علم پشت درخشش لیونل مسی؛ راز دریبل های فوق ستاره آرژانتینی دنیای فوتبال در چیست؟

طرفداری - این روزها همه جا صحبت از جادوگر آرژانتینی بارسلونا و درخشش او در مسابقات مختلف است. کاپیتان بارسا در بازی رفت مرحله نیمه نهایی لیگ قهرمانان اروپا، مقابل لیورپول نیز خوش درخشید و بلوگرانا با دو گل فوق ستاره خود توانست با نتیجه 3-0 در نیوکمپ به پیروزی مهمی دست یابد.

لیونل مسی یکی از بازیکنانی است که به گفته بسیاری از کارشناسان مستطیل سبز می توان او را بزرگترین بازیکن تاریخ فوتبال در کنار ستارگان مشهوری چون پله و مارادونا دانست. مسی در بارسلونا در پست های مختلفی از سوی مربیانی که در این باشگاه مشغول کار بوده اند به کار گمارده شده است. در بارسلونایِ پپ او به عنوان یک شماره 9 کاذب بازی می کرد و در زمان لوئیز انریکه دوباره به پست سابقش برگشت. حال او در دوران مربی گری ارنستو والورده به نوعی آزادی عمل بیشتری پیدا کرده و ستاره متولد روزاریویِ آرژانتین در همه جای زمین دیده می شود و پیشرفت خیره کننده ای او در دوران این مربی نیز ادامه داشته است. آزادی عملی که والورده به مسی در میانه میدان بخشیده بیشتر مربوط به توانایی های فردی و هوش بالای این ستاره دنیای فوتبال بوده است. مسی به راحتی آب خوردن می تواند مصاف های یک در مقابل یک را از پیش رو برداشته و با حرکات انفجاری اش یا خود دروازه حریفان را باز می کند و یا با پاس های استثنایی خود زمینه ساز گل های بارسلونا می شود. مسی هم چنین علاوه بر استعداد گلزنی بالایی که دارد، استادِ مسلم دریبل زنی در جهان فوتبال است.

او با تکیه بر همین هنر خود می تواند توپ را در فضاهای بسته و بین چندین مدافع به خوبی عبور داده و موقعیت گلزنی برای خود و هم تیمی هایش ایجاد نماید. حرکات او با توپ به مشابه جادوگری می ماند که در مستطیل سبز به سحر می پردازد و بازیکنان و تماشاچیان را مات و مبهوت جادوی خود می کند. او به سرعت توپ را از یک سو به سوی دیگر می برد و در اکثر مواقع مدافعین حریف جز تماشا و یا اسکورت او کار دیگری از دستشان برنمی آید. لیونل در کودکی و 10 سالگی با کمبود هورمون رشد یا GHD مواجه بوده است. مشکلی که سبب شده بود قد و جثه او در مقایسه با دیگر هم سن و سال هایش کوچکتر و ضعیف تر به نظر برسد. پدرش برای درمان مسیِ کوچک، هزینه ای بالغ بر 1000 دلار در هر ماه انجام می داد. هنگامی که استعدادیاب های باشگاه بارسلونا پی به استعداد او بردند، مسئولیت پرداخت هزینه های پزشکی مسی را برعهده گرفتند. با توجه به قد 170 سانتی متری مسی نمی توان از او انتظار پرش های بلند و زدن ضربات سر را داشت ولی همین قد کوتاه این بازیکن برایش مزیتی شده تا در مواجه با حریفان، بتواند درون زمین آقایی کند. فیزیکِ بدنی مسی به گونه ای است که به او کمک می کند تا در دنیای فوتبال بهترین باشد. علم فیزیک در ادامه این یادداشت به شما ثابت خواهد کرد که شرایط بدنی مسی نه تنها ضعفی برای او قلمداد نمی شود بلکه توانسته به هنرنمایی او کمک شایانی نماید.

مرکز ثقل پایین

وقتی به حرکات مسی درون زمین می نگریم، گویی توپ به پاهای او چسبیده و در هنگام دریبل زنی و همچنین استارت های انفجاری اش، توپ به هیچ وجه از پاهایش جدا نمی شود. علت این موضوع را می توان به مرکز ثقل پایین این فوق ستاره مرتبط دانست. قد کوتاه مسی، سبب شده تا او کنترل بیشتری بر روی پاهای خود و در نتیجه توپ و حرکاتش داشته باشد و بازیکنان حریف نتوانند به راحتی در هنگام دریبل زنی هایش توپ را از او پس بگیرند. مسی در هنگام دویدن، خیلی راحت بدن خود را به سمت پایین خم می کند، بدون اینکه به زمین بیفتد و با تسلط بالا بر روی توپ می تواند که حمل توپ را با زدن ضربات آرام و سریع انجام دهد. در نتیجه توپ از پاهایش فاصله ی زیادی نمی گیرد و می تواند بهتر دریبل بزند. مسی طوری توپ را به حرکت در می آورد که همان گونه که گفته شد، انگار به پایش چسبیده است! طبق قوانین فیزیک، هنگامی که نیروی گرانش به بدن یک فرد وارد می شود، سنگینی آن فرد بیشتر به زمین و پاهای آن شخص وارد می گردد. به گفته علم فیزیک، این نیرو در نقطه ای فرضی جمع و تمرکز پیدا می کند که به آن نقطه در اصطلاح، مرکز جاذبه بدن (COG) گفته می شود. برای هر فردی نقطه COG بنا به قد می تواند متفاوت باشد ولی در افراد کوتاه قامت سبب می شود در هنگام حرکت و دویدن تعادل به نسبت بهتری داشته باشند.

جیپ نظامی نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا

مرکز جاذبه بدن هر فردی با تعادل او رابطه مستقیمی دارد. مثال بارزی از COG و ارتباط آن با افراد کوتاه قامت در حفظ تعادل بیشتر را می توان در فناوری های نظامی جستجو کرد. اکثر ماشین ها و ادوات نظامی همچون جیپ های ارتشی دارای شاسی کوتاهی هستند که این امر می تواند به آن ها در حفظ تعادل در سرعت های بالا و چرخش های ناگهانی کمک شایانی نماید. در مورد قد ستارگان فوتبال نیز این مسئله صدق می کند و افراد کوتاه قامتی چون لیونل مسی در مقایسه با بازیکنان بلند قامت می توانند در سرعت ها، چرخش های ناگهانی و همچنین دریبل زدن بهتر تعادل خود را حفظ نموده و به زمین نخورند. COG پایین مسی در واقع بهترین کمک به او برای حفظ تعادلش در هنگام کورس های سرعتی این بازیکن می باشد. ساختار ژنتیکی بدن ستاره آرژانتینی در کنار هوش بالای او سبب شده تا مسی یکی از بهترین های تاریخ لقب گیرد. در آخر این بخش می توان به بازیکنانی چون ادن هازارد، سرخیو آگوئرو و الکسیس سانچز به عنوان فوتبالیست هایی که با قد به نسبت کوتاه شان توانایی بالایی در زمینه دریبل زدن دارند، اشاره کرد.

هوش بالا و فعالیت مغزی بیشتر در مقایسه با دیگران

بارها در بازی های بارسلونا و تیم ملی آرژانتین، شاهد بوده ایم که مسی در کسری از ثانیه توپ را به شکل فوق العاده ای برای هم تیمی های خود می فرستد که تماشاگران و بینندگان تلویزیونی را میخکوب هنر خود می کند. دریبل های زیبا، پاس های دقیق و شوت های ناگهانی مسی، قطعا کابوس هر مدافع و دروازه بانی هستند. فوق ستاره آرژانتینی، هنر این را دارد که با داخل پا توپ را کنترل کرده و با یک ضربه کوتاه به توپ، مدافع مقابل را به کمک سرعت ویرانگر خود محو نماید. همه این موارد، زائیده فعالیت مغزی بیشتر او نسبت به فوتبالیست های دیگر است. مغز مسی به او کمک می کند تا سریع تر از هر بازیکن دیگری تصمیم گیری کرده و بهترین راه برای موقعیت سازی و نیز ثبت گل را طراحی کند. بر طبق برخی صحبت های نزدیکان این بازیکن، ضریب هوشی (IQ) لیونل مسی بالاتر از 150 است. این بدان معناست که اگر مسی به جای فوتبال به درس خواندن می پرداخت، شاید باز هم می توانست به همین میزان معروف شود، البته در قامت یک دانشمند و پژوهشگر علمی! همچنین لیونل مسی یک چپ پای هنرمند نیز در دنیای فوتبال به حساب می آید و بیشتر گل ها و پاس گل های او با پای چپ سحرآمیزش به دست آمده است.

در تحقیقات علمی، مشخص شده که بازیکنان چپ پا در دنیای فوتبال با استعدادتر و خلاق تر از راست پاها عمل می کنند. بازیکنانی که از پای چپ خود استفاده می کنند، در واقع نیمکره سمت راست مغزشان فعال تر است. برخی از وظایف نیمکره سمت راست مانند خلاقیت، کنترل زبان و حفظ تعادل فیزیکی بدن است که عناصر بسیار مهمی برای یک بازیکن فوتبال به حساب می آیند. طبق تحقیقات، چپ پاها ایده های خلاقانه تر و راه حل های بهتری در حین بازی دارند و از خلاقیت خود برای انجام حرکات جدید و ناگهانی برای دریبل زنی، زدن گل و دادن پاس استفاده می کنند. در واقع چپ پاها غیرقابل پیش بینی تر از راست پاها هستند و همین امر آن ها را در فوتبال خطرناک تر می سازد. دلیل دیگری که وجود دارد این است که چون تعداد چپ پاها نسبت به راست پاها کمتر می باشد، مدافعان معمولا برای مقابله با دریبل زنی یک بازیکن راست پا آمادگی بیشتری دارند، چون معمولا جهت دریبل زنی بازیکن راست پا متفاوت از یک بازیکن چپ پا است.

استعداد ذاتی درکنار تمرینات سخت و روحیه ای بالا

در مورد لیونل مسی نمی توان تمام هنر و جادوی او را منوط به استعداد و فرم جسمانی او دانست. مسی نیز به مانند هر بازیکن دیگری رنج و مشقت زیادی را متحمل شده و تمرینات سخت و فشرده ای را پشت سر گذاشته تا او به این درجه از بزرگی در جهان فوتبال برسد. نمی توان از هنرمندی چون موتزارت فقط به دلیل استعدادش بگوییم او موسیقی دان بزرگی بوده است. بدون تمرین و مشقت نه می توانستیم از موتزارت به عنوان یکی از بزرگترین موسیقی دان های تاریخ نام ببریم و نه از لیونل مسی به عنوان یکی از بزرگترین فوتبالیست های تمام دوران. در واقع بدون تمرین، همه چیز شما از بین می رود حتی اگر استعدادی همانند مسی داشته باشید. روحیه بالا نیز در رسیدنِ لیونل به این جایگاه رفیع، نقش بسزایی داشته است. مسی فعلِ خواستن را به خوبی توانسته صرف کند و بر مشکلات جسمی ناشی از هورمون رشد خود در کودکی فائق آید تا حال هوادارانش از دیدن بازی های او در هفته از مسابقات تیم بارسلونا لذت ببرند. شور و اشتیاق مسی برای برنده شدن در هر رقابتی سبب شده تا او در هر بازی با نهایت قدرت خود ظاهر شود و تحسین همگان را برانگیزد.

باز هم به گذری به نوع فرم بدنی مسی می اندازیم. بدن این بازیکن ترکیبی از سرعت و استقامت، توامان با هم می باشد. یک پژوهش علمی در مورد بازیکنان دریبل زن، نشان می دهد که فوتبالیست ها در هنگام دریبل زدن سوخت و ساز بدنی آن ها افزایش پیدا کرده و میزان لاکتات خون آن ها نیز بالا می رود. سطح لاکتاتِ خون به تولید و تجمع اسیدلاکتیک بدن مربوط می شود. اسید لاکتیک در واقع در هنگام فعالیت های سخت جسمانی در عضلات و ماهیچه های بدن به وجود می آید. حال در کورس های سریع و دریبل های ناگهانی، میزان اسید لاکتیک در خون مسی نیز افزایش پیدا می کند. 30 تا 90 درصد ویژگی های سرعت و استقامت یک بازیکن، به ژنتیک و ساختار بدن او ربط پیدا می کند. فرم بدنی مسی البته در کنار تمرینات سخت و هوازی که او در این سالیان داشته به وی کمک کرده که حتی در 31 سالگی نیز به راحتی 90 دقیقه در میدان مسابقه حاضر شود و در هر لحظه ای از او انتظار یک حرکت خارق العاده و یا کورس های سرعتی در ضدحملات را داشته باشیم. چیزی که به عینه در دقایق آخر بازی با لیورپول نیز شاهد بودیم و مسی بارها در وقت های اضافه این بازی، موقعیت های گلزنی را برای هم تیمی هایش فراهم ساخت.

می گویند در سال 2000 وقتی مسی از جوانانِ نیولز اولد بویز به بارسلونا منتقل شد، او قراردادش را پشت یک دستمال کاغذی نوشت و به امضا رساند! کودک ریزجثه اهل روزاریو توانسته با بارسلونا به تمامی افتخارات ممکنِ باشگاهی و فردی که می توان از یک بازیکن دنیای فوتبال انتظار داشت، دست یابد. کسب پنج توپ طلا و پنج کفش طلای اروپا تنها بخش کوچکی از افتخارات لیونل مسی در دنیای فوتبال به حساب می آید. او تنها کاپ زرین جام جهانی را در ویترین افتخارات خود کم دارد؛ جایی که دیگر هم وطن او یعنی دیگو مارادونا موفق به تصاحب آن شده است. مسی در طول 15 سال بازی در بارسلونا توانسته 600 گل برای این تیم بزند و نام خود را به عنوان بهترین گلزن تاریخ بلوگرانا به ثبت برساند. او بعد از هر گلی که به ثمر می رساند، انگشت خود را به سوی آسمان نشانه می‌رود و آن گل را به «سلیا» مادربزرگ اش که نقشی اساسی در موفقیت‌های او داشته، اهدا می‌کند. شاید دیگر در عمر خود بازیکنی به نبوغ و توانایی های مسی را نخواهیم یافت؛ پس تا فرصت باقی است، از تماشای لئو لذت ببرید.

بخشی از این یادداشت، ترجمه ای از سایت science abc بوده است.