بیدار کردن دیگران برای نماز صبح واجب یا مستحب ؟

بیدار کردن دیگران برای نماز صبح واجب یا مستحب ؟

نماز ستون دین اسـت و همیشه توصیه شده اسـت نماز بـه جا آورید؛ نماز برکات زیادی در زندگی دارد و ما قصد داریم در مورد نماز این سوال کـه آیا بهتر اسـت برای نماز صبح دیگران را از خواب بیدار کرد یا نه را پاسخ دهیم؟ وقتی صحبت از نماز صبح بـه میان می آید بحث بیدار شدن سر موقع و بیدار کردن دیگران برای نماز نیز بـه میان خواهد آمد. شرایطی کـه ممکن اسـت برای بیدار نمودن دیگران پیش بیاید از قرار ذیل می باشد:

اول: فردی کـه قصد بیدار نمودن آن را داریم اهل نماز می باشد.

در خصوص چنین فردی از آن جا کـه در حال خواب تکلیفی بر عهده افراد نمی باشد و از سوی دیگر نیز خوابیدن از جمله حقوق شخصى هر فرد اسـت، لذا بیدار ساختن کسى از خواب حتى براى نماز جایز نیست. مگر ان کـه، علم بـه رضایت بیدار نمودن وی داشته باشیم کـه در این صورت می توانیم او را بیدار نماییم.

مانند زمانی کـه خود فرد اعم از دوست، مهمان، همسر از ما خواسته او را بیدار کنیم و یا این‌کـه میدانیم در صورت بیدار نکردن وی باعث ناراحتی او می‌شود.

دوم: فردی کـه قصد بیدار نمودن آن را داریم با انگیزه این‌کـه نماز نخواند خوابیده.

اگر انسان بداند کسی خوابیده بـه قصد ان کـه نماز نخواند از باب نهی از منکر با وجود شرایط ان؛ بیدار کردن لازم اسـت [۱].

سوم: فردی کـه قصد بیدار نمودن آن را داریم فرزند انسان میباشد.

پدر و مادر کـه مسئولیت تربیت فرزند بـه عهده آن ها اسـت، لازم اسـت ابتدا او را از حدود سن هفت سالگی به تدریج برای نماز بیدار کنند تا این کار در هنگام بلوغ شرعی بـه صورت عادت درآید، البته این بیدار نمودن باید همراه با آرامش و مهربانی و با صدای آرام باشد تا در نظر فرزند حساسیت بدی نسبت بـه نماز پیدا نشود و ضمنا لازم اسـت با دادن اطلاعات دینی بـه خصوص درباره نماز و اهمیت ان سعی کنید ایمان فرزندتان را تقویت نمایید و در خود او انگیزه بیدار شدن ایجاد کنید تا برای بیدارشدن اهتمام بورزد.

بنابراین علاوه بر جواز بیدار نمودن فرزندان، این امر پسندیده نیز می باشد مگر ان کـه از جهات دیگری موجب اذیت یا موجب ضرر باشد، مثل این‌کـه مریض باشند [۲].

احکام نماز

۱- اگر نمازگزار پیش از آنکه بـه مقدار رکوع خم شود و بدنش آرام گیرد عمداً ذکر رکوع را بگوید، نمازش باطل اسـت.

۲- اگر پیش از تمام شدن ذکر واجب، عمداً سر از رکوع بردارد نمازش باطل اسـت.

۳- واجب اسـت نمازگزار بعد از رکوع به طور کامل بایستد و سپس بـه سجده برود و چنانچه عمداً به طور کامل نایستد نمازش باطل اسـت.

۴- اگر کسی پیش از آنکه پیشانی اش بـه زمین برسد و آرام گیرد، عمداً ذکر سجده را بگوید، نمازش باطل اسـت و چنانچه از روی فراموشی باشد باید دو باره در حال آرام بودن، ذکر را بگوید.

۵- نمازگزار باید بعد از تمام شدن ذکر سجده اول بنشیند تا بدن آرام گیرد و دو باره بـه سجده رود.

۶- اگر نمازگزار پیش از تمام شدن ذکر، عمداً سر از سجده بردارد نمازش باطل اسـت.

۷- بهتر اسـت در نماز بر خاک قبر امام حسین «ع» سجده کنیم کـه یادآور جهاد و شهادت برترین انسانها، در راه مکتب اسلام اسـت و این عمل، هرروز بـه ما درس ایثار وفداکاری می دهد.

۸- سجده برای غیر خدا حرام اسـت؛ چرا کـه سجده حالت بندگی انسان اسـت و پرستش و بندگی تنها در پیشگاه پروردگار و بـه دستور او صحیح اسـت.

برخی از مستحبات نماز

۱- پس از تمام شدن قرائت و قبل از رکوع، مستحب اسـت “الله اکبر” بگوییم.

۲- بعد از برخاستن از رکوع، مستحب اسـت “الله اکبر” بگوییم و بهتر اسـت این جمله را هم بگوییم: “سمع الله لمن حمده”.

۳- قبل از سجده ها و بعد از انها، مستحب اسـت “الله اکبر” بگوییم.

۴- بین دو سجده مستحب اسـت بگوییم:

“استغفر الله ربی واتوب الیه”

۵- در پایان هر رکعت و هنگام برخاستن برای رکعت بعد، مستحب اسـت بگوییم: “بحول الله وقوته اقوم واقعد”.

از آغاز تا پایان نماز باید از این کارها کـه نماز را باطل می کند بپرهیزیم:

۱- خوردن و آشامیدن.

۲- روی از قبله برگرداندن.

۳- سخن گفتن.

۴- خندیدن.

۵- گریستن.

۶- بهم زدن صورت نماز. مثل راه رفتن.

۷- کم یا زیاد کردن اجزای اصلی نماز؛ مانند رکوع.

تعقیب نماز

تعقیب نماز، ادامه دادن حالت پرستش اسـت بعد از نماز.

مستحب اسـت انسان، بعد از نماز، مقداری مشغول گفتن ذکر و خواندن دعا و قرآن شود ولازم نیست دعاها را بـه عربی بخواند و از بهترین تعقیبها، برای همه ی نمازها، تسبیحات معروفی اسـت کـه پیامبر اکرم «ص» بـه دختر گرامیش حضرت زهرا «ع» آموخت و بـه “تسبیحات حضرت زهرا” مشهور اسـت، و ان عبارت اسـت از:

الله اکبر…………………………,۳۴ مرتبه

الحمد لله…………………………۳۳ مرتبه

سبحان الله………………………۳۳ مرتبه

ونیز مستحب اسـت، سجده شکر بجا آوریم؛ یعنی بـه قصد شکر نعمتهای پروردگار، بـه سجده رفته وصد مرتبه یا سه مرتبه و یا یک مرتبه بگوییم: “شکراً لله”.

پی نوشت :
[۱] – محمد وحیدی، دانستنی های لازم از نماز، قم، موسسه بوستان کتاب « مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم »؛ ۱۳۸۷ش، چهارم، ص ۲۰۵؛ بـه نقل از مجمع المسائل، ج ۱؛ سوال ۴۱۰
[۲] – همان، ص ۱۹۳ بـه نقل از مجمع المسائل، ج ۱؛ سوال ۴۹۳
کتاب پرسش ها و پاسخ های نماز، سید حسن موسوی «مرکز تخصصی نماز»