اگرچه ورم آلت تناسلی در حین تحریکی جنسی و نعوظ امری طبیعی است ولی بافت نرم آلت تناسلی ممکن است در اثر آسیب و صدمه دچار درد و تورم شود.

پوست آلت و ختنه گاه و پوست کیسه ی بیضه حساسیت زیادی داشته و به راحتی ممکن است در اثر آسیب دچار درد و تورم شود.

ورم دستگاه تناسلی مردان می تواند باعث ناباروری شود. انسداد مجاری خروج سیمن، التهاب اپیدیدیم، واریکوسل و عفونت ها برخی از علل ورم دستگاه تناسلی هستند.

جراحی، کاهش جریان خون در دستگاه تناسلی، گذاشتن یخ روی سر آلت و مصرف داروهای آنتی بیوتیک تحت نظر پزشک می تواند ورم دستگاه تناسلی را کاهش دهد.

علل احتمالی درد آلت تناسلی در مردان
بیماری پیرونی
بیماری پیرونی زمانی شروع می‌شود که التهاب لایه نازکی از بافت همبند جای زخم، به نام پلاک، را در امتداد لبه‌های بالایی یا پایینی تنه آلت ایجاد کند. از آنجایی که بافت همبند نزدیک بافت آلت شکل می‌گیرد، بافت هنگام نعوظ سفت می‌شود و بیمار متوجه خم شدن آلت حین نعوظ می‌شود.

اگر خونریزی داخل آلت پس از خم شدن یا ضربه دیدن آن شروع شود، اختلال بافت پیوندی وجود داشته باشد یا عروق خونی یا سیتم لنفاوی ملتهب باشد، بیماری پیرونی بروز می‌یابد. این بیماری ممکن است ارثی باشد یا علت بروز آن مشخص نباشد.
نعوظ دائم
نعوظ دائم نعوظ را دردناک و طولانی می‌کند. در صورت وجود این مشکل نعوظ حتی در زمان‌های نداشتن رابطه جنسی نیز تجربه می‌شود. نعوظ دائم در میان پسران 5 تا 10 ساله و مردان 20 تا 50 ساله شیوع بالاتری دارد. آقایان دچار نعوظ دائم باید به سرعت برای درمان اقدام کنند، در غیر این صورت دچار آسیب دائمی خواهند شد. این آسیب مانع از نعوظ در سال‌های آتی می‌شود.
بعضی از علل نعوظ دائمی عبارت است از:
- عوارض جانبی داروهای مصرفی برای درمان مشکلات نعوظ یا افسردگی
- اختلال‌های لخته شدن خون
- اختلال‌های روانی
- اختلال‌های خونی مانند لوسمی (سرطان خون) یا کم‌خونی داسی شکل
- مصرف مشروبات الکلی
- مصرف مواد مخدر
- آسیب دیدن آلت تناسلی یا نخاع
بالانیت
بالانیت نوعی عفونت پوست ختنه‌گاه و سر آلت است که معمولاً در مردان و پسرانی مشاهده می‌شود که مرتب زیر پوست ختنه‌گاه را نمی‌شویند یا ختنه نکرده‌اند، البته آقایانی که ختنه کرده‌اند نیز دچار بالانیت می‌شوند. عفونت قارچی، ییماری‌های قابل انتقال از راه مقاربت (STI) یا حساسیت به صابون، عطر یا دیگر فراورده‌ها نیز از علل ابتلا به بالانیت محسوب می‌شود.
بیماری‌های مقاربتی (STIs)
ابتلا به بیماری‌های مقاربتی نیز درد آلت را به دنبال دارد. بیماری‌های مقاربتی مولد درد آلت عبارتند از:
- کلامیدیا
- سوزاک
- تبخال تناسلی
- سفلیس
عفونت مجرای ادرار (UTIs)
عفونت مجرای ادرار (UTI) در میان بانوان شایع‌تر است، باا ین حال آقایان را نیز درگیر می‌کند. عفونت مجرای ادرار نتیجه حمله باکتریایی و عفونی کردن این بخش است. در شرایط زیر نیز عفونت بروز می‌یابد:
- ختنه نکردن
- ضعیف بودن سیستم ایمنی
- وجود داشتن مشکل یا انسداد در مجرای ادرار
- مقاربت با فرد مبتلا به عفونت
- آمیزش مقعدی
- بزرگ شدن پروستات
آسیب‌دیدگی
آلت تناسلی نیز مانند هر عضو دیگری از بدن دچار آسیب‌دیدگی می‌شود. حوادث زیر منجر به آسیب دیدن آلت می‌شود:
- تصادف خودرو
- سوختگی
- رابطه جنسی خشن
- قرار دادن حلقه اطراف آلت تناسلی برای طولانی کردن نعوظ
- قرار دادن اشیاء داخل میزراه، لوله‌ای که ادرار از راه آن از آلت خارج می‌شود.
فیموز و پارافیموز
فیموز در مردان ختنه نشده‌ای مشاهده می‌شود که پوست ختنه‌گاه آلتشان بسیار تنگ است و نمی‌توان آن را از سر آلت کنار زد. فیموز یا تنگی پوست ختنه‌گاه معمولاً در کودکان مشاهده می‌شود، با این حال در صورت ابتلا به بالانیت یا ایجاد شدن بافت همبند جای زخم در پوست ختنه‌گاه نیز فیموز بروز می‌یابد.
پارافیموز عارضه‌ی مرتبط دیگری است که در اثر ابتلا به آن پوست ختنه‌گاه را می‌توان از سر آلت کنار زد، اما پوست دیگر به محل اصلی خود برنمی‌گردد تا آلت را بپوشاند. پارافیموز یک مورد اورژانسی است، چون مانع ادرار کردن و باعث مرگ بافت آلت می‌شود.
سرطان
سرطان آلت دیگر علت درد آلت تناسلی در مردان است که خوشبختانه نادر است. عامل‌های خاصی احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استعمال دخانیات و سیگار کشیدن
- ختنه نکردن
- عفونت با عامل ویروس پاپیلومای انسانی
- تمیز نکردن زیر پوست ختنه‌گاه در افراد ختنه نشده
- تحت درمان پسوریازیس بودن
اکثر موارد سرطان آلت در آقایان بالای 50 سال مشاهده می‌شود.

روش‌های درمان درد آلت تناسلی

درمان آلت تناسلی به عارضه یا بیماری دامن زننده به درد بستگی دارد:
- تزریق برای نرم کردن پلاک بیماری پیرونی انجام می‌شود و جراح می‌تواند پلاک‌ها را در موارد شدید بیماری بردارد.
- اگر مشکل نعوظ دائم وجود داشته باشد، متخصص اورولوژی خون آلت را با یک سوزن تخلیه می‌کند تا نعوظ کاهش یابد. دارو جریان خون را در آلت کاهش می‌دهد.
- آنتی بیوتیک عفونت مجرای ادرار و بعضی بیماری‌های مقاربتی، مانند کلامیدیا، سوزاک و سفلیس را درمان می‌کند. داروهای ضدقارچی و آنتی بیوتیک برای درمان بالانیت نیز تجویز می‌شود.
- داروهای ضدویروسی حملات تبخال را خفیف‌تر یا کوتاه‌تر می‌کند.
- در صورت تنگ بودن پوست ختنه‌گاه (فیموز) می‌توان آن را با انگشت کشید تا شل‌تر و گشادتر شود. استعمال کرم استروئید بر روی آلت نیز مفید است. جراحی در بعضی موارد ضروری است.
- گذاشتن یخ روی سر آلت ورم پارافیموز را کاهش می‌دهد. پزشک گاهی اوقات فشار دادن سر آلت را توصیه می‌کند. متخصص اورولوژی گاهی دارو در آلت تزریق می‌کند تا راحت‌تر تخلیه شود یا برش‌های کوچکی را در پوست ختنه‌گاه ایجاد می‌کند تا ورم کم شود.
- جراح بخش‌های سرطانی آلت را برمی‌دارد. پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی نیز برای درمان سرطان آلت انجام می‌شود.
درمان خانگی
روش‌های درمان خانگی درد آلت به علت بروز درد بستگی دارد و متخصص روش مناسب را پیشنهاد می‌دهد. قرار دادن کیسه یخ روی آلت درد را تسکین می‌دهد. اگر درد آلت ناشی از بیماری‌های مقاربتی باشد، همسر مرد مبتلا نیز باید تحت درمان قرار گیرد. نعوظ دائم یک فوریت پزشکی است و برای درمان آن باید به سرعت به اورژانس مراجعه کرد.

پیشگیری

استفاده از کاندوم هنگام نزدیکی، خودداری از مقاربت با افراد دچار عفونت فعال و درخواست از همسر برای خودداری از انجام حرکت‌های خشونت‌آمیز خم کننده‌ی آلت راه‌های ساده‌ای است که احتمال درد گرفتن آلت را کاهش می‌دهد. ختنه کردن یا تمیز کردن هر روزه زیر پوست ختنه‌گاه در صورت مواجهه با عفونت‌های مکرر یا دیگر مشکلات پوست ختنه‌گاه توصیه می‌شود.

در صورت بروز صدمه و یا ورم آلت تناسلی چگونه می توانید از خود مراقبت کنید؟

- ورم آلت تناسلی ناشی از رابطه زناشویی یا خودارضایی شدید و یا طولانی مدت معمولا گذراست و مشکلی برای فرد ایجاد نمی کند و فقط توصیه می شود برای مدتی از هر گونه فعالیت جنسی پرهیز نمائید تا تورم برطرف شود ولی اگر تورم پیشرونده باشد یا با درد شدید یا قرمزی، ترشح، کبودی گسترده همراه گردد بویژه اگر این حالات پیشرونده باشند توصیه می شود حتما از پزشک خود برای درمان و بهبودی کمک بگیرید.

- کمپرس یخ ممکن است ورم آلت تناسلی را کاهش دهد، اما نباید مستقیما روی پوست قرار گیرد. سعی کنید یخ را داخل کیسه فریزر قرار داده و سپس داخل پارچه ای بپوشانید و آن را در اطراف ناحیه متورم قرار دهید.

- هر گونه برش یا خراش را به طور موقت با یک پانسمان تمیز و خشک یا دستمال پنبه ای تمیز بپوشانید.

- پوشاندن ناحیه آسیب دیده با گاز وازلینه تمیز و ترجیحا استریل جایگزین خوبی برای یک پانسمان هست بویژه اگر آسیب ناشی از سوختگی باشد.

- هیچ گونه کرم، لوسیون یا داروی خانگی را بر روی زخم استفاده نکنید.

- اگر خونریزی وجود دارد، با نوک انگشتان برای حداقل ۱۰ دقیقه روی آن فشار دهید.

- از بستن دور آلت و یا کیسه بیضه با باند، نوارچسب یا هر نوع پارچه ی نواری خودداری کنید.

- اقدامی برای بیرون کشیدن هر گونه جسم خارجی انجام ندهید، چرا که این کار ممکن است باعث آسیب بیشتر یا خونریزی جدی شود. بسیار مهم است که هرگونه جسم خارجی توسط پزشک خارج شود.

- هر چیزی دراطراف آلت تناسلی یا کیسه بیضه که باعث فشار روی آن ها می شود بایستی بلافاصله حذف شود، البته در صورتی که این کار بدون آسیب رساندن به ناحیه تناسلی قابل انجام باشد.

- در هنگام عزیمت به مطب پزشک یا بیمارستان مراقب باشید تا آسیب بیشتری به محل آسیب دیده نرسد.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
ورم دستگاه تناسلی مردان یکی از دلایلی است که می‌تواند سبب بروز ناباروری در مردان شود. به طور کلی، عفونت فرآیندی است که در پاسخ به آسیب‌ها و صدمات بافتی در بدن ایجاد می‌شود.
زمانی که عفونتی در مجاری دستگاه تناسلی مردان ایجاد می‌شود، سیستم ایمنی بدن برای پیشگیری از گستردگی عفونت، ماکروفاژها را به محل عفونت فرامی‌خواند.

علت ورم دستگاه تناسلی مردان چیست؟
التهاب دستگاه تناسلی مردان می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که به بیان آن‌ها می‌پردازیم:
انسداد مجاری خروج سیمن (ejaculatory duct obstruction)
انسداد این مجاری از علل متداول تورم دستگاه تناسلی مردان و ناباروری در مردان می‌باشد که در ۵۰-۲۰% مردان شایع است.
التهاب اپیدیدیم (Epididymitis)
اپیدیدیم مجرایی در دستگاه تناسلی مردان است که به غده بیضه و مجرای وازدفران (vas deferens) متصل می‌شود. تورم مجرای اپیدیدیم می‌تواند سبب بروز عواقب دیگری نظیر آماس بیضه، درد، تخلیه آلت تناسلی و مشاهده خون در ادرار شود.
عفونت‌ها (Infections)
التهاب در دستگاه تناسلی مردان به دلیل انتقال برخی از میکروب‌ها از طریق ارتباط جنسی در فرد ایجاد می‌شود.
تورم مجرای ادراری (Urethritis)
می‌تواند عفونت مثانه و یا مجرای ادراری باشد که به اپیدیدیم منتقل شده است.
انقباض بیضه‌ای (Testicular torsion)
از متداول‌ترین مشکلات مؤثر بر باروری است. علت التهاب بیضه‌ای ناهنجاری‌های بافتی پیش‌رونده است که سبب پیچ‌خوردگی مجاری اسکروتوم scrotum)) به دور کیسه بیضه می‌شود.
واریکوسل (Varicocoele)
در واقع همان بزرگ شدن رگ‌های درون بیضه‌ای است که سبب ایجاد جریان خون از سمت بیضه به قلب می‌شود.
عوامل متعدد دیگری نظیر انسداد مجاری ادراری-تناسلی، التهاب مزمن غده پروستات، تورم بیضه و مصرف برخی داروها می‌توانند در بروز التهاب دستگاه تناسلی در مردان تأثیرگذار باشند.

روش‌های درمان التهاب دستگاه تناسلی مردان
طریقه انتقال بسیاری از عفونت های متداول از طریق رابطه جنسی است، بنابراین برای پیشگیری از این نوع بیماری‌ها داشتن یک رابطه جنسی سالم حائز اهمیت است.
بسیاری از این نوع بیماری‌ها در صورت تشخیص زود هنگام توسط پزشک راحت‌تر درمان خواهند شد.
علاوه بر آن، می‌توان از روش‌های خانگی و درمان‌های مربوط به حیطه طب ایرانی (طب سنتی) برای درمان تورم دستگاه تناسلی در مردان استفاده کرد.

روش‌های خانگی درمان التهاب دستگاه تناسلی مردان
می‌توان از روش‌های خانگی متعددی برای درمان آماس دستگاه تولید مثلی در مردان استفاده کرد که به تعدادی از آن‌ها می‌پردازیم:
- در اکثر موارد استفاده از لگن آب گرم برای برطرف کردن تورم‌های ایجاد شده مناسب می‌باشد. با انجام این عمل، رگ‌های ناحیه تناسلی گشاد شده و سبب از بین رفتن تورم می‌شود.
- حتماً از لباس‌هایی استفاده کنید که در عین راحتی توانایی نگه‌ داشتن وزن شما را نیز داشته باشند تا در اثر افتادن وزن بر روی ناحیه تورم مجدد ایجاد نشود.
- مصرف گیاه گوجه فرنگی در آقایان در تنظیم کارکرد غده پروستات مفید و کارآمد می‌باشد.
- چنانچه تورم ایجاد شده ناشی از عفونت باشد، می‌بایست مصرف مایعات را بسیار بالا برد. ( کمتر از ۲٫۵ لیتر در ۱۰ ساعت )

روش‌های طب سنتی درمان ورم دستگاه تناسلی مردان
گیاهان متعددی هستند که در درمان التهاب مؤثر می‌باشند. در مصرف گیاهان دارویی توجه به این نکته مهم است که در مقایسه با داروهای شیمیایی، گیاهان دارویی برای اعمال اثر به زمان بیشتری نیاز دارند.
در ادامه به تعدادی از این گیاهان اشاره می‌کنیم:

جنسینگ آمریکایی (Ginseng)
نوعی ریشه است که یکی از بهترین گیاهان تقویت کننده قوای جنسی می‌باشد. از مزایای استفاده از این گیاه شامل موارد زیر است:
- تقویت نیروی جنسی
- ایجاد پاسخ‌های مناسب هورمونی در برابر استرس
- تقویت کننده سیستم ایمنی بدن

پوست درخت Yohimbe
این گیاه علاوه بر تقویت اندام‌های جنسی، به اتساع رگ‌های خونی در اندام‌های جنسی کمک می‌کند. به طور کلی، Yohimbe دارای فوایدی به شرح زیر است:
- تقویت گردش خون منظم در سیستم تناسلی مردان
- تقویت اندام‌های جنسی در حین رابطه جنسی
علاوه بر روش‌های ذکر شده، باید در نظر داشت که داشتن یک سبک زندگی سالم (life-style) و رژیم غذایی مناسب، در پیشگیری از ابتلا به انواع عفونت های دستگاه تولید مثلی مردان بسیار مؤثر است. رعایت نکات ذیل بسیار مؤثر است:
- رژیم غذایی مناسب و طبیعی شامل میوه‌ها، سبزیجات و دانه‌ها را در برنامه روزانه خود بگنجانید.
- به طور منظم فعالیت بدنی داشته باشید (حداقل به میزان ۵ بار در هفته یا ۳۰ دقیقه در روز)
از استعمال دخانیات، مصرف نوشیدنی‌های الکلی، کافئین و شکر زیاد بپرهیزید.
- استرس خود را کنترل کنید.
- نوشیدن میزان آب کافی و خواب مناسب (به میزان ۸ ساعت در روز) را فراموش نکنید.