشور هماهنگ نیستند،‌ وارد مسائل افغانستان شوند.

حسینی مزاری از این موضوع که کشورهای همسایه در برقرای صلح افغانستان مؤثر هستند یاد و بیان کرد: روسیه و چین به عنوان همسایگان افغانستان در منطقه خاورمیانه حضور دارند. از این سو،‌ ایران نیز در همسایگی غربی این کشور دارای اقتدار در منطقه و حتی جهان است و می‌تواند به ایجاد صلح در افغانستان کمک کند.

وی تأکید کرد: ایرانی‌ها به ویژه می‌توانند کمک واقعی‌تری به عمل آورند؛ چرا که امنیت افغانستان لازمه امنیت در ایران است،‌ ولی متأسفانه با توجه به چنین شرایطی که غرب و آمریکا ایجاد کرده است،‌ روسیه و چین نمی‌توانند به راحتی وارد مسائل مربوط به صلح این کشور شوند؛ این در حالی است که ایران،‌ روسیه و چین مشغول به انجام مذاکره با طالبان هستند، ولی آمریکا از نظر ساختاری و ایجاد رابطه این کشورها با مراکز افغانستان و جهان، اخلال ایجاد می‌کند.

دولت افغانستان جایگزین ندارد

حسینی مزاری در پاسخ به این سؤال که طالبان دولت افغانستان را به رسمیت نمی‌شناسد، ولی حاضر است با دولت آمریکا مذاکره کند و آیا می‌توان این ارزیابی را داشت که آمریکا می‌تواند جایگزین دولت افغانستان در مذاکرات صلح شود، گفت: چنین روندی امکان‌پذیر نیست و با موفقیت در افغانستان همراه نخواهد بود؛ از سویی جریان مردمی داخل افغانستان قائل به این روند نیستند و کشورهای همسایه نیز با طرح صلح آمریکایی نیز موافقت نمی‌کنند و در برابر آن خواهند ایستاد.

وی همچنین در این باره که ورود آمریکا به این موضوع بر چه اساسی و با چه هدفی انجام می‌شود،‌ یادآور شد: به عقیده من آمریکا به دنبال برچیدن حکومت طالبان است و یک راه برای این اقدام آن است که این گروه را وارد عرصه سیاسی کرده و به کابل وارد کند.

وی ادامه داد: در ادامه این روند، آمریکا گلبدین حکمتیار (رهبر حزب اسلامی افغانستان) را وارد عرصه انتخابات و سیاست می‌کند و پس از آن که به اطمینان در این باره دست یافت،‌ گروه دیگری که دارای فکر بین‌المللی است وارد عرصه ناامن افغانستان می‌کند تا به کشورهای همسایه لطمه بزند.

افغانستان، چهارراه ارتباطی

حسینی مزاری با تأکید بر اینکه آمریکا برای نفع مردم افغانستان وارد خاک این کشور نشده است، گفت: آمریکا برای اشرف بر هند، چین، روسیه و ایران به این کشور وارد شده است و ابزار و اهرم فشار غرب علیه این کشورها، برخورداری از گروه تروریستی است که سبب ناامنی کشورهای یاد شده شود.

وی افغانستان را چهارراه ارتباطی و سرزمین تربیت ارزان تروریسم معرفی کرد و ادامه داد: اعزام تروریست‌های تربیت شده به دیگر کشورها از این کشور آسان‌تر است. طالبان نمی‌توانست این خواسته آمریکا را برآورده کند؛ چرا که اندیشه ملی دارد و درصدد به دست گرفتن حکومت افغانستان است؛ در کنار این گروه، داعش نگاه بین‌المللی دارد و می‌تواند در خدمت به آمریکا باشد و به کشورهای همسایه افغانستان و به ویژه ممالک اسلامی لطمه بزند. این گروه حاکمیت افغانستان را نمی‌خواهد و آمریکا می‌خواهد از ظرفیت این کشور برای لطمه زدن به دیگر کشورها بهره ببرد.

حسینی مزاری با بیان اینکه آمریکا با گروه طالبان صادق نیست، افزود: ایجاد دولت موقت موضوعی دور از ذهن است و شرایط افغانستان چنین اقدامی را ایجاب نمی‌کند. اگر چنین اقدامی نیز صورت گیرد و حکومت افغانستان به صورت موقت ایجاد شود،‌ کشورهای منطقه همچون ایران،‌ روسیه و چین موافق این طرح نخواهند بود و این دولت موفقیتی پیش رو نخواهد داشت.

نشست ترکیه

این نشست در سال گذشته برگزار شد. برگزاری نشست چهارجانبه مذاکرات صلح افغانستان با حضور نمایندگانی از گروه طالبان در ترکیه نیز گام مهمی محسوب می‌شد. نمایندگان دفتر سیاسی طالبان در قطر، نمایندگان حزب اسلامی حکمتیار و شورای عالی صلح افغانستان در این نشست حضور داشتند و درباره راه‌های رسیدن به صلح در افغانستان گفت‌وگو کردند.

مذاکرات صلح در مسکو

کنفرانس صلح مسکو در 18 آبان 1397 (9 نوامبر) برگزار شد که نماینده آمریکا در آن نقش نظارتی ایفا کرد؛ دولت افغانستان در این نشست حضور رسمی نداشت و فقط نمایندگان شورای عالی صلح این کشور در آن حضور یافتند.

با این حال، این کنفرانس تلاش‌های ارگ ریاست جمهوری افغانستان را برای طرح جدید صلح افزایش داد. نخستین بار بود که هیئتی از گروه طالبان به صورت رسمی در نشستی شرکت می‌کرد. دولت افغانستان در این نشست حضور رسمی نداشت و شورای عالی صلح به عنوان نهاد مستقل، تصمیم به شرکت دراین نشست گرفت. نمایندگانی از ایران، چین، پاکستان، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان و هند به همراه نمایندگانی از گروه طالبان در این نشست حضور یافتند.

نشست ژنو

در ادامه این روند، اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان در 7 آذر (28 نوامبر) در کنفرانس ژنو حضور یافت و جزئیات طرح صلح جدید دولتش با گروه طالبان را اعلام کرد. این کنفرانس در شهر ژنو سوئیس برگزار ‌می‌شود. ریاست کنفرانس را افغانستان و سامان ملل به صورت مشترک برعهده داشتند. وی در نقشه راه صلح از اینکه طالبان باید قانون اساسی را بپذیرند و از امکان تعدیل قانون اساسی بر اساس مواد خود قانون سخن گفت.

اشرف غنی، رئیس‌جمهور افغانستان در نشست ژنو اعلام کرد که برنامه‌ای برای صلح افغانستان با عنوان «نقشه راه» دارد، در همین راستا گروه طالبان با نشر اطلاعیه‌‌ای ضمن رد کردن طرح صلح جدید، آمریکا را تنها مرجع مورد تأیید برای مذاکره عنوان کرد و افزود که طی هجده سال گذشته، امارت اسلامی (طالبان) هم با آمریکا می‌جنگد و هم با آن مذاکره می‌کند.

دیدار در قطر

مقر دفتر سیاسی طالبان در قطر است. زلمی خلیل‌زاد (نماینده ویژه آمریکا در امور صلح افغانستان) دو دیدار با نمایندگان طالبان در قطر داشت و یک دیدار دیگر نیز در شهر ابوظبی (پایتخت امارات) انجام شد. دولت افغانستان یک هیئت 12 نفره را به قطر فرستاد تا با نمایندگان طالبان درباره صلح مذاکره کند، ولی طالبان حاضر به گفت‌وگو با فرستادگان کابل نشد.

مذاکره در امارات

گروه طالبان در 17 دسامبر اعلام کرد که مذاکره میان طالبان و نمایندگان آمریکا در 26 آذر (17 دسامبر) در امارات متحده عربی انجام شد. شورای عالی صلح افغانستان، برگزاری نشست امارات را اولین گام عملی پاکستان در راستای صلح افغانستان برشمرد.

شرایط طالبان برای مذاکره

طالبان در نشست‌های مختلف از خلیل‌زاد خواستند که آمریکا مراحل خروج نیروهایش از افغانستان را مشخص کند، رهبری حکومت موقت افغانستان به طالبان سپرده شود، رهبران طالبان از فهرست سیاه سازمان ملل و آمریکا خارج شوند، زندانیان طالبان رها شده و دفتر طالبان در قطر را به رسمیت شناخته شود.

برخی از رسانه‌های پاکستانی نیز گزارش داده‌اند که یکی از شرایط گروه طالبان برای ادامه گفت‌وگو با طرف آمریکایی، لغو موافقتنامه امنیتی میان افغانستان و آمریکاست؛ توافقنامه‌ای که براساس آن اجازه حضور قانونی به نیروهای آمریکا در افغانستان داده می‌شود.

نظر سیاستمداران

همزمان با تلاش‌های خلیل‌زاد، جوزف دانفورد (رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا) نیز گفت که با جنگ نمی‌شود طالبان را شکست داد.

با این حال مسکو اعلام کرد که دیگر گروه طالبان را نه به عنوان یک گروه مسلح و تروریستی، بلکه یک گروه سیاسی می‌شناسد و سعی می‌کند نقش بارزتری در گفت‌وگوهای صلح افغانستان ایفا کند.

سرگئی لاوروف (وزیر امور خارجه روسیه) در این باره اظهار کرد: داعش با حمایت از بیرون، در حال انجام اقداماتی است تا افغانستان را به پایگاه خود تبدیل کند و از آنجا پایگاهش را به کشورهای آسیای میانه و منطقه خاورمیانه گسترش دهد.

سرور دانش، معاون دوم اشرف غنی نیز گفت: افغانستان مذاکرات صلح را بدون قید و شرط اعلام کرده، ولی تحقق صلح را غیرمشروط نمی‌داند، زیرا صلح قبل از اینکه یک مسئله حکومتی باشد، یک موضوع ملی است. شرایط و دیدگاه‌های ملت افغانستان باید در نظر گرفته شود.

وقایع منطقه

از زمان تشکیل شورای عالی صلح افغانستان در سال 2010، این شورا مسئول پیشبرد تلاش‌ها برای انجام مذاکرات صلح با گروه‎های مسلح مخالف به ویژه طالبان بوده است. در طرح صلح جدید دولت افغانستان گفته شده که در ساختار شورای عالی صلح تجدید نظر می‌شود.

از نشست مسکو به بعد را می‌توان دوره شتاب‌گیری روند صلح با حضور زلمی خلیل‌زاد (نماینده ویژه آمریکا در امور افغانستان) به شمار آورد. خلیل‌زاد تاکنون چندین دور مذاکره را با طالبان و همچنین دولت افغانستان پیش برده است.

در 30 آذر (21 دسامبر) دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا نیز اعلام کرد که نیمی از سربازان این کشور را از افغانستان خارج می‌کند که این موضوع با شگفتی بسیاری از سیاستمداران کشورهای دیگر روبرو شد. در عین حال پس از اعلام این خبر و واکنش نشان دادن برخی از سناتورها، کاخ سفید اعلام کرد که دستوری مبنی بر انجام این اقدام دریافت نکرده است.

در همین راستا و به منظور انجام مذاکرات صلح،‌ در 12 آذر (3 دسامبر) رئیس‌جمهور آمریکا در نامه‌ای به عمران خان (نخست‌وزیر پاکستان)، خواستار کمک این کشور در حل موضوع صلح افغانستان و آوردن رهبران طالبان پای میز مذاکره شد که عمران خان نیز این موضوع را پذیرفت.

گفت و گو و تنظیم از آزاده غلامی

انتهای پیام