اثربخشی قوانین مربوط به حجاب و عفاف چقدر است؟

مسأله نگران‌کننده اصلی وجود فقر فرهنگی در حوزه حجاب است. با وجود فراگیر شدن گوشی‌های هوشمند، اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، تهاجم فرهنگی به بمباران فرهنگی تبدیل شده است، اما در این سوی میدان گویی برخی مسئولان به خواب غفلت رفته‌اند و به جای اقدامات فرهنگی متناسب برای تبلیغ ارزشمندی حجاب و ترویج عفاف، دچار انفعال شده‌اند و بار مسئولیت‌های حفظ شئونات...

به گزارش فانوس، اولین قانونی که در رابطه با بحث حجاب و عفاف به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و عملاً رعایت آن را به قانون تبدیل کرد، یکی از مصوبات قانون تعزیرات در سال 1362 بود. در این قانون آمده بود: «زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند، به تعزیر تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهند شد». براساس این قانون، تمام زنان اعم از ایرانی و خارجی، مسلمان و غیرمسلمان، مکلف به رعایت حجاب شرعی در انظار عمومی و معابر شدند.

3 سال پس از این اقدام، در سال 1365 در ماده 4 مصوبه قانون نحوه رسیدگی به تخلفات و مجازات فروشندگان لباس‌هایی که استفاده از آنها در ملأعام خلاف شرع است یا عفت عمومی را جریحه ‌دار می‌کند، آمده بود: «کسانی که در انظار عمومی وضع پوشیدن لباس و آرایش آنان خلاف شرع و یا موجب ترویج فساد و یا هتک عفت عمومی باشد، توقیف و خارج از نوبت در دادگاه صالح محاکمه و حسب مورد به یکی از مجازات های مذکور در ماده 2 محکوم می‌گردند؛ که ماده 2، مجازات‌های تعزیری را بدین شرح بیان می‌کند: «1- تذکر و ارشاد. 2- توبیخ و سرزنش. 3- تهدید. 4- 10 تا20 ضربه شلاق یا جریمه نقدی از 20 تا200 هزار ریال برای استفاده کننده. 5- 20 تا40 ضربه شلاق یا جریمه نقدی از 20 تا200 هزار ریال در مورد استفاده کننده».

اما در سال 1375 ماده 638 قانون مجازات اسلامی مورد تصویب قرار گرفت که به موجب این ماده: «هرکس علناً در انظار و اماکن عمومی و معابر، تظاهر به عمل حرامی نماید، علاوه بر کیفر عمل، به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا 74 ضربه شلاق محکوم می گردد و در صورتی که مرتکب عملی شود که نفس آن عمل دارای کیفر نیست ولی عفت عمومی را جریحه دار نماید، فقط به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد» که البته بنابر ماده 22 قانون مجازات اسلامی،‌ قاضی می‌تواند بر اساس تشخیص، حبس و شلاق متهم را به جزای نقدی تبدیل کند.

با گذشت 9 سال از تصویب ماده فوق‌الذکر، شورای عالی انقلاب فرهنگی به منظور فراهم کردن پایه و اساس همه‌جانبه برای نهادینه کردن حجاب و عفاف، قانون راهکارهای اجرایی گسترش فرهنگ عفاف و حجاب را در سال 1384 به تصویب رساند. در این قانون آمده است «بدیهی است که در کنار شرایط مساعد اجتماعی، ارزش تلقی کردن و الگوپذیری این فرهنگ، نیازمند درونی و نهادینه شدن آن در وجود افراد است و بدون شک رسیدن به این هدف نیازمند مشارکت و توجه حدی همه نهادها و دستگاه‌ها به صورت مستمر و هدفمند است». لذا بر این اساس وظایف تخصصی مربوط به دستگاه‌های متولی از جمله نیروی انتظامی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت بازرگانی، سازمان صدا و سیما و امثالهم تشریح و تبیین شدند.

یک سال پس از تصویب این قانونی، مجلس شورای اسلامی در همین راستا به منظور شفاف‌تر شدن مصداق پوشش مناسب قانون ساماندهی مد و لباس را به تصویب رساند. اما فارغ از قوانین موجود، شاید حساس‌ترین بخش در این میان، بخش اجرا و نظارت باشد که مطابق ماده ‌٨ و ماده ‌٤ قانون نیروی انتظامی مصوب سال ‌١٣٦٩، مبارزه با منکرات و فساد، از جمله وظایف ذاتی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، به عنوان ضابط قوه قضائیه است.

در نتیجه، اقدامات نیروی انتظامی در برخورد با جرمِ عدم رعایت حجاب شرعی، براساس وظیفه قانونی این سازمان است، البته نیروی انتظامی نیز مانند هر ضابط دیگری، حق مجازات و اجرای حکم درمورد مجرمین را ندارد. اما شاید مهم‌تر از بحث برخورد با بی‌حجابی، رسیدگی به بازار لباس و صنعت پوشاک کشور باشد که به نظر رها شده می‌رسد. با نگاهی ساده و سطحی می‌توان دریافت که تولیدکنندگان و فروشندگان بسیار معدودی هستند که بر اساس معیارهای شرعی، البسه مناسب برای رعایت حجاب اسلامی را عرضه می‌کنند. پوشش و لباس زنانه به ویژه در دسته مانتوها، به نوعی دچار بحران است و موضوع بی‌حجابی را از عدم پوشش مناسب مو به عدم پوشش مناسب کل بدن تعمیم داده است.

در گذشته بحث ترویج بی‌حجابی فقط محدود به فرهنگ غربی بود که در سال‌های اخیر به همت و عزم جزم «سلبریتی‌ها» برای ترویج بی‌بند و باری از درون نیز مردم، به ویژه قشر جوان مورد تهاجم فرهنگی قرار گرفته‌اند. وضع موجود این سؤال را به ذهن متبادر می‌سارد که چرا وضعیت حجاب با وجود قوانینی که ذکر شد تا این حد آشفته است؟

این وضع نشان می‌دهد صرفاً با تصویب قوانین نمی‌توان در برابر هجمه‌های مخرب خارجی و داخلی ایستاد و لازم است یکبار برای همیشه تمامی نهادهای ذی‌ربط با یک استراتژی هماهنگ حجاب و عفاف را به معنای واقعی کلمه به یک «ارزش» فرهنگی تبدیل کنند.

گوناگون

اثربخشی قوانین مربوط به حجاب و عفاف چقدر است؟

بیشترین بازدید یک ساعت گذشته