تغییر منطق بازی در غیبت تقاضا

شنیده‌های عرضه روز گذشته در بورس کالا حکایت از آن دارد که مقدار بار غیر رند (مثلا میلگرد ۲۷) عرضه‌کننده سبد میلگرد رقم بالایی را شامل می‌شد و به گفته کارشناسان نشان داد که این معامله یک معامله صوری است و فقط به دلیل دریافت مجوز برای صادرات صورت گرفته است، طبق قوانین بورس کالا یکی از پیش‌شرط‌های صادرات محصولات فولادی عرضه آن کالا در بستر بورس است، حتی اگر تقاضایی هم وجود نداشته باشد ولی باید این اتفاق در بستر بورس کالا رخ دهد، در واقع این پیش‌شرط است که عرضه‌های صوری در بورس کالا را تقویت می‌کند.

عرضه شمش روز گذشته با قیمت ۳ هزار و ۸۴۰ تومان صورت گرفت که با احتساب ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده به عدد ۴ هزار و ۱۸۰ تومان می‌رسد،‌ از سویی کارخانه‌های تولیدی به دلیل متوقف نشدن چرخه تولیدشان مجبورند شمش را با قیمت بالاتر هم خریداری کنند، چرا که بسته شدن چرخه تولید برای کارخانه‌ها خسارت‌های بیشتری به همراه خواهد داشت، در این باره قیمت شمش معامله شده در بورس هم نمی‌تواند معیار مواد اولیه و هزینه‌های حمل،‌ هزینه ساخت و در جهت قیمت‌گذاری کالاهای بازار باشد. شنیده‌ها حکایت از آن دارد که بعد از گذشت از فاز نبود تقاضا در بازار داخلی فولاد، موضوع دیگری که بین بازار و بستر بورس کالا و از طریق تولیدکننده‌ها و خریداران مشاهده می‌شود این است که بستر بورس کالا بین این دو (بازار و بورس کالا) به کانالی برای تسویه حساب‌ تبدیل شده است، به‌طوری‌که‌ هماهنگی میان عرضه‌کنندگان و طلبکاران در جهت پرداخت مطالبات ریالی رخ می‌دهد و طلبکاران به‌صورت هماهنگ شده اقدام به خرید کالا به جای طلب خود می‌کنند.

پس از ابلاغیه‌ای که وزارت صنعت در ۲۵ اسفند سال ۹۷ اعلام کرد و بر مبنای آن گزارش، وزیر صنعت از رئیس کل گمرک خواست صادرات محصولات فولادی با کد (۷۲۱۳، ۷۲۱۴، ۷۲۱۵ و ۷۲۱۶) از طریق واحدهای تولیدکننده آن محصول یا نماینده رسمی آنان و مطابق روال جاری برای سایر فرآورده‌های فولادی همچون شمش و آهن اسفنجی پس از تایید وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت انجام شود روند صادرات فولاد اکنون شرایط روشن‌تری دارد، با این حال بعد از گذر از این موضوع نیز به این دلیل که مصرف داخلی برای فولاد در حال حاضر وجود ندارد دیده شده که طی هفته گذشته افزایش‌های هیجانی که در بازار فولاد رخ داده است پایدار نبود، چنانچه این افزایش قیمت‌ها زیر سایه افزایش قیمت ارز بود که پس از فروکش کردن تب دلار، بازار فولاد نیز به مسیر و روال عادی خود بازگشت. نبود تقاضای داخلی یکی از عواملی است که افزایش قیمت در بازار این محصول را ناپایدار می‌کند، به‌طوری‌که‌ هر از چندگاه جرقه رشد و افزایش قیمت بی‌پشتوانه میلگرد در حالی می‌خورد که این افزایش دیری نخواهد پایید.

برآورد تقاضای ۷/ ۱ میلیارد تنی فولاد در سال ۲۰۱۹

انجمن جهانی فولاد طی گزارشی تقاضای جهانی فولاد در سال ۲۰۱۹ میلادی را یک میلیارد و ۷۳۵ میلیون تن اعلام کرد.به گزارش انجمن جهانی فولاد، تقاضای جهانی فولاد در سال ۲۰۱۹ به یک میلیارد و ۷۳۵ میلیون تن افزایش می‌یابد که حاکی از رشد ۳/ ۱ درصدی نسبت به سال ۲۰۱۸ خواهد بود. این در حالی است که در سال ۲۰۱۸ میلادی تقاضای فولاد خام با ۱/ ۲ درصد رشد همراه بود. همچنین تقاضای فولاد خام در سال ۲۰۲۰ با رشد یک درصدی به یک میلیارد و ۷۵۲ میلیون تن افزایش خواهد یافت. انتظار می‌رود تقاضای فولاد در منطقه منا (خاورمیانه و شمال آفریقا)، طی سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ روند کاهشی داشته باشد. همچنین به دلیل رکود اقتصادی ناشی از بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران پیش‌بینی می‌شود تقاضای فولاد در ایران طی سال جاری میلادی کاهش یابد. طی مدت یاد شده بیشترین میزان رشد تقاضای فولاد مربوط به کشورهای در حال توسعه آسیا (به غیر از چین) خواهد بود که به ترتیب ۵/ ۶ درصد و ۴/ ۶ درصد در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ پیش‌بینی شده است.

تقاضای فولاد در اقتصادهای نوظهور به غیر از چین طی سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ به ترتیب با ۹/ ۲ و ۶/ ۴ درصد رشد پیش بینی شده است.طی سال ۲۰۱۸ میلادی رشد تقاضای فولاد در کشورهای توسعه یافته ۸/ ۱ درصد بود که پیش‌بینی می‌شود طی سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ به ترتیب ۳/ ۰ درصد و ۷/ ۰ درصد افزایش یابد. بهای شمش در بورس کالای ایران در روزهای اخیر در مسیری کاهشی نوسان کرده است اگرچه این روند نزولی کج دار‌و‌مریز از میل بازار به افت قیمت‌ها به‌صورت کلی حکایت داشته اما در روزهای اخیر با چند جرقه رشد قیمتی در بازار آزاد، شاهد تکانه‌های صعودی در بورس کالا بودیم. این داده‌ها را باید به‌صورت کلی مورد بررسی قرار داد مخصوصا در شرایطی که با بالابودن تقاضا در برابر عرضه‌ها فضا برای رشد قیمت‌ها فراهم بود ولی این فضای رقابتی موجب نشد تا رقابت‌های ثبت شده به افزایش جدی نرخ منجر شود و تعادل نسبی به یک تمایل به افت قیمت‌ها منجر شد. این وضعیت عمومی تاکنون موجب شده تا ۱۱۰ هزار تن شمش فولاد در سال جاری در بورس کالا مورد داد و ستد قرار بگیرد که با توجه به حضور عرضه‌کنندگان مختلف، می‌توان گفت به آرامی انحصار عرضه از دست یک یا چند واحد صنعتی خاص خارج می‌شود. این روند اگرچه به معنی کم‌اهمیت بودن عرضه‌های اصلی نیست ولی سبد عرضه‌ها را گسترده‌تر می‌سازد.