علی ربیعی سخنگوی دولت شد
آرمان-مرتضی خبازیان: سرانجام بعد از نزدیک یک سال سخنگوی دولت برای ارتباط مستقیم با رسانهها و برای شرح دیدگاهها و تصمیمات دولت انتخاب شد و رئیسجمهور در حکمی علی ربیعی وزیر سابق تعاون، کار و رفاه اجتماعی را به سمت دستیار ارتباطات اجتماعی خود و سخنگوی دولت منصوب کرد. در غیبت سخنگوی دولت، تقریبا همه کارشناسان و تحلیلگران در طول یک سال گذشته با حیرت به جایگاه خالی سخنگویی دولت خیره بودند. برخی به دولت هشدار میدادند که در روزهای پرشتاب و در حالی که شرایط اقتصادی هر لحظه دشوارتر میشود، عدم انتخاب سخنگو میتواند این احتمال را پدید بیاورد که دولت حرفی برای گفتن ندارد. برخی دیگر بر این عقیده بودند که عدم انتخاب سخنگو از قضا آگاهانه بوده تا دولت مجبور به موضعگیری رسمی نشود. کسانی که بر این دیدگاه بودند، به دوگانگیها در این زمینه هم نظر داشتند که دولت در مقطعی تصمیم گرفت که چند نفر و همزمان جور فقدان سخنگو را بکشند. وزیر کشور، وزیر ارتباطات و رئیس دفتر رئیسجمهور هر یک به فراخور احوال در جایگاه سخنگو چرخی زدند، اما هیچ یک در این مقام مستقر نشد. نکته جالب این بود که کنار رفتن ناگهانی محمدباقر نوبخت یک سوی ناگفته هم داشت.
او که همزمان در سمت رئیس سازمان برنامه و بودجه هم خدمت میکرد، در اوج تلاطم ارزی زیر فشاری سنگین قرار گرفت. فشاری که به دولت هم برای کنار گذاشتن نوبخت وارد میشد و در حالی که انتظار میرفت تغییر و تحولی در جایگاه برنامه و بودجه اتفاق بیفتد، نوبخت با توئیت کوتاهی از سخنگویی کنار رفت. بعد از کنار رفتن نوبخت و عدم انتخاب سخنگوی جدید حتی این گمان هم تقویت شد که دولت با سکوت خود پاسخ به کسانی میداد که به سخنگوی قبلی فشار وارد کرده بودند. این بود که در برابر توصیههای اکید سیاستورزان به دولت برای انتخاب سخنگو، سخن گفته نمیشد و سکوت دولت آنقدر طولانی شد تا اینکه محمود واعظی دلیل این عدم انتخاب را بیان کرد. واعظی درباره معرفی سخنگوی دولت گفته بود: «۴ نفر را با مشورت کمیتهای که روحانی مشخص کرده، بررسی و آنها را به روحانی پیشنهاد کردیم آقای رئیسجمهور خواست با دو نفر از این افراد صحبت شود هر وقت قطعی شد اعلام میکنیم».
واعظی و دلجویی از نوبخت؟
گفتن اینکه در انتخاب سخنگوی دولت پارامترهای متعددی وجود دارد، اینکه سخنگوی دولت باید خوش بیان باشد و بتواند رابطه خوبی با رسانهها برقرار کند و سرانجام اینکه چون سخنگو در معرض دید همگان است باید خوش سیما هم باشد، ارجاعی به نوبخت هم میتوانست بوده باشد که نه چندان خوشحال از سخنگویی دولت رفته بود. تصور اینکه دولت در توضیح چرایی عدم انتخاب سخنگو چنین مشخصههایی را ردیف کرده باشد، میتوانست تا حدودی به کسانی که میتوانستند در این جایگاه قرار بگیرند و نمیگرفتند برخورنده باشد. ضمن اینکه واعظی پیشاپیش به سخنگویی که بعدها انتخاب میشد، امتیاز مثبت داده بود. هر چه بود پیدا کردن شخصیتی خوشچهره که بتواند با رسانهها تعامل خوبی داشته باشد، نزدیک یک سال طول کشید و علی ربیعی انتخاب شد. حالا او حداقل در یک زمینه به واعظی بدهکار است و باید سرانجام، روزی، در موقعیتی که ایجاب خواهد کرد به واعظی بگوید که او هم خوش سیماست.
گرهخورده با امید و آگاهی
شاید علی ربیعی برای مردم عادی چهرهای شناخته شده نباشد اما او برای فعالان سیاسی و رسانهای شناخته شده است. اگرچه در دوره اصلاحات نامش به رسانهها کشیده شد اما در دولت تدبیروامید بود که به صحنه آمد و در راس وزارت کار و رفاه اجتماعی قرار گرفت. او را از جمله استراتژیستهای دولت هم میدانند. کسی که در مقام استاد دانشگاه، صاحب روزنامه کاروکارگر هم بوده و امید میرود که بتواند با این سابقه در کاستن از آلام و مشکلات اقشار ضعیف روی تصمیمهای دولت اثر بگذارد یا حداقل بتواند تصمیمات دولت را به گونهای بازگو کند که اقشار ضعیف به آینده دلگرمتر شوند. در هر حال برخی از سیاستورزان از این انتخاب استقبال کردهاند. هادی خانیکی به «ایلنا» گفت: «از اینرو که در این ایام دشوار و خطیر که اختلال ارتباطی میان نهاد دولت و جامعه و در نظام اجرایی کشور با نخبگان و عموم مردم، مدام بر پیچیدگی و ابهام شرایط اجتماعی و سیاسی و اقتصادی کشور میافزاید، تصمیم درستی گرفته شد». اگر چه بعد از یک سال علی ربیعی به عنوان سخنگوی دولت انتخاب شده است و اگر چه در غیبت سخنگو تقریبا همه سیاستورزان از همه جناحهای سیاسی به دولت توصیه میکردند که هر چه زودتر سخنگو انتخاب کند اما امید میرود که علی ربیعی در این جایگاه بسیار مهم که بیواسطه با امید و آگاهی مردم گره خورده است، امید به آینده و آگاهی از کارهایی که دولت انجام داده، موفقیت حاصل کند.
توصیههای «آشنا» به سخنگوی دولت
حسامالدین آشنا مشاور رئیسجمهوری و رئیس مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری در کانال تلگرامی خود، در یادداشتی با عنوان «برای دستیار رئیسجمهور در ارتباطات اجتماعی و سخنگوی دولت» نوشت: اکنون پس از گذشت سالها از استقرار دولت در ایران به جایی رسیدهایم که باید بدون اضافه کردن زیرساختارهای جدید، یک ساختار هدایتگر و هماهنگکننده در سطح معاون رئیسجمهور را مسئول ارتباطات دولت و ملت قرار دهیم. «دستیار ارتباطات اجتماعی رئیسجمهور و سخنگوی دولت» مسئول برقراری ارتباطات مؤثر و دوسویه میان دولت و ملت است؛ او از یکطرف باید: ۱-رئیسجمهور و دولت را مستمرا در جریان نظرات، مطالبات و اولویتهای مردم قرار دهد. ۲-بازخورد اجتماعی گفتارها، اقدامات و کاستیها را به دولت منتقل کند. ۳-برای اصلاح رفتار اجرایی و ارتباطی دولت در جهت کسب بیشترین رضایت عمومی برنامهریزی و اقدام نماید و از طرف دیگر باید: ۱-تمامی امکانات رسانهای عمومی را در جهت سیاستهای ملی هماهنگ و همافزا کند. ۲-همکاری نهادهای مدنی و غیردولتی را برای اهداف و برنامههای بخش عمومی جلب نماید. ۳-بیشترین مشارکت اجتماعی را برای اجرای سیاستها و اقدامات ملی فراهم کند.»