فقط ٢ماه

روز وعده‌داده‌شده سر رسید و صبح دیروز (چهارشنبه) سفرای کشور‌های عضو برجام شامل آلمان، انگلیس، چین، روسیه و فرانسه به وزارت امور خارجه دعوت شدند و نامه روحانی، رئیس‌جمهور کشورمان، توسط سید‌عباس عراقچی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه، به آن‌ها تسلیم شد. در این نامه تصمیم شورای عالی امنیت ملی کشورمان مبنی‌بر «توقف اجرای برخی تعهدات جمهوری اسلامی ایران ذیل برجام» به اطلاع سران کشور‌های مزبور رسیده است. همچنین طی نامه دیگری که روز گذشته ازسوی وزیر امور خارجه کشورمان برای خانم موگرینی، نماینده عالی اتحادیه اروپایی در امور خارجی و سیاست امنیتی ارسال شد، جزئیات اقدامات ایران به اطلاع وی به‌عنوان هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام رسید.

هم‌زمان با انتشار این خبر، بیانیه مهم شورای عالی امنیت خطاب به کشورهای عضو برجام نیز منتشر شد. در این بیانیه آمده است: «شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در‌راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم ایران، و در اِعمالِ حقوق جمهوری اسلامی ایران مندرج در بندهای‌۲۶ و ۳۶ برجام، ۱۸اردیبهشت ۱۳۹۸ دستور توقف برخی اقدامات ایران در توافق برجام را صادر نمود.»

شورای عالی امنیت ملی در بخشی از بیانیه مهم خود تصریح کرده است: «جمهوری اسلامی ایران در مرحله فعلی دیگر خود را متعهد به رعایتِ محدودیت‌های مربوط‌به نگهداری ذخائر اورانیوم غنی‌شده و ذخائر آب سنگین نمی‌داند. به کشورهای باقی‌مانده در برجام ۶٠روز فرصت داده می‌شود تا تعهدات خود به‌ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی را عملیاتی نمایند. چنانچه در این مهلت کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات ایران را تأمین کنند، در مرحله بعدی جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیت‌های مربوط‌به سطح غنی‌سازی اورانیوم و اقدامات مربوط‌به مدرن‌سازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد. در هر زمان که خواسته‌های ما تأمین شوند، ما نیز به همان میزان اجرای مجدد تعهدات متوقف‌شده را از سر خواهیم گرفت اما در‌غیر‌این‌صورت، جمهوری اسلامی ایران مرحله‌به‌مرحله اجرای تعهدات دیگر را متوقف خواهد کرد. جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد به مشورت‌های خود با اعضای باقی‌مانده برجام در تمامی سطوح ادامه دهد اما نسبت‌به هر اقدام غیر‌مسئولانه، از‌جمله ارجاع موضوع به شورای امنیت ملل متحد یا اِعمال تحریم‌های بیشتر، عکس‌العمل قاطع و سریع نشان خواهد داد.

رئیس‌جمهوری اسلامی ایران در نامه خود به سران کشورهای برجام به‌صراحت نوع واکنش جمهوری اسلامی ایران را خاطرنشان کرده است. اکنون جمهوری اسلامی ایران حجت را بر کشورهای عضو برجام و بر جامعه بین‌الملل تمام کرده است. ما با حسن نیت وارد مذاکرات هسته‌ای شدیم، با حسن نیت توافق کردیم، با حسن نیت توافق را اجرا کردیم، و پس از خروج آمریکا با حسن نیت، زمان کافی در‌اختیار دیگر اعضای برجام قرار دادیم. حال نوبت کشورهای باقی‌مانده در برجام است که حسن نیت خود را ثابت کرده و قدم‌های جدی و عملی برای حفظ برجام بردارند. پنجره‌ای که اکنون در‌برابر دیپلماسی قرار دارد، مدت زیادی باز نخواهد بود، و مسئولیت شکست برجام و هرگونه تبعات احتمالی آن به‌طور‌کامل بر‌عهده آمریکا و اعضای باقی‌مانده در برجام قرار خواهد داشت.»

رئیس‌جمهور کشورمان که طبق معمول چهارشنبه‌ها در جلسات هیئت‌دولت حضور یافته بود،در جمع اعضای کابینه خود، نکات مهمی را درباره گام جدید برجامی ایران مطرح کرد.

حجت‌الاسلام حسن روحانی در این سخنان فلسفه صبر راهبردی یک‌ساله ایران را تشریح کرد و گفت: آمریکا ابتدا می‌خواست با خروج از برجام ایران را وادار کند که روز بعد‌از برجام از آن خارج شود تا پرونده را به شورای امنیت ببرد و بار از دوش آمریکا برداشته شود و فشار بر ایران تشدید شود. هنر‌، تدبیر و هوشمندی نظام ایران این بود که در این دام نیفتاد و در زمین آمریکا بازی نکرد. وقتی دوستان ما و همچنین کشورهای اروپایی با تماس مستقیم حضوری، تلفنی یا ارسال پیام از ما درخواست کردند که به آن‌ها مهلتی بدهیم، ما هم به درخواست آن‌ها پاسخ مثبت دادیم. وی افزود: برای اینکه اتمام حجت کنیم و مردم ما بدانند که در کارها عجله نمی‌کنیم و حساب‌شده عمل می‌کنیم و به‌دلیل اینکه می‌دانستیم و می‌دانیم برجام چقدر مهم است و ویرانی برجام چقدر برای منطقه و جهان خسارت‌بار است، به آن‌ها پاسخ مثبت دادیم.

روحانی تصریح کرد: قرار بود چند‌هفته صبر کنیم اما چند ماه صبر کردیم. اروپایی‌ها از لحاظ زبان و تبلیغات، مواضع خوبی در پیش گرفتند، اما در مقام عمل و به‌ویژه در بخش اقتصادی متأسفانه ناتوان بودند.

روحانی با بیان اینکه «یک‌سال حوصله و صبر کردیم و به تمام تعهدات خودمان پایبند بودیم»، تصریح کرد: امروز نمی‌خواهیم از برجام خارج شویم و همه مردم ما و جهان بدانند که امروز، روز پایان برجام نیست، اما روز گام جدید در برجام و در چارچوب برجام است.

وی در تشریح اقدام جدید ایران در چارچوب برجام گفت: کل اقدام امروز جمهوری اسلامی ایران، توقف دو اقدام است و به یک معنا دو فروش را انجام نمی‌دهیم و اورانیوم غنی‌شده و آب سنگینمان را از امروز نمی‌فروشیم. البته این اعلام برای ۶٠‌روز است؛ به طرف مقابل یعنی ۵‌کشور اعلام کردیم اگر آن‌ها ظرف ۶٠‌روز پای میز مذاکره آمدند و با آن‌ها صحبت کردیم و به نتیجه رسیدیم و به منافع اصلی‌مان مخصوصا نفت و بانک به‌عنوان دو مورد از منافع مهم دست یافتیم، به نقطه اول و به شرایط ١٧‌اردیبهشت‌٩٨ برمی‌گردیم.

روحانی تأکید کرد: ولی اگر در پایان ۶٠‌روز به نتیجه نرسیدیم، دو اقدام دیگر را آغاز خواهیم کرد و آن دو اقدام این است؛ توافق در برجام بر این مبنا بوده که غنی‌سازی خود را در سطح ٣.۶٧ نگه داریم؛ از این اقدام خودداری می‌کنیم؛ یعنی دیگر سطحی برای ما مطرح نیست. دومین اقدام این است که بعداز ۶٠روز درباره اراک هم تصمیم خواهیم گرفت که برنامه قبل از توافق برجام‌ را ادامه دهیم و اراک را تکمیل کنیم و در مرحله دوم هم ۶٠‌روز فرصت داده می‌شود و اگر به نتیجه نرسیدیم، اقدام بعدی مورد‌نظر ماست.

روحانی یادآور شد: در پیامی که به ۵‌کشور دادیم به‌صراحت گفتیم که اگر بخواهند از این اقدام ما بهانه‌جویی کنند و پرونده ایران را به شورای امنیت برگردانند، با اقدام بسیار قاطعی روبه‌رو خواهند شد و این اقدام قاطع را نیز در این نامه برای ۵‌کشور توضیح داده‌ایم.

رئیس‌جمهور با تأکید بر اینکه «ما همچنان مرد صلح و مرد اعتدال هستیم»، گفت: ما آغازگر نقض تعهدات نبودیم و آغازگر هیچ جنگی نخواهیم بود، اما هیچ‌گاه تسلیم قلدری نشده‌ایم و نخواهیم شد و در‌برابر هر متجاوزی پاسخ قاطع خواهیم داد. این فرهنگ ما ایرانیان است؛ این فرهنگ اسلام ماست و این راه پیامبر و ائمه ما و راه شهیدان ماست. راهی که امروز انتخاب کرده‌ایم، راه جنگ نیست؛ راه دیپلماسی است. به‌عنوان کسی که در این مسئله آشنایی دارم و به‌عنوان نماینده ملت ایران، به ملت ایران عرض می‌کنم راه امروز، راه درگیری و جنگ با دنیا نیست؛ باز هم راه دیپلماسی است؛ دیپلماسی با یک زبان جدید و با منطق جدید.

روحانی با بیان اینکه «با قانون و منطق حرف می‌زنیم»، گفت: از روز اول تأکید کردم و امروز هم تأکید می‌کنم که برجام یک توافق برد-برد بوده و اجازه نمی‌دهیم که آمریکا این توافق برد-برد را به برد-باخت تبدیل کند.

رئیس‌جمهور با تأکید بر اینکه دنیا باید بداند که برجام به یک توافق برد-باخت و چیزی که آمریکا می‌خواهد، تبدیل نمی‌شود، گفت: اگر هم بر فرض بشود، به یک توافق باخت-باخت تبدیل می‌شود. برجام یا برد-برد است یا باخت-باخت. شما اشتباه نکنید. آمریکا سر شما کلاه نگذارد؛ راه و مسیر ما مشخص است.

روحانی با اشاره به اینکه« امروز در چارچوب برجام ضمن استفاده از حق قانونی خود برای بهره‌گیری از یک مرحله ،۶٠‌روز هم به دوستانمان مهلت دادیم»، گفت: امیدوارم در این ۶٠‌روز بتوانیم با مذاکرات سازنده به نقطه مطلوب برسیم.

رئیس‌جمهور افزود: اصل برجام درست و راهبردی و صبر یک‌ساله ما هم راهبردی بوده است. آغاز راه جدید هم راهبردی و ملی و به نفع ملت ما خواهد بود و این مسیر را قاطعانه ادامه می‌دهیم.روحانی در پایان با اشاره به اینکه «خداوند ما را نصرت و یاری خواهد کرد، همان‌طور‌که وعده داده است»، گفت: اتحاد، وحدت و یکپارچگی و تلاش همه‌جانبه و امید به آینده، بی‌تردید ما را پیروز خواهد کرد.