در عمل پیچیده‌ای مثل زایمان، اتفاقات بسیاری هست که پیشامد آن برای مادر، بچه و یا هر دو آنها می‌تواند خطرناک باشد. برای یک زایمان سالم، بچه و بند ناف باید در موقعیت درستی در کانال زایمان قرار بگیرند. بااینکه مشکلی مثل کند بودن زایمان را می‌توان به راحتی با دارو برطرف کرد، اما مشکلات جدی دیگری هم می‌تواند اتفاق بیفتد. درمان بسیاری از این مشکلات، زایمان سزارین است.
در زایمان طبیعی، رحم به طور ریتمیک دچار انقباضاتی شده و بچه و جفت را به سمت بیرون هدایت می‌کند. زایمان فرایندی پیش‌رونده است که به طور کلی تا زمان بیرون آمدن کامل بچه و جفت متوقف نمی‌شود.

برای زنی که برای اولین بچه خود باردار شده است، مدت زمان متوسط از شروع زایمان تا بیرون آمدن کامل بچه، حدود ۱۴ ساعت است. برای زنی که قبلاً حداقل یک زایمان داشته است، این مدت ۸ ساعت خواهد بود.
طی زایمان، دکتر به طور مرتب گردنه رحم را چک می‌کند (هر دو ساعت یکبار) تا ببیند تا کجا گشاد شده است. قبل از شروع زایمان، گردنه رحم بسته است. وقتی گردنه رحم به طور کامل باز شود، به قطر ۱۰ سانتی‌متر خواهد رسید. در این زمان، سر بچه جای کافی برای حرکت کردن در واژن و بیرون آمدن را خواهد داشت.
پرستار یا دکتر ضربان‌قلب نوزاد را نیز طی زایمان چک می‌کنند. گاهی‌اوقات از یک گوشی طبی مخصوص برای اینکار استفاده می‌شود. این روزها اکثر بیمارستان‌ها از مانیتورهای الکترونیکی جنین استفاده می‌کنند که با این وسیله یک میکروفون مخصوص روی شکم مادر بالای رحم گذاشته می‌شود که این میکروفون به مانیتور جنین متصل است و صدای ضربان‌قلب نوزاد را پخش کرده و ضربان‌قلب او را ثبت می‌کند.

ضربان‌قلب نوزاد طی زایمان باید بین ۱۱۰ تا ۱۶۰ ضربه در دقیقه باشد.
یکی دیگر از کارکردهای این مانیتورها، ثبت انقباضات زایمان مادر است. یک ابزار حساس به فشار با بندی روی شکم گذاشته شده و به مانیتور وصل می‌شود. هر زمان که انقباضی صورت گیرد، به صورت موج کوتاهی روی صفحه مانیتور نشان داده می‌شود. با نگاه کردن به مانیتور، پرستاران و دکتر می‌توانند بگویند انقباضات مادر چندوقت‌یکبار خواهد بود.

زایمان کُند
بعضی از خانم‌ها زایمان‌هایی به طور غیر طبیعی کند دارند که علت آن معمولاً انقباضات کم و دیربه دیر می‌باشد. دکتر با نگاه کردن به مانیتور جنین و دریافتن اینکه گردنه رحم به کندی رو به گشاد شدن است، متوجه این موضوع خواهد شد. درمان معمول زایمان کند، تجویز داروی اکسی‌توسین (oxytocin) به صورت درون‌وریدی است. اکسی‌توسین انقباضات زایمان را سرعت بخشیده و باعث قوی‌تر شدن آنها می‌شود.
بند ناف اتصال بین جنین و جفت است و شاهراه زندگی جنین است که از طریق آن اکسیژن و موادغذایی از مادر به او می‌رسد. در طول زایمان، ممکن است قبل از بیرون آمدن بچه، بخشی از بند ناف به داخل واژن می‌افتد. اگر این اتفاق بیفتد، بند ناف بین سر نوزاد و دیواره‌های گردنه رحم فشرده شده و ذخیره خون به نوزاد قطع می‌شود. اگر زایمان به سرعت اتفاق نیفتد، برای نجات جان بچه، عمل سزارین انجام می‌گیرد.

خونریزی
خونریزی بیش از حد یکی از مشکلات جدی زایمان است که معمولاً بخاطر قطع ناگهانی جفت اتفاق می‌افتد. برای نجات جان مادر و بچه نیاز به عمل سزارین فوری خواهد بود.
فکر کردن به مشکلاتی که ممکن است در طول زایمان اتفاق بیفتد چندان کار درستی نیست اما داشتن اطلاعات کافی در این زمینه به شما نشان خواهد داد که این مشکلات بسیار نادر بوده، اغلب برطرف می‌شوند و جنبه‌ای از زایمان هستند که بعنوان والدین باید از آنها مطلع باشید.

ناهنجاری‌های ضربان‌قلب نوزاد
ضربان‌قلب نوزاد در طول زایمان باید به طور طبیعی یکنواخت باشد. اما در بعضی مواقع، ممکن است طی انقباضات رحمی، ضربان‌قلب او دچار افت شود. فشرده شدن سر نوزاد در دیواره‌های لگن مادر ممکن است کند شدنی کاملاً طبیعی در ضربان‌قلب بچه ایجاد کند.
علل اصلی کند شدن ضربان‌قلب بچه شامل مشکلات مربوط به جفت و فشرده شدن بند ناف است. ازآنجاکه این کند شدن‌ها می‌تواند به این معنی باشد که به جنین اکسیژن کافی نمی‌رسد، نیاز به زایمان سریع --معمولاً از طریق سزارین -- خواهد بود.
دامنه مشکلاتی که می‌تواند اثرات جدی بر مادر و بچه داشته باشد باعث ترسناک شدن عمل زایمان می‌شود. اما بیشتر زایمان‌ها به طور طبیعی و سالم انجام می‌گیرند و بیمارستان‌ها نیز برای برطرف کردن مشکلات احتمالی مجهز هستند.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
زایمان به روش طبیعی در هر خانمی و در هر سنی متفاوت است اما با انجام برخی توصیه‌ها می‌توان تا جایی که ممکن است زایمان را کم‌دردتر و راحت‌تر کرد.

پزشکی انتخاب کنید که به او اطمینان داشته باشید
بااینکه هیچ کس بهتر از خود شما بدنتان را نمی‌شناسد، حتی اگر خودتان پزشک زنان و زایمان باشید، باز هم به کمک یک ماما یا متخصص در طی زایمان واژینال یا طبیعی احتیاج دارید. به همین خاطر بهتر است پزشکی را پیدا کنید که از کار او مطمئن هستید.

حفظ آرامش حین زایمان طبیعی
در حالی که شما مادر باردار باید زایمان خود را با نیروی بیشتر و آرامش شروع کنید، اغلب دچار وحشت و نگرانی خواهید بود. به خاطر داشته باشید که دانستن تکنیک های درست تنفس در مادر باردار و تمرکز بر روی انقباضات رحم و شکم با احساس آرامش بیشتر کمک زیادی به آن ها در راحتی روال زایمان خواهد نمود.

در مورد مراحل زایمان طبیعی آگاهی های بیشتری کسب کنید
با نگاه کردن به کتاب ها، مجلات، فیلم ها، وب سایت ها، مراحل زایمان طبیعی را بررسی کرده و حتی در مورد رفع اشکالات و سوالات خود حتما با پزشک معالجتان تماس بگیرید.

با پزشک صریح باشید
توانایی برقراری ارتباط مناسب، کلیدی‌ترین ویژگی یک ماما خوب است. مطمئن شوید که ماما یا پزشکتان کسی باشد که به حرف‌ها و خواسته‌هایتان اهمیت بدهد.

استفاده از بطری آب گرم یا یک کیسه آب سرد حین زایمان طبیعی
شما به عنوان یک خانم که در حال زایمان طبیعی هستید، می توانید درد زایمان، درد دست ها و پاها و حتی کمر درد خود را با گذاشتن یک بطری آب گرم و یا یک کیسه آب سرد بر روی این مواضع، بسیار کاهش دهید. فراموش نکنید که شما می توانید گرفتگی عضلات خود را هم با این راه حل طبیعی به راحتی برطرف نمایید.

به اندازه دو نفر نخورید
قرار نیست شما به جای دو نفر بخورید بلکه باید به جای ۱.۱ نفر بخورید. اضافه‌وزن در بارداری، علاوه بر اینکه می‌تواند خطر چاقی در کودکتان را بالا ببرد، با پیچیدگی‌های بارداری مانند خطر سزارین در ارتباط است. هرچه اضافه‌وزن شما بیشتر باشد، وزن کودکتان هم بالاتر می‌رود و ممکن است دیگر نتوانید به صورت طبیعی زایمان کنید.

ماساژ دادن مادر حین زایمان طبیعی
به خاطر داشته باشید که ماساژ دادن آهسته بدن مادر باردار کمک خواهد کرد تا زمانی که او در حال زایمان طبیعی است، درد دست ها، پاها و عضلات رحم کاهش یابد.

عجله نداشته باشید
وقتی زمان زایمان می‌رسد، هرچه بیشتر عجله کنید بهتر نیست و درد کمتری نخواهید داشت. درواقع، زنانی که زایمان اولشان است و پزشک‌شان حدود ۳ ساعت در مرحله اول زایمان، یعنی از زمان آغاز انقباضات تا باز شدن کامل دهانه رحم، به آن‌ها فرصت می‌دهند، کمتر دچار سزارین ناخواسته می‌شوند.

تحرک داشته باشید
تصور نکنید که دراز کشیدن، به سقف خیره شدن و زور زدن، تنها کاری است که باید برای به دنیا آمدن کودک انجام دهید. چرت زدن، راه رفتن، نشستن بر روی صندلی و تکان خوردن و حتی رفتن در داخل وان (بسته به جایی که زایمان انجام می دهید) هم گزینه‌هایی هستند که می‌توانید برای کمتر شدن درد زایمان انجام دهید.

از توپ زایمان استفاده کنید
اگر در جایی زایمان می‌کنید که این امکان وجود دارد تا از توپ استفاده کنید، از پزشکتان درخواست کنید. مطالعات نشان می‌دهند که زنانی که از توپ بزرگ در طی زایمان استفاده می‌کنند (نشستن بر روی توپ و باز کردن پاها در دو طرف توپ)، زایمان کوتاه‌تری دارند و احتمال اجبار به سزارین در آن‌ها کمتر است. این کار به دهانه رحم در باز شدن کمک می‌کند.

از روند زایمان آگاه باشید
شرکت در کلاس‌های زایمان و یاد گرفتن تکنیک‌های مختلف زایمان، به شما کمک می‌کند از روند زایمان و اینکه چه چیزی در انتظار شما خواهد بود آگاه باشید و کمتر دچار استرس شوید.

از کمک خواستن نترسید
به همان اندازه که آماده بودنتان مهم است، به همان اندازه هم انعطاف پذیر بودن شما در تصمیم‌تان اهمیت دارد. ممکن است با اینکه تصمیم گرفته‌اید به صورت واژینال زایمان کنید اما در طی زایمان احساس کنید که دیگر نمی‌توانید ادامه دهید، پس خودتان را سرزنش کنید و از پزشک بخواهید که عمل سزارین انجام دهد.

اگر میخواهید زایمان طبیعی داشته باشید
۱- به محض مشاهده علایم بارداری در خودتان، به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید تا مورد معاینه قرار بگیرید. مراجعه منظم مادر به پزشک، در طول دوران بارداری بسیار حائز اهمیت می باشد.
۲- یک مادر در طول دوران بارداری خود باید سعی کند موادغذایی سالم و تازه را مصرف کند. روزانه شش وعده غذایی سبک میل کند. مواد لبنی را زیاد مصرف کند به خصوص شیر را. مصرف قند و چربی و نمک خود را تا حد ممکن کنترل کند. هر روز ورزش کند، البته ورزش هایی را که متناسب با دوران بارداری باشد.
رعایت همه این نکات برای کنترل میزان قند خون می باشد، زیرا در صورت بالارفتن گلوکز (قند خون) وزن جنین بالا می رود و شانس زایمان طبیعی نوزاد با وزن بالا، بسیار کمتر از نوزاد با وزن طبیعی می باشد.
۳- اگر مادری هستید که علاقمند به انجام زایمان طبیعی هستید، سعی کنید پزشک متخصص زنانی را انتخاب کنید که آمار انجام زایمان های طبیعی او بیشتر از زایمان سزارین او باشد. متاسفانه برخی از متخصصین زنان و زایمان بدون علت، مادر را به انجام سزارین تشویق می کنند.
۴- می توانید با مراجعه به مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی از اطلاعات ماما استفاده کنید. اغلب دیده می شود که ماماها اطلاعات خوبی را برای انجام زایمان طبیعی به مادران ارائه می دهند.
۵- کسب اطلاعات در خصوص مراقبت های دوران بارداری و آشنایی با علایم اولیه زایمان، برای پدران بسیار حائز اهمیت است. مادر باید همسر خود را تشویق کند تا اطلاعات مناسب و کاربردی را در این خصوص یاد بگیرد تا در صورت مواجهه با علایم اولیه زایمان، مادر را به بیمارستان منتقل کند تا فرصت برای انجام زایمان طبیعی از دست نرود.

۶- پدر باید توجه کند که فراهم کردن محیطی آرام و دور از تنش در خانه در دوران بارداری بسیار اهمیت دارد. معمولا مادرانی که بیشتر تحت حمایت عاطفی همسران خود قرار دارند، علاقمندی شان به زایمان طبیعی بیشتر می شود
۷- اگر مادران آگاهی خود را درباره مضرات سزارین بالا ببرند، شاید رغبت کمتری نسبت به آن نشان دهند. یکی از مشکلات عمده سزارین، مشکلات تنفسی نوزادان به دنیا آمده توسط سزارین است. همچنین میزان افسردگی پس از زایمان در مادران سزارینی بیشتر دیده شده است.
۸- روش های مختلفی برای آماده سازی بدن مادر برای انجام زایمان طبیعی وجود دارد. می توانید این روش ها را از متخصص زنان و زایمان بپرسید.
9- در ماه آخر به محض مشاهده درد شدید شکم، احتمال زایمان را بدهید و فورا خود را برای رفتن به بیمارستان آماده کنید.
۱۰- اگر مایل به انجام زایمان طبیعی هستید، هرگز اجازه ندهید فکر زایمان سزارین بر شما غلبه کند. اگر ذهن خود را روی انجام زایمان طبیعی متمرکز کنید، حتما موفق خواهید شد.
11- به محض شروع درد زایمان و تا رسیدن پزشک، باید از روش های طبیعی برای مقابله با دردهای اولیه زایمان استفاده کرد، مثل راه رفتن آرام.
۱۲- به خاطر داشته باشید که هنگام بروز درد زایمان بر خدا توکل کنید، زیرا خدا زایمان طبیعی را برای به دنیا آمدن انسان قرار داده است. پس اگر دردی هم در این مسیر وجود دارد، حتما مزایای زیادی هم دارد.
13- استراحت کردن قبل از انجام زایمان طبیعی بسیار مهم است، زیرا خوابیدن و استراحت کردن سبب ذخیره انرژی مادر برای انجام زایمان طبیعی خواهد شد.
۱۴- هنگام بروز درد زایمان، آرامش خود را حفظ کنید. فک خود را شل نگه دارید و سفت نکنید. گفته می شود باز و شل نگه داشتن فک، ارتباط مستقیمی با باز شدن دهانه رحم و تولد راحت تر نوزاد دارد.
15- هنگام زایمان، مثانه خود را خالی نگه دارید و هر ساعت برای تخلیه آن اقدام کنید.
۱۶- اگر برای اولین بار است که مادر می شوید، باید در نظر داشته باشید که ممکن است زایمان طبیعی طول بکشد. پس خود را برای آن آماده کنید.