سایه بحران دیپلماتیک بر روابط تهران- اسلام آباد

قانون- صلاح الدین هرسنی/ مدرس علوم سیاسی و روابط بین الملل

روابط پاکستان با همسایگان خود همواره معطوف به تنش و بی ثباتی بوده است. مجموعه عواملی نظیر تهدیدهای دولت محور از ناحیه ISI، شیعه ستیزی در قالب مسائل ایدئولوژیک، ناامنی مرزها، حمایت از طالبان در افغانستان و حمایت افراطی پاکستان از عربستان سعودی در ایجاد بحران دیپلماتیک پاکستان با همسایگان نقش دارند. این عوامل بحران زا هم اینک بیشترین حجم تضاد های راهبردی و امنیتی را در مواجهه با ایران ایجاد کرده است. در میان عواملی که منجر به تشدید بحران دیپلماتیک پاکستان با همسایگان از جمله ایران شده است، حمایت از عربستان سعودی یک عامل کلیدی است و با توجه به رقابتی که میان ریاض- تهران در منطقه غرب آسیا وجود دارد،بی شک حمایت و نزدیکی اسلام آباد به ریاض می تواند به حجم تضاد های تهران – ریاض بیفزاید. واقعیت این است که اسلام آباد در همگرایی با ریاض و واگرایی با تهران است. رقابت تهران- ریاض در خلیج فارس،در منطقه غرب آسیا، در جهان عرب و در دنیای اسلام و حتی در عرصه بین الملل گویای توانایی و ظرفیت اندک راهبرد های همکاری جویانه آن‌هاست. البته ریشه اصلی رقابت تنازعی تهران- ریاض در منطقه غرب آسیا بیشتر ماهیت ایدئولوژیک و راهبردی دارد. در این ارتباط ریاض با تعقیب راهبرد ائتلاف سازی و همچنین تعقیب توسعه بحران و همنوایی با مهم‌ترین جریان مخالف ایران در غرب آسیا ،یعنی تل آویو در صدد استفاده از همه ظرفیت ها برای جلوگیری از جایگاه یابی و نقش آفرینی ایران در منطقه غرب آسیا ست. البته راهبرد همکاری جویانه نامرئی با تل آویو بخشی از راهبرد های ائتلافی ریاض در مقابله با ایران است. واقعیت آن است که ریاض بیشترین حمایت ایدئولوژیکی را مرهون همراهی اسلام آباد است و ریاض همواره خود را برای کاهش نقش یابی ایران مستظهر به حمایت اسلام آباد دیده و می بیند.گسترش روابط افراطی اسلام آباد با ریاض و تداوم و حمایت از طالبان افغانستان و حمایت از نبرد های نیابتی از طریق اسلام گرایان افراطی در سریلانکا،بنگلادش و کشور های حوزه آسیای میانه و آثار ناخوشایندی که بر منافع ایران داشته، مهم‌ترین نشانه بر این ادعاست. همچنین قراین نشان می دهند که ریاض دارای بیشترین سهم در تجهیز،سازماندهی و تقویت گروه های تندروی پاکستانی است.حتی گفته شده است که پاکستان به عنوان بهشت تروریست ها در جهان شناخته شده و احتمالا نقش این کشور در آینده از این حیث افزایش پیدا می کند. حال که اسلام آباد راهبرد های همکاری جویانه خود را قرار است با راهبرد های جدید محمد بن سلمان از سر بگیرد، ما باید شاهد تصاعد و تزاید بحران دیپلماتیک تهران- ریاض از یک سو و تهران- اسلام آباد از سوی دیگر باشیم. هم اینک برای تحقق این هدف پنهان اسلام آباد و ریاض،محمد بن سلمان به اسلام آباد سفر کرده است و دولت عمران‌خان همه مناسبات و ظرفیت های دیپلماتیک را برای دیدار با محمد بن سلمان و در شرایطی که تهران سوگدار قربانیان تروریستی فرقه جیش‌العدل ( الظلم) در حادثه جاده خاش- زاهدان است، فراهم کرده است. مقدمات این سفر و دیدار که به فاصله چند روز بعد از همگرایی و ماه عسل عیان تل آویو با اعراب در اجلاس ورشو فراهم شده است، موجب دلگرمی بیشتر ریاض در مهار ایران در منطقه غرب آسیا می‌شود. درواقع با توجه به عزم ایران در پاسخ به رفتار فرقه تروریست جیش‌العدل( الظلم)، این سفر به همراه عوامل موجده بحران، می تواند سایه بر بحران دیپلماتیک تهران- اسلام آباد بیندازد.