راهبرد شرقی

یکی از شعارهای اصلی انقلاب ایران، نه شرقی و نه غربی بود؛ شعاری که همچنان بر سر در ورودی‌های وزارت‌خارجه ایران نیز خودنمایی می‌کند ولی به نظر این شعار برای هیجانات انقلابی بوده و مناسبات سیاسی و راهبردی با این شعار همخوانی نداشته‌است. در همین حال ما شاهد آن‌ هستیم که سال‌هاست برخی از کشورهایی که زمانی به دلیل ایدئولوژی‌های کمونیستی و مارکسیستی انگشت اتهام به سمت آن‌ها بود به شرکای راهبردی تبدیل شده‌اند که مودت و همگرایی با آن‌ها به عنوان یکی از اصول مبنایی سیاست‌مداران ما پیگیری می‌شود. چین‌، روسیه و برخی از کشورهای آسیای شرقی از این دست هم‌پیمانان هستند که گاهی انتقاد به آن‌ها هزینه‌هایی نیز برای منتقدان به همراه دارد. در همین حال بعد از آنکه کشورهای اروپایی و آمریکا در عهد‌های خود کارشکنی کردند و هزینه‌های فراوانی برای کشورمان به وجود آوردند، گرایش ایران به سمت کشورهای شرقی بیشتر از پیش شده‌است. این رویه به ویژه بعد از برجام افزایش چشمگیری داشت و امروز شاهد آن هستیم که مسئولان و سیاستمداران ما هفته‌ای یک‌بار برای رایزنی با مقامات کشورهای شرقی به این کشورها سفر و بر تحکیم وتقویت روابط تاکید می‌کنند.

رایزنی‌هایی برای دوران جنگ اقتصادی

در همین راستا علی‌لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی که این روزها در زمینه دیپلماسی پارلمانی فعالیت‌های گسترده‌ای را در دستور کار قرار داده است به چین سفر کرده تا بامسئولان این کشور قدرتمند آسیایی رایزنی کند. علی لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی ظهردوشنبه 29بهمن پیش از عزیمت به کشور چین در پاویون فرودگاه مهرآباد در جمع خبرنگاران درباره اهداف این سفر، گفت: ایران و چین دو کشوری هستند که از تمدن تاریخی برخوردار بوده و همیشه ارتباطات نزدیکی با یکدیگر داشته‌اند که جاده ابریشم تجلی این ارتباطات تمدنی بین دو کشور است. وی با بیان اینکه در دهه‌های اخیر همیشه رایزنی سیاسی بین دو کشور در سطوح عالی وجود داشته است، افزود: همچنین همکاری‌های اقتصادی و پارلمانی بین دو کشور در دهه‌های اخیر وجود داشته که در سفری که رییس جمهور چین به ایران داشت، مذاکرات خوبی برای همکاری‌های همه جانبه با وی صورت گرفت.

رییس مجلس با اشاره به اینکه همکاری‌های پارلمانی بین دو کشور ایران و چین همیشه در سطوح خوبی بوده است، ادامه داد: روابط بین دو پارلمان ایران و چین بین خود و در مجامع بین‌المللی همیشه مناسب بوده و از پشتیبانی‌های یکدیگر استفاده می‌کرده‌اند که گفت‌وگوهای سازنده‌ای نیز با رییس پارلمان چین صورت گرفته است. رییس قوه مقننه کشورمان با بیان اینکه این سفر به دعوت رییس پارلمان چین انجام می‌شود، تصریح کرد: در این سفر مذاکرات پارلمانی و سایر مذاکرات در زمینه‌های مختلف برای بالا بردن سطح روابط سیاسی، فرهنگی، علمی و اقتصادی صورت می‌گیرد. در همین حال، علی لاریجانی در سفر به چین با لی جان شو، رییس پارلمان خلق این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد.در این دیدار، رییس پارلمان خلق چین با تاکید بر روابط دیرینه دو کشور، گفت: در طول دو هزار سال رابطه بین دو کشور هرگز نزاع و اختلافی وجود نداشته است. رییس پارلمان خلق چین افزود: سفر رییس‌جمهور خلق چین به ایران نقطه عطفی در روابط دو کشور بود که توافق‌های راهبردی امضا شده در این سفر نشان از عزم دو کشور برای همکاری‌های طولانی مدت دارد.وی، سفر علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی و هیات همراه به کشور چین را حاوی پیامی روشن برای همکاری درازمدت بین دو کشور دانست. لاریجانی نیز در این دیدار با قدردانی از میزبانی شایسته پارلمان خلق چین، گفت: روابط دو کشور و ملت ایران و چین همواره بر پایه دوستی بوده است. رییس مجلس هدف از سفر به چین را گسترش همکاری‌های دو کشور برشمرد و اظهار داشت: ایران آماده تقویت روابط در زمینه‌های مختلف با کشور چین است.

پیشینه رایزنی با شرق

گفتنی است هفته گذشته علی لاریجانی سفری دو روزه به ژاپن کرد و این سفر دستاوردهای زیادی از نظر سیاسی و اقتصادی برای ایران داشت.این سفر در شرایطی انجام شد که ژاپن به عنوان یکی از خریداران نفت ایران معافیت خرید کسب کرده و نخستین محموله های نفت را هم وارد کرده است؛ موضوعی که بیانگر توجه دولت «شینزو آبه» نخست وزیر ژاپن به توسعه روابط با ایران است.لاریجانی در این سفر که مهم‌ترین هدف آن را گسترش همکاری‌های پارلمانی و تجاری بیان کرد در بدو ورود به این کشور در فرودگاه توکیو گفت: این سفر به منظور گسترش همکاری‌های پارلمانی میان دو کشور و رایزنی در مورد مسائل مورد علاقه دو طرف به ویژه در موضوعاتی مانند مبارزه با تروریسم و ایجاد امنیت در فضای همکاری‌های دو جانبه صورت گرفته است.رییس مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه حجم سطح روابط دو کشور در گذشته مطلوب بوده اما ضروری است زمینه گسترش آن فراهم و افزایش یابد، تصریح کرد: بخشی از مذاکرات در مورد گسترش همکاری های اقتصادی در زمینه‌های مختلف صنعتی و تجارتی خواهد بود.

نخستین دیدار وی در توکیو با «چوایچی داته» رییس و جمعی از نمایندگان مجلس مشاوران ژاپن بود. او در این دیدار گفت که زمینه‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاری ژاپن در ایران در زمینه‌های مختلف مانند نفت، گاز، پتروشیمی و صنعت داروسازی وجود دارد.لاریجانی تاکید کرد: روابط ایران و ژاپن دیرینه و مداوم بوده و در حال حاضر نیز که نودمین سال برقراری روابط سیاسی دو کشور سپری می‌شود، روابط دو کشور دوستانه است اما ضروری است میان ایران و ژاپن گام‌های بلندتری برداشته شود.رییس مجلس شورای اسلامی افزود: برخی از کشورها ممکن است به دنبال ایجاد اختلال در روابط باشند که نباید اجازه داد.در ادامه این دیدار «چوایچی داته» رییس مجلس مشاوران ژاپن نیز با بیان اینکه ایران دارای تمدنی بزرگ و غنی و بزرگ‌ترین کشور خاورمیانه است، گفت: ایران با ژاپن روابط دیرینه‌ای داشته و در دیدار اخیر «شینزو‌آبه» نخست وزیر ژاپن با روحانی، رییس‌جمهوری اسلامی ایران، این روابط بیش از پیش فعال‌تر شده است.

وی با بیان اینکه دولت روحانی به دنبال تعاملات سازنده با مجامع بین‌المللی بوده و این مایه خرسندی است، افزود: ژاپن از توافق هسته‌ای حمایت کرده است.در پایان این مراسم رییس مجلس شورای اسلامی و هیات پارلمانی از صحن علنی مجلس مشاوران ژاپن بازدید کردند.رییس مجلس شورای اسلامی همچنین روز گذشته از یک ایستگاه مترو بازدید کرد و با طراحی و چگونگی ساخت ایستگاه‌های چند منظوره مترو آشنا شد و از آنجا به ایستگاه مونوریل رفت و از کیفیت کارکرد مونوریل چرخدار و میزان استفاده مردم باخبر شد.رییس مجلس شورای اسلامی در ادامه سفر به کشور ژاپن با رییس موسسه امور بین الملل وزارت خارجه ژاپن و روسای شرکت های تجاری و مراکز مطالعاتی ژاپن دیدار و گفت و گو کرد.

لاریجانی برنامه های روز دوم سفر خود به ژاپن را با بازدید از چند طرح صنعتی و عمرانی آغاز کرد، او از بزرگراه زیرآبی آکوالاین توکیو بازدید کرد و از نزدیک با نحوه تکمیل طرح، ساخت و تکنولوژی‌های به‌کار رفته در آن آشنا شد.رییس مجلس شورای اسلامی و هیات همراه همچنین از شرکت مرکزی پاناسونیک بازدید کردند و از نزدیک در جریان تکنولوژی و فناوری‌های نوین این شرکت قرار گرفتند.

لاریجانی همچنین با «کی شی دا» رییس گروه دوستی پارلمانی ایران و ژاپن در توکیو دیدار کرد. رییس مجلس شورای اسلامی در این دیدار تاکید کرد: روابط ایران و ژاپن بر بستر فرهنگی استوار است و باید این روابط تقویت شود.وی با اشاره به نقش موثر «کی شی دا»رییس گروه دوستی پارلمانی ایران و ژاپن در گسترش روابط دو کشور افزود: در ذهن مردم ایران هیچ نقطه منفی نسبت به ملت ژاپن وجود ندارد و علاقه مند به گسترش روابط با کشور شما هستند.لاریجانی ادامه داد: البته برخی کشورها در مسیر این روابط مشکلاتی ایجاد می کنند که باید برای مدیریت آن چاره اندیشی شود و به طور حتم نقش شما و گروه دوستی برای حل این مشکل موثر است.رییس مجلس شورای اسلامی همچنین امروز با «شینزو آبه» نخست وزیر ژاپن دیدار و گفت و گو کرد، او در این دیدار بر لزوم توسعه روابط تجاری و اقتصادی میان دو کشور تاکید کرد.

لاریجانی پیس از ترک توکیو به سمت تهران در سفارت جمهوری اسلامی ایران در توکیو در جمع دیپلمات‌ها و همچنین ایرانیان مقیم این کشور حاضر شد و با آن‌ها دیدار و گفت و گو کرد.

حرکت براساس منفعت

اینکه جمهوری‌اسلامی با کشورهای مختلف جهان رابطه داشته باشد و از آن‌ها بر اساس روابط دیپلماتیک و مصالح و منافع کشور استفاده کند، موضوعی است که قابل تقدیر است ولی نباید تصور کرد که همه کشورها به صورت دربستی در اختیار سیاست‌های ما هستند زیرا در همین بازه‌ای که لاریجانی با چینی‌ها رایزنی می‌کند، پکن با ابراز رضایت از سرمایه‌گذاری عربستان در کریدور اقتصادی مشترک با پاکستان اعلام کرد: از حضور دیگر کشورها استقبال می‌کنیم. چاو لی جیان، معاون اجرایی کریدور اقتصادی چین و پاکستان موسوم به سی پیک ضمن ابراز خرسندی از حضور عربستان در این پروژه اعلام کرد: سرمایه‌گذاری و مشارکت دیگر کشورها نیز مورد استقبال پکن قرار خواهد گرفت.وی تصریح کرد: سی پیک یک بسته اقتصادی است که محدودیتی برای حضور دیگر کشورها ندارد و مسیر را برای مشارکت دیگر کشورها هموار کرده است.

جیان تاکید کرد: سی پیک اینک وارد دومین مرحله اجرایی خود شده است و پنج سال نخست که به تکمیل مقدمات اختصاص داشت، اینک به پایان رسیده است. همان‌گونه‌ که مشخص است هیچ کشوری خود را برای همگرایی با کشوری دیگر فدا نمی‌کند زیرا همه به دنبال منافع ملی خود هستند و برای رسیدن به آن با سایر کشورها همکاری می‌کنند.