نشانه‌ها همیشه همان نیستند که می‌بینید

«این بدان معناست آن بدین معنا؛ درآمدی مصور بر نشانه‌شناسی»، نوشته شان هال، یکی از تازه‌ترین‌ کتاب‌های انتشارات «ترانه» است و به همین مقوله نشانه‌شناسی پرداخته است.

﷯ تنها از یک زاویه نبینید

در برخورد نخست، آنچه توجه مخاطب را به این کتاب در میان همه کتاب‌های نظری در این حوزه جلب خواهد کرد مصور بودن آن است. این ویژگی از این نظر جذاب است که برای هر فصل از کتاب و برای مباحثی که نویسنده مطرح کرده، تصاویری ارائه شده است و در کنار آن پرسش‌هایی آمده است که مخاطب می‌تواند پیش از مطالعه هر بحث فرضیات خود را درباره تصویر مربوط از ذهن بگذراند و بعد از مطالعه آن بخش، به سطح درک خود از نشانه‌های موجود در تصویر پی ببرد.

این کتاب به‌تفکیک، مفاهیـــم‌پایـــه‌ای نشانه‌شناسی را از رهگذر انواع و اقسام اشیا، تصاویر و متون گذرانده و مورد کندوکاو قرار داده است. خواننده «این بدان معناست آن بدین معنا» کمی که در مطالعه کتاب پیش رفت به این نگاه دست خواهد یافت که شان هال، نویسنده آن، به دنبال شناساندن نشانه‌های موجود در تصاویر ارائه‌شده نیست بلکه تلاش دارد در ٨ فصل کتاب خود به خواننده جسارت بدهد نشانه‌ها را تنها از یک زاویه نبیند.

﷯ حس دوگانه در نشانه‌شناسی

در خلال مطالبی که در کتاب ارائه شده است، نویسنده مخاطب را با دیگرگونی‌هایی هم که در پیام اتفاق می‌افتد آشنا می‌کند. هال معتقد است همیشه پیامی که در گیرنده پیام دریافت می‌شود همانی نیست که فرستنده پیام مقصودش بوده است. از همین رو امکان اینکه نشانه‌های موجود در پیام نیز همانی نباشد که مقصود‌ فرستنده بوده است محتمل است. برای نمونه، در یکی از فصول این کتاب با عنوان «مقصد» تصویری واقعی به چاپ رسیده است که فردی در حال تیراندازی به فرد دیگری است و همراه این تصویر این سؤال مطرح شده است که: «در مورد این تصویر چه احساسی دارید؟» ابتدا مخاطب برای مقتول احساس دلسوزی می‌کند و بعد از اینکه متن نویسنده را مطالعه کرد، درمی‌یابد مقتول ‌لی هاروی اُزوالد‌، قاتل رئیس جمهور جان اف‌کندی، است. کمی که خواننده در مطالعه شرح عکس پیش می‌رود متوجه می‌شود که قاتلِ قاتلِ رئیس‌جمهور، جک رابی، گانگستر، جاسوس یا کلاش فرومایه‌ای بوده که صرفا بر پایه حسی از خشم اخلاقی به خود‌ اجازه داده است ازوالد را با هفت‌تیرش تیرباران کند. از همین رو، مخاطب بعد از دریافت این اطلاعات دچار سردرگمی و حسی دوگانه می‌شود.

این کتاب را که در ٢۴٨ صفحه منتشر شده، مجتبی پردل به فارسی برگردانده است.