می‌خواهم از عشق برای نسل صلح و مهرجاودان بنویسم

عزت‌الله الوندی، در نخستین همایش بین‌المللی «ادبیات برای کودکان و نوجوانان» با بیان اینکه می‌خواهم از عشق بنویسم، گفت: نسل ما نسل جنگ‌های بی‌پایان است و علاقه دارم نسلی که برایش می‌نویسم نسل صلح و مهر جاودان باشد.

نخستین همایش بین‌المللی «ادبیات برای کودکان و نوجوانان» صبح جمعه ۲۷ اردیبهشت با حضور نویسندگانی از کشورهای حاشیه دریای خزر، اوکراین و بلاروس، در شهر آستراخان روسیه آغاز به کار کرد.

میزگرد بین‌المللی «دوستی ادبیات؛ دوستی ملت‌ها»، نخستین برنامه این همایش بود که با حضور عزت‌الله الوندی، محمدرضا یوسفی و مهدی قزلی از ایران و نویسندگان سایر کشورها در کتابخانه مرکزی شهر آستراخان برگزار شد.

عزت‌الله الوندی، نویسنده و منتقد ادبی، در این میزگرد گفت: شاید خنده‌دار باشد که بخشی از زندگی روزمره من در زمان‌های فراغت، در باغ وحش می‌گذرد یا پای برنامه‌های مستند حیات وحش. یا دقت به رفتار جانوران خانگی و حشرات. گاهی از آن‌ها عکس هم می‌گیرم. عاشق رفتار تنبل سه‌انگشتی هستم وروانی زندگی‌اش در آهستگی. یا هشیاری معصومانه میرکت‌ها و کنجکاوی بی‌دلیل زرافه‌ها. گاه مبهوت سرفه‌های شبانگاهی جغدهایی می‌شوم که هرگز ندیده‌ام و گاه غرق صدای گاو مانند وزغ‌هایی می‌شوم که قدشان به یک وجب هم نمی‌رسد. چهره گورخرها برایم آشناست و خطوط بی‌مانند پیشانی‌شان. تفکر مارها وغوغای طوطیان برایم شگفت‌آور است و حوصله شیرها و متانت ببرها و آرامش شترها تامل‌برانگیز. گاهی به تلاش مورچه‌های کارگر و اتحاد زنبورهای عسل خیره می‌شوم.

خیلی از داستان‌هایی که می‌نویسم الهام گرفته از رفتار همین جانورانی است که در باغ وحش می‌بینم یا آن‌ها که با ما آدم‌ها زندگی می‌کنند. وقتی نوجوان بودم در شعرهایم باغ وحشی از جانوران داشتم و این برای اطرافیانم خنده‌دار بود. امروز در من جانور بالغی حلول کرده که شبیه جانوران دیگر است اما رفتارش آن‌چنان متفاوت است که توانسته است جهان پیرامونش را تسخیر کند.

الوندی با بیان اینکه در تمامی این سال‌ها که غرق رفتار جانوران‌ام، هیچ گروهی از جانوران را ندیده‌ام که در برابر هم لشگر کشی کنند، گفت: هیچ جانوری را ندیده‌ام که در پی انتقام باشد یا سرشار از کینه. اصطلاح مار زخمی برای من افسانه‌ایی بیش نیست. ماری که از طبیعت پیرامونش زخم می‌خورد، تلاش می‌کند در باقی عمرش زنده بماند. او به انتقام فکر نمی‌کند. زیرا چنین چیزی را نمی‌شناسد. معنی کینه شتری را نمی‌فهمم. تنها در داستان‌هایی که آدم‌ها ساخته‌ایم، ردی از آن یافته‌ام. هیچ جانوری را قهر با دیگری ندیده‌ام یا گروهی از آن‌ها را ندیده‌ام که گروهی دیگر را طرد یا تحریم کنند.

وی با اشاره به اینکه ما آدم‌ها هوشمندیم چون می‌توانیم قبیله باشیم و در جمع، افزود: ما آدم‌ها می‌توانیم نقشه بکشیم و نیرنگ به کار ببندیم. می‌توانیم دروغ بگوییم و خیانت کنیم. می‌توانیم پشت صورتک‌هایی معصومانه خودِ واقعی‌مان را پنهان کنیم. می‌توانیم لشگرکشی کنیم و کینه بورزیم و در اندیشه انتقام باشیم. می‌توانیم شعورمان را در مسیر تکامل خواسته‌هایمان بیندازیم. می‌توانیم طبیعت پیرامونمان را در یک چشم به هم زدن نابود کنیم. می‌توانیم روی زمین به جای دانه گندم مین بکاریم و از آسمان روی همنوعانمان بمب اتم بیندازیم. پس خوش به حال ما که این‌گونه زنده‌ایم و این‌گونه زندگی می‌کنیم و خوش به حال ما که آدم‌ایم!

الوندی در ادامه وضعیت کودکان قربانی جنگ را به تصویر کشید و گفت: امروز در جهان خیلی از کودکان قربانی جنگ و خون‌ریزی نژادی‌اند. آنان قربانی رقابت تاجران سکس و خشونت‌اند. خیلی از ما طعم آوارگی را به فرزندانمان چشانده‌ایم و نمی‌دانیم سرانجام روزی در این آینه خود را خواهیم یافت. اما معنای آزادی و آزادی را نیاموخته‌ایم. به آنان نیاموخته‌ایم که همیشه بیشتر داشتن بهتر نیست. به آن‌ها نشان نداده‌ایم که با خرد زندگی بهتر می‌گذرد تا غریزه و همیشه گفت‌وگو بهتر از درگیری است. نیاموخته‌ایم که لازمه زندگی رفاه بیشتر نیست بلکه رسیدن به آرامش است.

برای ما مبارزه با هم‌نوع فراتر از غریزه است و گاه آن‌چنان لذت‌بخش، که تکه پاره شدن آدم‌های دیگر برایمان تفریحی کیف‌آور و جنون‌آمیز است. ما بدجنس نیستیم. این‌گونه آفریده شده‌ایم. اما چه شباهت‌هایی به جانوران داریم؟ می‌توانیم مهر بورزیم. می‌توانیم مهربان باشیم. می‌توانیم بالنده شویم و رقابت کنیم.

بیایید دست بچه‌هایمان را بگیریم و به باغ وحش برویم و با تأمل به رفتار جانوران نگاه کنیم. برای آموختن به ما چیزهای زیادی دارند. به عنوان یک نویسنده می‌خواهم از صلح بنویسم. می‌خواهم بگویم آموزگار من طبیعت مهربانی است که خداوند بزرگ آفریده است. می‌خواهم از عشق بنویسم. نسل ما نسل جنگ‌های بی‌پایان است. می‌خواهم نسلی که برایشان می‌نویسم نسل صلح و مهر جاودان باشند.

همچنین محمدرضا یوسفی، نامزد جایزه بین‌المللی «هانس کریستین اندرسن» درباره بازنویسی متون کهن برای مخاطب کودک و نوجوان معاصر سخنرانی کرد.

در ادامه این نشست، مهدی قزلی از جایگزینی طرح کتابخوانی و داستان نویسی به جای تکالیف نوروزی در مدارس ابتدایی ایران گزارش ارائه کرد.

وی همچنین با اشاره به استقبال کودکان و نوجوانان و خانواده‌هایشان از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: رونق ادبیات کودک و نوجوان که از چهل سال پیش و با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران رخ داد، امروز به ثمر نشسته و می‌توان با خوشحالی اعلام کرد که کودکان ایرانی با کتاب بسیار مانوس‌تر از گذشته هستند.

در حاشیه این نشست و پس از بازدید از بخش‌های مختلف کتابخانه مرکزی آستراخان و مخزن کتب قدیمی و فارسی، قزلی با اهدای کتاب‌های اعضای هیات ایرانی حاضر در این همایش به رئیس کتابخانه، اظهار امیدواری کرد که این کتاب‌ها و کتاب‌های فارسی موجود در کتابخانه، مورد استفاده فارسی‌زبانان و فارسی آموزان این استان قرار گیرد.

برنامه بعدی این همایش بین‌المللی، ضیافت شام بود که به میزبانی وزیر فرهنگ و گردشگری استان آستراخان روسیه برگزار شد. در این میهمانی که با حضور نویسندگان حاضر در همایش برگزار شد، مهدی قزلی به عنوان سرپرست هیات فرهنگی ایران، سخنانی ایراد کرد.

وی گفت: ادبیات، کارخانه رویاسازی است و رویاها، سازنده آینده بشریت هستند. زندگی آینده انسان‌ها نیز با همین رؤیا شکل می‌گیرد.

کودکان و نوجوانان نیز همچون ادبیات، آینده‌سازان این جهانند و محصول تلاقی این دو، ادبیات کودک و نوجوان است. پس می‌توانیم با اهمیت دادن به این مقوله مهم و بردن ادبیات داستانی کودک و نوجوان به مسیر درست، آینده‌ای روشن برای جهانِمان ترسیم کنیم.

براساس خبر بنیاد شعر و ادبیات داستانی، بازدید از نمایشگاه کتاب و غرفه‌های ویژه آموزش و سرگرمی کودکان و نوجوانان، از دیگر برنامه‌های نخستین روز جشنواره ادبی نوجوانان و جوانان آستراخان روسیه بود.