واکسن ۶ سالگی شامل دو واکسن سه گانه (دیفتری، کزاز و سیاه سرفه) و واکسن خوراکی فلج اطفال است. واکسن سه گانه، مخلوطی است که در یک آمپول تهیه شده و در قسمت جلوی ران در عضله‌ی کودک تزریق می‌گردد. در این مقاله همه چیز درباره واکسن شش سالگی کودکان شرح داده شده است.
همان گونه که از نام واکسن شش سالگی مشخص است، این واکسن در سن ۶ سالگی به کودک تزریق می‌شود. واکسن شش سالگی شامل دو واکسن سه گانه (دیفتری، کزاز و سیاه سرفه) و واکسن خوراکی فلج اطفال است.
این سه واکسن، مخلوطی از سم تغییر شکل یافته (توکسوئید) دیفتری، کزاز و میکروب کشته شده‌ی سیاه سرفه است که در یک آمپول تهیه شده و در قسمت جلو ران در عضله‌ی کودک تزریق می‌گردد.

عوارض تزریق واکسن ۶ سالگی سه گانه چیست؟
- سفتی گلوله مانند در محل تزریق که ممکن است مدت‌ها باقی بماند و نباید در مورد آن نگران بود.
- قرمزی و حساس شدن محل تزریق که با گذاردن حوله مرطوب و نیمه گرم (کمپرس گرم) بهبود می‌یابد.

اگر در تزریق واکسن تاخیری ایجاد شد، چه کنیم؟
اگر تزریق واکسن‌های چند نوبتی (مانند واکسن پنج گانه و فلج اطفال) به عللی مانند بیماری کودک یا مسافرت، در موقع خود انجام نگیرد و به تعویق بیفتد، بعداً در هر موقع، می‌توان واکسن‌های عقب افتاده را تزریق کرد و برنامه واکسیناسیون کودک را ادامه داد و احتیاج به از سر گرفتن واکسیناسیون نیست.

واکسن ۶ سالگی شامل چه واکسن‌هایی است؟
واکسن ۶ سالگی کزاز
هر زخمی یا شکافی روی پوست خطر بیماری کزاز را به همراه دارد. باکتری کزاز فقط در محیط بدون اکسیژن رشد می‌کند به همین دلیل زخم‌های سطحی خطر کمتری در رابطه با بیماری کزاز ایجاد می‌کنند. باکتری کزاز سمی تولید می‌کند که به اعصاب و مغز آسیب می‌زند و موجب گرفتگی عضلات به خصوص عضلات صورت می‌شود و به همین دلیل در زبان عامه به این بیماری قفل شدن فک نیز می‌گویند. مبتلایان به کزاز باید حتما در بیمارستان تحت درمان قرار بگیرند.
واکسن ۶ سالگی سیاه سرفه
نشانه‌های این بیماری شبیه به بیماری سرماخوردگی نظیر آبریزش بینی، قرمزی و آبریزش چشم، تب خفیف و سرفه خشک می‌باشد. یکی از خطرناک‌ترین بیماری‌های زیر یک سال کودکان، بیماری سیاه سرفه است. این بیماری توسط یک باکتری به نام بوردتلاپرتوسیس ایجاد می‌شود و باعث مسدود شدن مجاری تنفسی نوزاد می‌گردد و التهاب ریه‌ها می‌گردد.
واکسن ۶ سالگی دیفتری
دیفتری بیماری دستگاه تنفسی است. این بیماری واگیردار است و باعث ایجاد غشایی کاذب در حلق و حنجره می‌شود. عوارض آن نظیر گلودرد، تب، سرفه و گرفتگی صدا است و در صورتی که این بیماری شدت بگیرد می‌تواند باعث بیماری‌های قلبی، کلیوی و فلج دست و پا شود.
واکسن ۶ سالگی خوراکی فلج اطفال
دو نوع واکسن خوراکی فلج اطفال وجود دارد، یکی واکسن ویروس زنده‌ی ضعیف شده و دیگری واکسن کشته شده که هر دو در پیشگیری از بیماری فلج اطفال در کودکان موثر است. به علت مزایایی که نوع خوراکی واکسن دارد در کشور ما نوع خوراکی آن داده می‌شود. خوشبختانه در ایران غیر از دادن واکسن، واکسیناسیون همگانی فلج اطفال نیز در مورد کودکان کمتر از ۵ سال در سال‌های اخیر اجرا شده است که در پیشگیری از بیماری فلج اطفال بسیار موثر و موفقیت آمیز بوده است به طوری که امید است این بیماری در کشور ما ریشه کن گردد.

کودک در ۶ سالگی چه واکسنهایی دریافت می کند؟
واکسن قبل از مدرسه یا همان واکسن های ۶ سالگی شامل واکسن های سه گانه و فلج اطفال و ام ام آر (MMR) می شود که خود واکسن سه گانه عملا از ۳ واکسن کزاز، سیاه سرفه و دیفتری تشکیل شده و واکسن فلج اطفال نیز به صورت قطره خوراکی به کودک داده می شود و واکسن MMR هم شامل سرخک، سرخجه و اوریون می باشد. درست است که سیستم ایمنی کودک قبلا واکسن ها را دریافت کرده اما برای تحریک دوباره سیستم ایمنی و ساخت آنتی بادی مورد نظر در خون باید دوباره این واکسن تزریق شود تا سیستم ایمنی را در برابر میکروب و بیماری های خاص تازه نفس سازد.
بهترین زمان تزریق این واکسن در محدوده سنی ۴ تا ۶ سالگی است اما چون دسترسی به کودک عملا میسر نیست در نتیجه بهترین زمان تزریق همان قبل از ورود به مدرسه است. واکسن ( MMR ) و واکسن سه گانه باید در بازو تزریق شود و بیشترین عارضه واکسن سه گانه تورم در محل تزریق است که در ادامه محل تزریق گرم و دردناک می شود که اینها از جمله عوارض طبیعی تزریق این واکسن می باشد. مدت این عوارض ۲ تا ۳ روز و حداکثر یک هفته میباشد. برای پیشگیری از عوارض موضعی واکسن سه گانه بهتر است در ۲۴ ساعت اولیه در محل تزریق کمپرس سرد یا کیسه فریزر پر از یخ قرارداد که هر چه مدت تماس کمپرس سرد بیشتر باشد موثر خواهد بود.
در ۲۴ ساعت دوم بعد از تزریق استفاده از کمپرس گرم و حوله گرم در موضع تزریق موثر است و همچنین هر چه مقدار تماس با کمپرس گرم بیشتر باشد موثرتر خواهد بود.به مادران توصیه می شود: اگر فرزندشان از درد شدید در ناحیه تزریق واکسن رنج می برد با تجویز پزشک از داروی استامینوفن استفاده کنند. همچنین اگر تورم و درد پایدار بود و بیش از چند روز به طول انجامید یا حالت آبسه و چرک در محل تزریق مشاهده شد باید هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کرد. از دیگر عوارض این واکسن که ممکن است در بعضی از کودکان مشاهده شود تشنج است. بروز تشنج بر اثر تزریق این واکسن در کودکانی رخ می دهد که سابقه تشنج و بیماری سیستمی مغزی را داشته باشند لذا این کودکان به جای واکسن سه گانه از واکسن دوگانه استفاده می کنند.

توضیحات تکمیلی:
قطره خوراکی فلج اطفال: فلج اطفال یک بیماری حاد ویروسی است که می تواند منجر به فلج دائم دسته ای از عضلات بدن شود. برای جلوگیری از این بیماری ناتوان کننده و سخت، بهترین راه واکسیناسیون است. واکسن به صورت قطره خوراکی و با استفاده از ویروس ضعیف شده ساخته شده است.
واکسن سه گانه: این واکسن با استفاده از باکتری کشته شده سیاه سرفه و سموم باکتریهای دیفتری و کزاز ساخته می شود. دیفتری، کزاز و سیاه سرفه بیماری های خطرناکی هستند که می توانند موجب مرگ یا عوارض شدید شوند.
سرخک: بیماری شدیداً مسری است که با تب ، سرفه ، احتقان بینی ، التهاب ملتحمه ، دانه های سفید روی مخاط دهان و بثورات جلدی منتشر شونده مشخص می شود . عوارض این بیماری به صورت التهاب مغز و برونشیت و التهاب گوش میانی دیده می شود . در بعضی کشورهای در حال توسعه میزان مرگ و میر به 10% مبتلایان می رسد .
سرخجه: بیماری مسری به همراه بثورات جلدی است که علائمی مثل تب و سرفه و ...... در آن خفیف تر از سرخک می باشد . اهمیت این بیماری در ابتلا زنان باردار است که می تواند منجر به سقط یا اختلالات مادرزادی در جنین شود.
اوریون: یک بیماری ویروسی حاد بوده که با بزرگ شدن دردناک غدد بزاقی مخصوصاً پاروتی همراه است . عوارض این بیماری شامل مننژیت ، التهاب تخمدان یا بیضه ، التهاب لوزالمعده و التهاب مغز می باشد .

جدول راهنمای واکسیناسیون