بالا رفتن سطح آب و انحلال نیم متر نمک رسوبگذاری شده در بستر دریاچه ارومیه

رئیس پژوهشکده علوم‌زمین از مشاهده آرتمیا ارومیانا به عنوان تنها موجود زنده جانوری دریاچه ارومیه در مرکز بخش جنوبی به وفور خبر داد و گفت: ورود حجم بالای آب شیرین به دریاچه که به‌طور عمده از بخش جنوبی وارد دریاچه می‌شود منجر به کاهش شوری آب دریاچه و ایجاد شرایط اکولوژیکی مناسب برای رشد و شکوفایی مجدد آرتمیا شده است.

به گزارش ایلنا، رئیس پژوهشکده علوم‌زمین با بیان این‌که با برداشت‌های جامع میدانی گزارش آخرین وضعیت دریاچه ارومیه در فروردین ماه ۱۳۹۸ به پایان رسیده، گفت: این سازمان مطالعات گسترده‌ای در ارتباط با آسیب‌شناسی، ارائه راهکار نجات و پایش زمین‌شناختی دریاچه ارومیه از سال ۱۳۸۶ انجام داده که دستاورد‌های این مطالعات برای منطقه و کشور بسیار حائز اهمیت است.

به گفته راضیه لک، به منظور تعیین حجم دقیق آب، تعیین تغییرات عمق و نیز بررسی ترکیب شیمیایی آب دریاچه ارومیه در نیمه دوم فروردین ماه سال جاری نمونه‌برداری از شورابه عمیق، سطحی و تعیین عمق دریاچه در یک شبکه سیستماتیک ۵ کیلومتر در ۵ کیلومتر برای هر دو بخش شمالی و جنوبی دریاچه توسط پژوهشکده علوم زمین سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور انجام و ۱۵۰ نمونه شورابه عمیق و سطحی برداشت شد.

وی با بیان این‌که کارشناسان عمق دریاچه را نیز در ۷۵ نقطه اندازه‌گیری کردند، تصریح کرد: همچنین چگالی نمونه‌های سطحی و عمقی نیز مورد اندازه‌گیری قرار گرفتند و بر اساس داده‌های به دست آمده از اطلاعات برداشت شده عمق، نقشه عمق و توپوگرافی بستر و نیز نقشه تغییرات چگالی شورابه عمیق و سطحی دریاچه تهیه شد.

لک با اشاره به این‌که عمیق‌ترین بخش دریاچه در بخش شمالی با عمق حداکثر ۲۳۰ سانتی‌متر است، گفت: همچنین دو بخش عمیق در مرکز و جنوب دریاچه نیز وجود دارد و از سویی میانگذر شهید کلانتری به صورت سدی در وسط دریاچه، منجر به تقسیم دریاچه به دو بخش شمالی و جنوبی شده به گونه‌ای که تغییرات چگالی برای شورابه سطحی و عمیق دریاچه در بخش شمالی و جنوبی دریاچه شدید و بارز است.

رئیس پژوهشکده علوم‌زمین از مشاهده آرتمیا ارومیانا به عنوان تنها موجود زنده جانوری دریاچه در مرکز بخش جنوبی به وفور خبر داد و گفت: ورود حجم بالای آب شیرین به دریاچه که به‌طور عمده از بخش جنوبی وارد دریاچه می‌شود منجر به کاهش شوری آب دریاچه و ایجاد شرایط اکولوژیکی مناسب برای رشد و شکوفایی مجدد آرتمیا شده است.

به گفته وی، ورود آب‌های شیرین علاوه بر بالا بردن تراز آب دریاچه در مناطقی نیز سبب انحلال حداکثر نیم متر نمک رسوبگذاری شده در بستر شده است.

لک خاطرنشان کرد: همانطور که در مقالات علمی و مصاحبه‌های صورت گرفته در سنوات گذشته عنوان شده تنها ارائه رقوم تراز دریاچه برای به تصویر کشیدن وضع دریاچه کافی نیست بلکه توجه به فعل و انفعالات درون دریاچه در ارتباط با واکنش نمک و آب، اعم از انحلال و یا ترسیب نمک که باعث تغییرات مورفولوژی بستر و کاهش یا افزایش مضاعف عمق دریاچه می‌شود، ضروری است.

رئیس پژوهشکده علوم‌زمین با بیان این‌که تغییر عمق دریاچه علاوه بر تغییر تراز حجم آب را متاثر می‌کند، گفت: بی‌شک در فصول تَر(بهار) با ورود آب‌های شیرین به دریاچه، پدیده بالا آمدن تراز و همچنین انحلال نمک و افزایش عمق را شاهد هستیم اما با کاهش بارش و افزایش تبخیر در فصل تابستان، بالانس شورابه به سمت رسوبگذاری نمک پیش می‌رود و در نتیجه کاهش تراز همراه با کاهش عمق بستر رخ می‌دهد که بر همین اساس پایش فصلی تغییرات حجم شورابه در برنامه‌ریزی برای احیای دریاچه ارومیه یکی از ضروریات است.

مطالعات پیشین سازمان سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور درباره دریاچه ارومیه اطلاعات پایه ارزشمندی را فراهم کرده و هم اکنون در وب سایت ستاد احیای دریاچه ارومیه و پایگاه داده‌های علوم زمین جهت استفاده متخصصان و علاقه‌مندان بارگذاری شده است.

عناوین گزارش‌های شامل:

۱- اقلیم شناسی، زمین شناسی و هیدرولوژی دریاچه ارومیه

۲- پالئوکلیماتولوژی، پالئواکولوژی و پالئوژئوگرافی

۳- مقدار و سرعت ته نشینی نمک از شورابه

۴- هیدروژئوشیمی و روند تکاملی شورابه دریاچه ارومیه

۵- بررسی امکان هجوم آب شور بر آبخوان های ساحلی دشت ارومیه با مطالعات ایزوتوپی

۶- بررسی انتقال آب دریای خزر به دریاچه ارومیه از لحاظ زمین شناسی و ژئوشیمیایی

۷- نقشه کواترنری دریاچه ارومیه

۸- ژئوفیزیک هوایی دریاچه ارومیه به منظور تعیین شکستگی های پی سنگ و ضخامت رسوبات نرم

۹- زمین شناسی پزشکی و اثرات خشک شدن دریاچه ارومیه برسلامت جوامع محلی

۱۰- گزارش و اطلس ژئوشیمی زیست محیطی استان آذربایجان غربی

۱۱- مطالعه رسوب شناسی مناطق مستعد تولید ریزگرد زمین های حاشیه ای بخش غربی دریاچه

۱۲- متدولوژی بهره برداری اقتصادی از املاح دریاچه ارومیه با ملاحظات زیست محیطی

۱۳- ارزیابی اثرات زیست محیطی بهره برداری اقتصادی از دریاچه ارومیه

۱۴- مکان یابی املاح اقتصادی شورابه و نمک دریاچه ارومیه در ۴ نوبت برداشت های میدانی

۱۵- مروری بر استحصال املاح شورابه ای در ایران و جهان

۱۶- تهیه دستورالعمل استاندارد برداشت اصولی نمک از دریاچه ارومیه با ملاحظات زیست محیطی

۱۷- چکیده گزارشهای فنی مرتبط با قوانین و مقررات زیست محیطی پارک ملی

۱۸- هیدروژئوشیمی دشت های آذرشهر، شیرامین، عجب شیر و مراغه

۱۹- ژئوشیمی و هیدروژئوشیمی زیست محیطی- پزشکی در حاشیه غربی دریاچه ارومیه