سوال مخاطب نی‌نی‌بان: من در هفته 31 بارداری هستم و بارداری دومم هست. الان مدتی است واژنم به شدت درد می کنه. مخصوصا موقع نشستن خیلی درد می کشم. چکارکنم؟

پاسخ از دکتر زویا طاوسیان، متخصص زنان و زایمان:
مادر عزیز به احتمال زیاد مربوط به درد لگن می شود که بر اثر شرایطی مثل بلند شدن، برخواستن و ... به وجود می آید. این درد در دو ماه آخر بارداری شدیدتر می شود، زیرا هورمون ریلکسین ترشح شده و باعث شل شدن ربات و لگن می شود. اما توصیه می کنم حتما با پزشک خود هم در این زمینه مشورت داشته باشید و اگر ایشان صلاح دانستند به یک متخصص ارتوپد هم مراجعه کنید.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
همانطور که یک زن باردار می شود، تغییرات زیادی در بدن او اتفاق می افتد. اندام های داخلی تکان می خورند و حرکت می کنند تا فضای رشد جنین را ایجاد کنند و این مسئله با تغییرات هورمونی همراه است که منجر به ناراحتی و تغییرات در ریتم های روزانه می شود. مادر پس از بارداری، در بسیاری از نقاط بدن درد را احساس می کند.
یک زن باردار معمولا در قسمت های مختلف بدنش، از جمله کمر، شکم، سینه و معده، درد را تجربه می کند. برخی از زنان باردار نیز ممکن است درد در مهبل (واژن) را تجربه کنند، در حالی که درد تا سه ماهه دوم یا حتی در کل دوران بارداری طول می کشد.

آیا درد و فشار در ناحیه واژن در دوران بارداری طبیعی است؟
بسیاری از بانوان در دوران بارداری احساس فشار و سنگینی در اطراف واژن دارند. این امر طبیعی است و ممکن است در سه ماهه اول، دوم یا سوم بارداری رخ دهد. رحم انسان در طول دوران بارداری از اندازه یک پرتقال،‌ به اندازه یک هندوانه یا بزرگ‌تر از آن می‌رسد. بدن مادر نه تنها باید برای جنین در بدنش فضا ایجاد کند و او را تغذیه کند بلکه عضوی دیگر به نام جفت نیز نیاز به فضا دارد.
با این همه تغییراتی که در رحم انسان رخ می‌دهد،‌ طبیعی است که مادر با ‌تغییراتی ناگهانی و غیر معمول در بدن خود مواجه شود. تجربه فشار در واژن،‌ لگن یا اندام‌های تحتانی در هر سه دوره بارداری امری طبیعی است.
در اغلب موارد فشار واژینال یکی از عوارض ناخواسته دوران بارداری است که بر اثر ضعف ماهیچه های لگن و افزایش وزن به وجود می‌آید.
هرچند موارد دیگری هم هستند که ممکن است باعث ایجاد درد و ناراحتی نشوند ولی اگر درمان نشوند برای مادر و جنین خطرناک هستند؛ مثل عفونت‌ها که می‌توانند کل بدن را فرا گیرند که هم خطرناکند و هم باعث زایمان زودرس می‌شوند.
ضعف شدید ماهیچه های لگن باعث افتادگی لگن می‌شود که بسیار دردناک است. بی اختیاری ادرار، رابطه جنسی دردناک و تغییرات در ناحیه تناسلی از نشانه‌های بارز این مشکل است.
بسیاری از مادران در طول دوران بارداری یا هنگام زایمان، دچار آسیب‌های ماهیچه‌ای می‌شوند. هورمون ریلکسین نیز باعث افزایش درد‌های عضلانی می‌شود. لازم به ذکر است که این هورمون توسط رحم و جفت در دوران بارداری تولید می‌شود که باعث شل ماهیچه ها و مفاصل می‌شود تا جنین فضای کافی برای رشد در داخل رحم داشته باشد و در نهایت بدن مادر را برای زایمان آماده کند و همین باعث درد در ناحیه لگن و کمر می‌شود. به همین دلیل باید از لحاظ فیزیکی فعال باشید تا ماهیچه ها قوی شوند و همیشه برای بلند شدن از پاها کمک بگیرید و به کمر خود فشار نیاورید و برای دردهای غیر عادی حتما به پزشک مراجعه کنید.

انواع درد واژن در حاملگی
انواع درد واژن به سه نوع تقسیم می شود
1- درد سوزن سوزن شدن:
این یک رخداد رایج در زنان باردار است. این درد به علت کشش عضلات رحم از هفته پنجم تا هشتم بارداری ایجاد می شود. یکی دیگر از علل نفخ شکم است که در روده مادر دیده می شود. اگر درد در هفته سی و هفتم شروع شود، معمولا به دلیل زایمان است.
2- درد آزاردهنده:
این درد یک مشکل گسترده در میان زنان است. این درد معمولا به علت فرآیندهای التهابی در لوله های فالوپ یا دهانه رحم ایجاد می شود. اگر درد پس از درمان به سرعت کاهش یابد، هیچ دلیلی برای نگرانی وجود ندارد - با این حال، اگر افزایش بیابد، قطعا باید به دکتر مراجعه کنید.
3- درد برشی:
این درد جزئی در دوران بارداری یک اتفاق معمولی است و احتمالا نتیجه رشد رحم است. با این حال، این درد می تواند در مراحل اولیه بارداری نشانه بیماری های مثانه باشد. اگر درد در مراحل انتهایی بارداری رخ دهد، باید بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید - این درد می تواند به دلیل انسداد جفتی باشد. اگر احساس می کنید که درد در حال افزایش است یا دردناک است با دکتر خود مشورت کنید.

علت درد واژن چیست؟
علل درد واژن در دوران بارداری بسیار زیاد است و بسته به زمان و شدت آنها می تواند بی مورد یا جدی باشد. برخی از علل در ادامه آمده است:
1- بزرگ شدن رحم :
این یک علت رایج درد واژن در دوران بارداری است. رحم به اندازه ای بزرگ شده است که بتواند به جنین برسد و این باعث فشار بر واژن و عضلات اطراف آن می شود.
2- تغییرات هورمونی:
بارداری باعث تغییرات هورمونی می شود و می تواند خشکی نامطلوب واژن را ایجاد کند. این خشکی می تواند درد واژن، به ویژه در هنگام مقاربت جنسی را ایجاد کند.
3- رشد جنین:
همانطور که جنین در رحم رشد می کند، رباط ها در ناحیه لگن نیز رشد می کنند. این مسئله باعث کشیدگی بیش از حد رباط ها و عضلات اطراف مهبل (واژن) می شود و منجر به درد شدید می شود.
4- عفونت:
اگر درد در ناحیه تناسلی خارجی و واژن باشد، ممکن است علت آن عفونت باشد. اگر فکر میکنید واژن شما عفونی شده است، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید. شایع ترین نوع عفونت کاندیدایی است که به راحتی زنان باردار را تحت تاثیر قرار می دهد، زیرا ایمنی آنها بسیار پایین است (۴ نوع عفونت واژن+درمان و پیشگیری). بهبود پس از عفونتهای کاندیدا نیز یک پروسه طولانی است، زیرا داروهای کورتیزون در دوران بارداری به ندرت تجویز می شوند.
5- گشاد شدن دهانه رحم:
گشاد شدن دهانه رحم می تواند باعث درد شدید در مهبل شود. گشاد شدن در مراحل انتهایی بارداری، چند هفته قبل از زایمان رخ می دهد. این موضوع باعث نگرانی نمی شود، اما اگر درد در قسمت پایین شکم باشد و یا افزایش یابد، باید با پزشک خود مشورت کنید.

درمان درد واژن در بارداری
درد واژن در برخی از مراحل در هر مادربارداری انتظار میرود.بنابراین مهم است که بدانیم چگونه درد واژن را در طول بارداری کاهش دهیم.
- خوابیدن به پهلوی چپ شما می تواند گردش خون شما را بهبود بخشد و فشار واژن را کاهش دهد.در هنگام نشستن پای خود را بالاببرید که تا حد زیادی کاهش فشار واژن در دوران بارداری، و در نتیجه، درد واژن را التیام میبخشد.
- حمام های گرم به عنوان یک اقدام بزرگ در برابر درد واژن عمل می کنند.
- تمرین ساده مانند ورزش یوگا و شنا می تواند گردش خون را در بدن بهبود بخشد و همچنین عضلات را تقویت کند. آنها در کاهش درد واژن به میزان زیادی کار خواهند کرد. چند تمرین لگن را انجام دهید، مانند لگن کج و رول.
- ماساژ لگنی، اگر پس از مشاوره پزشکی و با کمک یک فرد حرفه ای آموزش دیده انجام شود، می تواند به کاهش درد واژن کمک کند و به لگن شما کمک کند.
- از یک لباس حمایت از بارداری استفاده کنید، آنها برای حمایت از شکم شما طراحی شده اند و به لب ها، لگن و عقب ران کمک می کنند.
درد واژن در دوران بارداری می تواند یک ناراحتی باشد، اگر چه این یک مشکل رایج در میان زنان است. برخی از تغییرات شیوه زندگی می توانند به کاهش درد واژن کمک کنند. سعی کنید در کنار خود قرار بگیرید و تمرکز خود را بر تنفس قرار دهید. شما همچنین می توانید ایده های زیر را امتحان کنید. در یک حمام آرام بخش با آب ولرم (نه گرم) سعی کنید از آن لذت ببرید. شما همچنین می توانید در حمام ایستاده و آب را در پشت خود هدف قرار دهید.
در صورت امکان از حرکات ناگهانی اجتناب کنید. در عوض، روی چرخاندن تمام بدن خود کار کنید. ماساژ قبل از زایمان دریافت کنید. سعی کنید تا آنجا که می توانید بنشینید. در صورت امکان پاهای خود را بالا ببرید. اگر قبل از بارداری به طور مرتب کار می کردید، متوقف نشوید.

فشار در برابر درد واژن
در حالی که فشار در ناحیه واژن یا لگن یک چیز است، درد کاملا متفاوت است. فشار در این منطقه می تواند شبیه درد شما با گرفتگی های قاعدگی باشد. شما ممکن است همچنین در کمر درد داشته باشید.

دلایل دیگر برای تماس با مامای خود بلافاصله عبارتند از:
- درد لگن چنان شدید است که نمیتوانید راه بروید یا صحبت کنید
- سردرد شدید
- سرگیجه
- تورم ناگهانی دست ها، صورت ها، پاها
اگر در معرض درد واژن یا لگنی علاوه بر علائم دیگر، از جمله تب ، لرز و یا خونریزی واژینال، به بیمارستان منتقل شوید. علل جدی برای درد لگن در دوران بارداری وجود دارد. این ممکن است شامل سقط جنین، حاملگی ناحیه ای خارج رحمی یا زایمان زودرس باشد. سایر شرایط خطرناک مانند پره اکلامپسی یا انقباض جفتی همچنین می تواند درد لگن را ایجاد کند.