سفر به گودال ماریانا، عمیق‌ترین نقطه اقیانوس‌های جهان

شاید حتی تصور بازدید از عمق ۱۱ کیلومتری اقیانوس هم برایتان غیرممکن باشد، اما کاوشگری آمریکایی به نام ویکتور وِسکووو که در نیروی دریایی آمریکا نیز خدمت می‌کند، توانسته است به‌عنوان سومین انسان از عمیق‌ترین نقطه‌ی اقیانوس‌های جهان دیدن کند. ویکتور توانسته چهار ساعت از درازگودال (گودال عمیق) ماریانا در اقیانوس آرام، که عمیق‌ترین نقطه‌ی اقیانوس‌های جهان است، با زیردریایی بازدید کند و موجودات اعماق اقیانوس را نیز از نزدیک ببیند. ویکتور سومین انسانی است که توانسته در این نقطه فوق‌العاده اسرارآمیز از زمین ماجراجویی کند.

اما موضوعی که بیشتر از حضور انسان در این عمق و تحت فشار آب بسیار زیاد، ما را متعجب‌ می‌کند، وجود زباله‌‌های پلاستیکی در این نقطه کاملا دور از دسترس است! ویکتور این زباله‌ها را با چشم خود دیده است.

ویکتور وسکووو درحال بررسی درازگودال ماریانا

دان والش، عضو نیروی دریایی آمریکا و مهندسی نروژی به نام ژاک پیکارد، نخستین افرادی بود که در سال ۱۹۶۰ در زیردریایی مقاومی به نام بتیسکف تریسته، بازدید از عمیق‌ترین نقطه اقیانوس‌های جهان را تجربه کردند. جیمز کامرون، کارگردان معروف هم حدود نیم قرن بعد، در اواخر سال ۲۰۱۲ در زیردریایی سبز خود، اعماق ماریانا را از نزدیک دید.

همانگونه که گفتیم جدیدترین رکورد بازدید از این درازگودال دردست ویکتور وسکووو است که توانسته در عمق ۱۰۹۲۷ از سطح آب قرار گیرد. ویکتور و اعضای تیم پژوهشی‌اش، در عملیات خود تاکنون از پنج درازگودال دیگر در اقیانوس‌های هند، اطلس، منجمد جنوبی نیز بازدید کرده‌اند و سطح‌نشین‌‌های رباتیک نیز در این مأموریت بی‌نظیر همراه آن‌ها بودند تا از اسرار نقاط دور از دسترس پرده بردارند.

دان والش که در سال ۱۹۶۰ از درازگودال ماریانا بازدید کرده است، این موفقیت بزرگ را به ویکتور تبریک گفت.

ویکتور در مصاحبه‌‌ی خود گفته که او و تیم پژوهشی‌اش پس از کسب چنین موفقیت بزرگی، واقعاً هیجان‌انگیز بودند. به نظر او وجود زیردریایی و کشتی مجهز و همچنین استعداد تحسین‌برانگیز اعضای تیم پژوهشی، باعث ارتقای باورنکردنی فناوری دریانوردی و دستیابی گروه به عمیق‌ترین و خشن‌ترین نقطه‌ی اقیانوس‌ها شد.

ویکتور موفق شد با زیردریایی خود تقریبا به عمق ۱۱ کیلومتری اقیانوس برسد

دان والش که از سطح اقیانوس آرام شاهد پایین رفتن ویکتور و تیمش بوده، در مصاحبه‌ای اذعان کرد:

به ویکتور و تیم شگفت‌انگیزش که اکتشاف تاریخی خود در درازگودال ماریانا را با موفقیت به پایان رساندند، با تمام وجود احترام می‌گذارم. شش دهه قبل، من و ژاک پیکارد نخستین افرادی بودیم که از عمیق‌ترین نقطه‌ی اقیانوس‌های جهان، بازدید کردیم. حالا در زمستان زندگی‌ام، به اینکه از نزدیک شاهد این اکتشاف وصف‌ناپذیر بودم، افتخار می‌کنم.

طبق گفته‌ی ویکتور و همراهانش، آن‌ها موفق به کشف چهار گونه‌ی جدید از سخت‌پوستان شبه‌میگو به نام دوجورپایان شده‌اند و موجودی به‌نام کرم قاشقی در عمق ۷ هزار متری و نوعی نادر از ماهی به‌عنوان حلزون‌ماهی را در عمق ۸ هزار متری نیز دیده‌اند. برون‌زدهای صخره‌ای رنگی که میکروب‌های بستر دریا آن‌ها را به وجود آورده‌اند و نمونه‌سنگ‌های جمع‌آوری‌شده از بستر اقیانوس‌ها، نیز در فهرست اکتشافات این گروه پژوهشی قرار دارد.

کشف سخت‌پوستان شبه میگو به‌نام دوجورپایان در درازگودال ماریانا

وجود زباله‌های پلاستیکی در چنین نقطه‌ای از سیاره‌ی زمین، نشان‌دهنده‌ی گسترش تصورگریز تاثیر منفی فعالیت‌های بشر بر سلامت سیاره‌ی زمین است. البته قبل از اینکه ویکتور کیسه‌های پلاستیکی درازگودال ماریانا را ببیند، سطح‌نشین‌های رباتیک نیز وجود این زباله‌ها را در این مکان گزارش کرده بودند. سالانه میلیون‌ها تن پلاستیک وارد اقیانوس‌ها می‌شود؛ اما سرنوشت تعداد زیادی از آن‌ها نامشخص است.

اکنون پژوهشگران قصد بررسی موجودات جمع‌‌آوری‌شده از موجودات اعماق اقیانوس را دارند تا ببیند آیا این موجودات آلوده به ذرات میکروپلاستیک هستند یا خیر. نتایج مطالعه‌ی جدیدی نشان داده است که زباله‌های پلاستیکی به معضلی بزرگ برای جانداران دریایی تبدیل شده است و حتی موجودات اعماق اقیانوس نیز از آسیب این زباله‌ها در امان نمانده‌اند.

بازدید ویکتور از اعماق درازگودال ماریانا، تنها بخشی پروژه‌ی اکتشافی فایو دیپس (Five Deeps) است؛ این پروژه تلاشی برای کاوش در عمیق‌ترین نقاط پنج اقیانوس جهان محسوب می‌شود و سرمایه‌گذار آن خود ویکتور وسکووو است. ویکتور قبل از اینکه به دنیای اعماق اقیانوس علاقه‌مند شود، قله‌های مرتفع هفت قاره‌ی جهان را نیز فتح کرده است.

البته بازدید از اعماق اقیانوس تنها به درازگودال ماریانا محدود نشده است و غواصان در شش ماه گذشته از اعماق درازگودال پورتوریکو در اقیانوس اطلس (در عمق ۸۳۷۶ متری)، درازگودال ساندویچ جنوبی در اقیانوس منجمد جنوبی (در عمق ۷۴۳۳ متری) و درازگودال جاوا در اقیانوس هند (در عمق ۷۱۹۲ متری) نیز بازدید کرده‌اند. آخرین چالش کاوشگران این پروژه بررسی اعماق درازگودال مالوی دیپ یا Molloy Deep در عمق ۵۱۶۹ متری اقیانوس منجمد شمالی است که قرار است در ماه اوت ۲۰۱۹ انجام شود.

زیردریایی دی.اس.وی لیمیتینگ فکتور (DSV Limiting Factor) با ۴٫۶ متر طول و ۴٫۶ متر ارتفاع که شرکت تریتون آن را ساخته و با هدف بازدید مکرر از هر عمق از اقیانوس‌ها تولید شده است. در هسته‌ی این زیردریایی، پوسته‌ای تیتانیومی با ضخامت ۹ سانتی‌متر وجود دارد که می‌تواند میزبان دو نفر باشد؛ درنتیجه پیشروی آن در داخل آب می‌تواند انفرادی یا دو نفره انجام شود.

زیردریایی دی.اس.وی لیمیتینگ فکتور

بدنه‌ی خارجی این زیردریایی به‌قدری مقاوم است که می‌تواند فشار نابودکننده‌ی اعماق اقیانوس، یعنی ۱۰۰۰ بار را تحمل کنند. این فشار مانند زمانی است که ۵۰ جامبو جت روی سرتان قرار دارد. درضمن دی.اس.وی لیمیتینگ فکتور می‌‌تواند در تاریکی مطلق و دمای انجماد نیز بدون هیچ مشکلی به فعالیت خود ادامه دهد.

شرایط سخت اقیانوس فیلم‌برداری را نیز دشوار می‌کند؛ به همین دلیل گروه فیلم‌سازی شرکت آتلانتیک پروداکشن جهت تهیه‌ی مستندی برای شبکه‌ی دیسکاوری، به‌همراه کاوشگران پروژه‌ی فایو دیپس، به اعماق اقیانوس‌ها سفر کرده‌اند.

طبق گفته‌ی آنتونی جِفن، مدیر نوآوری آتلانتیک پروداکشن، این مستند پیچیده‌ترین پروژه‌ی شرکت تا به امروز بوده است. او درباره‌ی مستند این چنین می‌گوید:

اعضای ما باید از دوربین‌هایی استفاده می‌کردند که امکان نصب آن‌ها روی بدنه‌ی زیردریایی و استفاده از آن‌ها در عمق ۱۰ هزار متری وجود داشته باشد. درضمن درکنار این دوربین‌ها باید از سطح‌نشین‌های رباتیک برای فیلم‌برداری از زیردریایی ویکتور هم استفاده می‌شد.همچنین باید سیستمی بسیار پیشرفته برای فیلم‌برداری از داخل زیردریایی و تمام لحظات بازدید ویکتور، طراحی می‌شد.

دی.اس.وی لیمیتینگ فکتور پس از اتمام پروژه‌ی فایو دیپس در پایان سال میلادی جاری، در اختیار مؤسسه‌های علمی قرار می‌گیرد و سایر پژوهشگران نیز می‌توانند از آن استفاده کنند.

کاوش در اعماق اقیانوس، حتی با استفاده از تجهیزات رباتیک کار بسیار دشواری است و به همین دلیل درازگودال‌های اقیانوس‌ها، آخرین نقاط ناشناخته‌ی سیاره‌ی زمین هستند.

زمانی تصور می‌شد که دسترسی به اعماق اقیانوس‌ها امکان‌پذیر نیست، اما اعضای تیم فایو دیپس این رویا را به واقعیت تبدیل کردند. همچین به‌تازگی دانشمندان به شواهدی دست‌یافته‌اند که وجود کربن در اعماق دریا را که باعث تنظیم شیمی و اقلیم زمین می‌شود، ثابت می‌کند.