تلاش محققان ایرانی برای رسیدن به درمان سرطان خون و لنفوم

امروز شاید آخرین روزی باشد که در آن زندگی را تجربه می‌کند پس ارزشی شگفت انگیز دارد. گویی با غمی انکارناپذیر دست و پنجه نرم می‌کند، اما همین لحظات اجباری و به ظاهر خسته کننده در خود امیدی برایش دارد. امیدی که به او تلنگر می‌زند تو سرطان را شکست می‌دهی. دست از اعتراض می‌کشد. به مشکلات از منظر دیگری نگاه می‌کند و خوبی‌های بی پایان زندگی را می‌بیند. با خود فکر می‌کند برای جاودان شدن در این دنیا، به چیزی جز به دست آوردن یک قلب و داشتن لبخندی مدام احتیاج ندارد.

سرطان، عارضه‌ای که از نگاه بسیاری درمان قطعی ندارد و باید منتظر مرگ نشست، اما تحقیقات محققان در دنیا روزنه‌های امیدی را فراروی مبتلایان این بیماری گشوده است. «کار تی سل» تراپی یکی از انواع روش‌های سلول درمانی است که امید بیماران مبتلا به سرطان خون و لنفوم که به انواع درمان‌هایی همچون شیمی درمانی، رادیوتراپی و پیوند مغز استخوان پاسخ نداده اند، افزایش داده است. این روش برای نخستین بار سال ۲۰۱۷ از سازمان غذا و داروی آمریکا مجوز دریافت کرد و به فاصله چند ماه دو نوع کارتی سل تراپی تایید این سازمان را کسب کرد.

فاطمه رهبری زاده عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس که تا کنون تحقیقات بسیاری را در این حوزه انجام داده است درباره این روش توضیحاتی را ارائه داد و بیان کرد: در روش درمان سرطان خون با کار تی لنفوسیت‌های «T» مهندسی شده ساخته می‌شود که قابلیت شناسایی و انهدام سلول‌های سرطانی را دارد. این سلول‌ها دسته‌ای از سلول هاس سیستم لنفوسیتی هستند و با تزریق این سلول‌های مهندسی شده به فرد سرطانی این سلول‌ها می‌توانند سلول‌های بدخیم را از بین برند.

وی ادامه داد: در بدن افراد مبتلا به سرطان لنفوسیت‌های «T» دچار نقص می‌شوند و قادر به تشخیص سلول‌های سرطانی نیست؛ بنابراین سیستم ایمنی فرد تضعیف می‌شود.

رئیس مرکز تحقیقات و توسعه زیست فناوری دانشگاه تربیت مدرس همچنین عنوان کرد: پس سلول‌های «T» از بدن فرد گرفته می‌شود و کار مهندسی سلول‌ها با انتقال ژن به آن‌ها انجام می‌شود. با دستکاری ژنتیک این سلول‌ها دارای گیرنده جدیدی در سطح خارجی سلول می‌شوند و قابلیت شناسایی آنتی ژن‌های سرطانی را پیدا می‌کنند. پیامی که در اثر برخورد با آنتی ژن‌های سرطانی در داخل سلول‌های تی ایجاد می‌شود سلول‌های «T» را فعال می‌کند و مبارزه قوی با سلول‌های سرطانی آغاز می‌شود.

رهبری زاده درباره مشکلات برای استفاده از این شیوه درمانی گفت: تا ۹۶ درصد پاسخ مثبت این درمان در دنیا گزارش شده است. مشکل روش درمانی این است که هزینه بالایی دارد و هزینه درمان به حدی بالا است که حتی در کشور‌های اروپایی و امریکایی نیز برای مردم پرداخت آن مشکل است.

به گفته وی، در ایران نیز محققان در گروه بیوتکنولوژی پزشکی دانشگاه تربیت مدرس از سال ۱۳۸۴ تحقیقات و پژوهش‌ها در این حوزه را شروع کردند. در این بازه زمانی انواع مدل‌ها و نسل‌های مختلف کار تی سل بررسی شده است. همچنین دانشجویانی نیز فارغ التحصیل شدند و در حال حاضر در سایر مراکز تحقیقاتی مشغول فعالیت هستند.

رهبری زاده همچنین ابراز کرد: از دو سال پیش ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول‌های بنیادی معاونت علمی برای تشریح تحقیقات جهت درمان سرطان خون و غدد لنفاوی حمایت‌های موثری را به این تحقیقات در دانشگاه تربیت مدرس اختصاص داده است. خوشبختانه در سال جاری تعدادی از سازه‌های ساخته شده در این تحقیقات نتایج خوبی را در سطح کشت سلول در آزمایشگاه نشان داد، اما هنوز مسیر طولانی برای رسیدن به فاز آزمون‌های کلینیکال وجود دارد. اما همه در تلاش هستیم تا هر چه زودتر محصولی با قیمت مناسب به دست بیماران ایرانی برسد.