کتاب کرم گرسنه گرسنه دوست پنجاه ساله کودکان

کتاب «کرم گرسنه گرسنه» اثر اریک کارل یکی از کتاب‌های نمادین ادبیات کودک جهان امسال ۵۰ ساله می‌شود.

این کتاب از طریق تصاویر جالب و طنز ظریفی که دارد شمارش اعداد، اسامی روزهای هفته و فرآیند دگردیسی و اهمیت تغذیه خوب را نشان می‌دهد. در این اثر اریک کارل کتاب تصویری سنتی را با تعبیه چند سوراخ‌ و تغییر اندازه صفحه‌های کتاب به یک شی تعاملی تبدیل کرد. او کتاب «کرم گرسنه گرسنه» را این گونه توصیف می‌کند: «کتابی است که شما می‌توانند با آن بازی کنید و اسباب‌بازی است که می‌توانید بخوانید.»
اریک کارل این کتاب را در دوره‌ای برای کودکان نوپا و کودکان پیش‌دبستانی نوشت که هنوز برای صنعت نشر مخاطبان چندان شناخته‌شده‌ای نبودند. خلق این اثر سبب شد که دوره جدیدی در عرصه تولید کتاب‌های تصویری آغاز شود.
سفر کرم ابریشم گرسنه گرسنه اکنون در سراسر جهان بسیار شناخته شده است. هنوز بعد از ۵۰ سال از انتشار آن هر ۳۰ ثانیه یک نسخه از آن در نقطه‌ای از جهان به فروش می‌رسد. تاکنون به ۶۲ زبان ترجمه شده است. جدیدترین ترجمه‌های که از آن منتشر شده به زبان ییدیش و مغولی است.

اریک کارل همیشه در پاسخ به این پرسش که چرا کتاب کرم ابریشم گرسنه گرسنه از بین همه آثارش محبوب‌تر است می‌گوید: «زیرا کودکان نیز بزرگ می‌شوند و بال‌هایشان را برای پریدن می‌گشایند»
این دومین کتابی است که اریک کارل برای کودکان خلق کرد. بعد از انتشار این کتاب در سال ۱۹۶۹ اریک کارل بیش از ۷۰ عنوان کتاب دیگر برای کودکان تصویرگری کرد که بیشتر آن‌ها از پرفروش‌هاست و تاکنون بیش از ۱۴۵ میلیون نسخه از کتاب‌هایش در سراسر دنیا به فروش رفته است.

اریک کارل در سال ۱۹۲۹ در نیویورک متولد شد. در ۶ سالگی به همراه خانواده‌اش به آلمان مهاجرت کرد. در آن جا درس خواند و از آکادمی هنرهای زیبا اشتوتگارت فارغ التحصیل شد. اما آرزوی همیشگی او بازگشت به سرزمینی بود که شادترین خاطرات دوران کودکی‌اش به آنجا تعلق داشت. در سال ۱۹۵۲ سرانجام با کارنامه کاری خوب و۴۰ دلار در جیبش خود را به نیویورک رساند و به زودی به عنوان طراح گرافیک در نیویرک تایمز شروع به کار کرد. او برای سال‌های بسیاری مدیر هنری آژانس‌های تبلیغاتی بود. اولین کتابی که برای کودکان تصویرگری کرد کتابی بود نوشته بیل مارتین جنیور. او که یکی از کارهای تبلیغاتی اریک کارل را پسندیده بود از او خواست که کتابی را که نوشته بود تصویرگری کند.
کتاب «خرس قهوه‌ای، خرس قهوه‌ای، چه چیزی می‌بینی؟» نتیجه این همکاری بود که همچنان جز آثار مورد علاقه کودکان است. این آغاز کار حرفه‌ای اریک کارل به عنوان تصویرگر کتاب کودک بود. کارل پس از مدت کوتاهی کتاب‌های خودش را خلق کرد. نخستین کتابی که نوشت و تصویرگری کرد کتاب «۱،۲،۳ باغ وحش» بود و دومین اثرش کتاب کرم ابریشم گرسنه گرسنه که به یکی از آثار کلاسیک و ماندگار ادبیات کودکان تبدیل شد.

هنر اریک کارل متمایز است و به سرعت می‌توان آثارش را تشخیص داد. او در آثارش از تکنیک کولاژ استفاده می‌کند. کارل کاغذهایی که خودش رنگ کرده‌ را برش می‌زند و با قرار دادن آن‌ها بر روی هم تصاویر شاد و درخشانی خلق می‌کند. در بسیاری از کتاب‌هایش با گذاشتن سوراخ و پنجره‌هایی در صفحه‌ها مانند کتاب «کرم گرسنه گرسنه» یا استفاده از چراغ‌ چشمک‌زن در کتاب «کرم شبتاب خیلی تنها») یا صدای جیرجیرک واقعی در کتاب «آواز جیرجیرک کوچولو» آثاری بازیگوشانه خلق می‌کند؛ اسباب‌بازی‌هایی که می‌توان خواندشان و کتاب‌هایی که می‌توان لمس‌شان کرد. کودکان همچنین از کولاژ لذت می‌برند و نقاشی‌هایی را که با الهام از آثار او درست کرده‌اند برای او می‌فرستند. اریک کارل هر روز صدها نامه از طرف طرفداران کوچکش دریافت می‌کند.
راز موفقیت کتاب‌های اریک کارل در درک بصری و احترام به مخاطبانش است. اریک کارل در کتاب‌هایش از عمیق‌ترین احساسات و عواطف و افکارش با مخاطبانش صحبت می‌کند.
موضوع داستان‌هایش معمولا از دانش و عشق بسیارش به طبیعت سرچشمه می‌گیرد در کنار زیبا و سرگرم‌کننده بودن، به مخاطبانش کمک می‌کند تا دنیای پیرامونشان را بهتر بشناسند.
دغدغه‌مندی‌اش نسبت به کودکان، احساسات‌ و کنجکاوی‌هایشان، به خلاقیت و رشد فکری‌شان در کنار هنر زیبای او خواندن کتاب‌هایش را به تجربه‌ای لذت‌بخش و ماندگار تبدیل می‌کند.

کارل می‌گوید: «من در بسیاری از کتاب‌هایم تلاش کرده‌ام شکافی که بین مدرسه و خانه است را پر کنم. خانه برای من نماینده امنیت، گرما، اسباب بازی، گرفتن دست‌ها و در آغوش کشیدن است. اما مدرسه یک جای عجیب و غریب برای کودک است. آیا مدرسه جای شادی است؟ افراد جدید، معلم، همکلاسی‌ها رفتار خوبی خواهند داشت؟ من بر این باورم که رفتن به مدرسه دومین بحران بزرگی است که هر کودکی تجربه می‌کند؛ و البته اولین بحران زاده شدن و به این دنیا آمدن است. در واقع، در هر دو مورد ما محل گرم و امن را ترک می‌کنیم و به جایی ناشناخته گام می‌گذاریم. روبه رو شدن با ناشناخته‌ها اغلب با ترس همراه است. ‌من سعی می‌کنم در کتاب‌هایم این ترس را با پیامی مثبت جایگزین کنم. من معتقدم که بچه‌ها به طور طبیعی خلاق و مشتاق یادگیری هستند. در کتاب‌هایم می‌خواهم به آن‌ها نشان بدهم که یادگیری واقعا شگفت‌انگیز و سرگرم‌کننده است.»

کتاب «کرم ابریشم گرسنه گرسنه» در ایران:

در سازمان کتابخانه ملی تاکنون ۱۰ ترجمه مختلف از این کتاب فهرستنویسی شده است. نخستین آن در سال ۱۳۶۴ ثبت شده که ناشر آن نامشخص است و آخرین آن در سال ۱۳۹۷ از ناشری در اردبیل و به سفارش انجمن علمی گیاه پزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه.

ک‍رم‌ اب‍ری‍ش‍م‌ دل‍ه‌، ت‍ال‍ی‍ف‌ اری‍ک‌ ک‍ارل‌؛ ت‍رج‍م‍ه‌ م‍ه‍دی‌ ت‍وان‍ا، [ت‍ه‍ران‌؟]: م‍ه‍دی‌ ت‍وان‍ا، ۱۳۶۴ ک‍رم‌ اب‍ری‍ش‍م‌ ب‍س‍ی‍ار گ‍رس‍ن‍ه‌، ن‍وی‍س‍ن‍ده‌ اری‍ک‌ ک‍ارل‌؛ م‍ت‍رج‍م‌ ک‍ت‍ای‍ون‌ ص‍درن‍ی‍ا، ت‍ه‍ران‌: دف‍ت‍ر ن‍ش‍ر ف‍ره‍ن‍گ‌ اس‍لام‍ی‌، ۱۳۷۰. ک‍رم‌ اب‍ری‍ش‍م‍ی‌ ک‍ه‌ ه‍ی‍چ‌ وق‍ت‌ س‍ی‍ر ن‍م‍ی‌ش‍د/ ن‍وش‍ت‍ه‌ اری‍ک‌ ک‍ارل‌؛ م‍ت‍رج‍م‌ ی‍ل‍دا م‍ع‍ی‍ن‍ی‌، ت‍ب‍ری‍ز: آن‍اس‌، ۱۳۸۰ ک‍رم‌ گ‍رس‍ن‍ه‌/ ن‍وی‍س‍ن‍ده‌ اری‍ک‌ ک‍ارل‌؛ م‍ت‍رج‍م‌ ش‍ی‍م‍ا ح‍اج‍ی‌اح‍م‍دی‌، ت‍ه‍ران‌: ای‍ران‌ب‍ان‌، ۱۳۸۱ کرم ابریشم شکمو، اریک کارل ؛ ترجمه‌ی فرینوش رمضانی. تهران: نشر مرکز، کتاب مریم، ۱۳۸۶ کرم گرسنه کوچک، نویسنده اریک کارل ؛ مترجم مهناز همت‌خواه. تهران : عصر اندیشه، ‏‫۱۳۹۵‬ کرمی که خیلی گرسنه بود، [نویسنده] اریک کارل؛ مترجم حبیبه جباری، سعید قاضی‌زاده؛ به سفارش انجمن علمی گیاه پزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه. اردبیل: یایلیق، ‏‫۱۳۹۷.‬‬