خانواده ها در دیجیتالی شدن از فرزندان عقب نمانند

تهران - ایرنا - استاد ارتباطات واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی با بیان این جمله که خانواده ها نباید در دیجیتالی شدن از فرزندان عقب بمانند، گفت: آموزش قدم به قدم سواد رسانه ابتدا برای خانواده و سپس برای فرزندان فرض است.

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا، محمد سلطانی فر روزسه شنبه در نشست «نقش خانواده در گذر ایمن از فضای مجازی» ضمن اشاره به واژه گذر در عنوان نشست گفت: واژه گذر برای عبور است و این عنوان مناسبی برای فضای مجازی نیست.

وی دراین نشست در محل پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی افزود: نسل C در ادبیات رسانه به نسلی اطلاق می شود که از سال 1980 به بعد در فضای پست مدرن و رشد فضای وب متولد شده است و معروف به نسل دیجیتالی است. در بیان خصوصیات نسل C باید اشاره کنم که آنان دست به گریبان انواع و اقسام ابزارهای دیجیتالی هستند.

از دیگر خصوصیات بارز آنها به واسطه زندگی در فضای پست مدرن زندگی مبتنی بر زندگی سلولی و فردی، اولویت منافع فردی و علایق و سلایق منحصر به خود است.

معاون سابق مطبوعاتی وزارت ارشاد افزود: خانواده مرکز ثقل نسل C نیست. آنها خانواده گریز نیستند اما سلولی زندگی می کنند. باورها و آرای خود را از فضای وب می‌گیرند نه از مدرسه دانشگاه خانواده و معلم. از دید خیلی از ما رفتارهایشان غیر نرمال، غیر تشریفاتی، غیر تجملاتی و غیر اجتماعی است. به عنوان مثال زاکربرگ مدیر فیس بوک لباس تشریفاتی نمی پوشد یا به سختی می پوشد. بچه های نسل C معروف به نسل کوله پشتی هستند.چرا که تمام زندگی خود را در کوله خود حمل کنند.

سلطانی‌فر در بیان خصوصیات نسل C افزود: موبایل، لپ تاپ و آی پد محور ثقل زندگی آنهاست. اگر موبایل را از آنان بگیرید نمی توانند ادامه حیات بدهند. بچه های نسل C زندگی روزمره، خرید و فروش، فعالیت اقتصادی، غذا، تفریح، آموزش، تحصیل، اوقات فراغت، سرگرمی و باورهای ذهنی خود را از طریق فضای وب تامین می کنند. آنان در «بی موبایل هراسی nomophobia» زندگی می‌کنند .طبق تحقیقی که ما به تازگی انجام داده ایم، پرسش شوندگان 36 علت را برای اینکه چرا در هنگام دوری از موبایل دچار استرس می شوند، بیان کرده اند.

استادیار ارتباطات واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد ادامه داد: این نسل بین 8 تا 15 ساعت از زندگی روزانه خود را در فضای وب یا فضای وابسته به وب می گذراند. طبق تحقیق اخیری که انجام دادیم، 56 درصد از پرسش شوندگان به اقرار خود اولین کاری که بعد از بیداری انجام می دهند چک کردن موبایل است.

سلطانی‌فر خاطرنشان کرد: آنان هویت موبایلی دارند. به این معنا که برند موبایل به نوعی بیانگر هویت شان است. هویت های اجباری و پذیرش هویت های انتخابی و مجازی خصیصه دیگر نسل C است.مقصود از هویت مجازی، هویتی تکنولوژیک است که لزوم واقعی نیست. البته خود تکنولوژی هم در این که ما دست به خلق هویت های غیر واقعی بزنیم مزید بر علت بوده و کار را متاسفانه تسهیل کرده است.

وی ادامه داد: پدر و مادر مشترک نسل C اینترنت است. آنان معمولا امکان تشخیص و تمایز بین فضای واقعی و مجازی را ندارند. این که هر از گاه مشاهده می شود در برخی از کشورها نوجوانانی در مدرسه دست به قتل و کشتار همکلاسی‌های خود میزند یا به رانندگی های خطرناک مبادرت می ورزند، حاکی از این امر است.

این استاد دانشگاه افزود: بین این نسل و نسل های قبل به دلیل تکنولوژی شکاف نسلی ایجاد شده است. کارشناسان و صاحب نظران قبلا معتقد بودند که بین 15 تا 25 سال طول می‌کشد تا شکاف نسلی ایجاد شود. این میزان به دلیل تکنولوژی در دوره‌های اخیر به پنج سال کاهش پیدا کرده است.

سلطانی‌فر در بخش دوم صحبت های خود اشاره به ارتباط خانواده و نسل C کرد و گفت: ما امروزه نیاز به شکل گیری خانواده دیجیتالی قبل از دیجیتالی شدن فرزندان داریم. شناخت عمیق نسل C توسط خانواده به شدت احساس می شود. خانواده ها باید این نسل و خصوصیات آن را بشناسند و در عین حال تفاوت های فعلی خود با آنها بپذیرند. تسلیم در برابر واقعیت باشند و با آن مقابله نکنند. در گذشته وظیفه خانواده صرفا خوراک ، پوشاک ،تامین سلامت و نهایتا تامین نیازهای آموزشی بود. اما امروزه به واسطه شرایط فضای مجازی صرف وقت بیشتر با فرزندان به شدت لازم است.

سلطانی یادآور شد: روانشناسان اشاره می کنند تا قبل از دوسالگی کودک مطلقا نباید با موبایل سروکار داشته باشد.
حضور در طبیعت جایگزین مناسبی برای مشغله مدام با اینترنت است. گاهی مشاهده می شود که خانواده ها برای آسودگی از دست کودکان در سنین کودک در اختیار آنها فضای وب و ابزارهای تکنولوژیک قرارمی دهند. این صحیح نیست.همچنین مهد کودک ها باید از تحویل موبایل و ابزارهای دیگر تکنولوژیک به کودکان و نیز کار کردن با موبایل توسط مربیان در حضور بچه‌ها منع شود.

سلطانی فر ضمن اشاره به دیگر نقش ها و وظایف خانواده در این زمینه گفت: توجه و تامین نیازهای روحی فرزندان و کودکان در این زمینه اساسی ست.همچنین از جانب دولت حاکمیت نهادهای آموزشی، دانشگاهها، صدا و سیما و رسانه ها ضرورت آموزش خانواده ها به شدت احساس می شود. متاسفانه وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش در این زمینه بسیار عقب است. ما در این دو حوزه نیازمند یک انقلاب آموزشی هستیم.

او گفت: نزدیک به 8 سال تلاش کردیم تا عنوان و کتاب سواد رسانه ای را در آموزش و پرورش جا بیندازیم. در عین اینکه کتابی که به تصویب رسید و چاپ شد، مورد تایید ما بود. در کشورهایی مثل آلمان و ژاپن مهارت‌های زندگی با وب در هر یک از پایه های تحصیلی جزو سرفصل‌های درسی به حساب می‌آید. کتاب‌هایی که البته مدام به روز میشوند.

سلطانی فر افزود: در این حوزه ما به شدت باید از «رسانه هراسی Media phobia» پرهیز کنیم آموزش و پرورش ما در زمینه سواد رسانه‌ای رسانه هراسی می‌کند. کتابهای سواد رسانه‌ای ما بیشتر مبتنی بر رسانه هراسی است و این غلط است.


سلطانی‌فر یادآور شد آموزش شک کردن از طرق مختلف نسبت به هر آنچه در فضای وب دیده می شود از وظایف خانواده ها در قبال فرزندان است. فرزندان باید به همه چیز، جز آنچه نباید شک کرد، شک کنند. آنها باید در برخورد با اخبار غلط روحیه انتقادی پیدا کنند‌. این نیز غلط است که ما در برابر همه پرسش ها همه چیز را به اینترنت ارجاع می دهیم.

وی ادامه داد: در زمینه سواد رسانه ای خلاء رسانه های رسمی و آموزش‌های رسمی به شدت احساس می شود. سواد رسانه ای در رسانه ها مبتنی بر رسانه هراسی است. خاصه صدا و سیما در این زمینه بسیار شکلی و ناکارآمد عمل کرده است.
خوشبختانه در طی سال های اخیر جریان امید برانگیزی مبتنی تولید محتوای خوب رسانه‌ای در خود فضای وب در زمینه سواد رسانه ای شکل گرفته است.

سلطانی‌فر در پایان سخنان خود گفت: نکته دیگری که می بایست در این زمینه اشاره کنم استفاده از تجربیات دیگر کشورها در انتقال سواد رسانه‌ای به داخل خانواده‌ها و مدارس است. ما متأسفانه در زمین سوادرسانه‌ای به شعار بسنده کرده ایم. ما مثلا در زمینه تولید اپلیکیشن های سواد رسانه ای و نیز اپ های کنترل والدین کمترین کاری انجام نداده ایم. نتیجه این شده است که در کشور ما کودکان معمولا زودتر از والدین به فضای وب ورود می کنند.

دانام**9222**1601**