خیلی نچسبی برادر جان

دست‌پخت تکراری نعمت‌ا...

«برادرجان»، سریال جدید این ماه رمضان هم، دست روی یک معضل همه‌گیر در جامعه گذاشته است، معضل «حق‌الناس» در کشاکش مهر و غیرت برادری. با نیم نگاهی به کارنامه «سعید نعمت‌ا...» متوجه ژانر انحصاری و بخصوص او در فیلم‌نامه‌نویسی خواهید شد. ژانری که پس زمینه واقعیت دارد، اما داستانش فانتزی و خیال‌بافانه هدایت می‌شود. از «رستگاران» ١٠سال پیش گرفته تا «جراحت»، «میکائیل»، «پشت بام تهران» و «زیرپای مادر» همگی به صورت بالقوه، یک «برادرجان» زیر پوستی درون خودشان دارند. یک شخصیت استوار بر صراط مستقیم، که عموما حقش هم پایمال شده و خم به ابرو نمی‌آورد. دوم شخصیت منفی که نهایتا در انتهای داستان عاقبت‌به‌خیر خواهد شد. در این بین یک سوم شخص پر رنگ هم وجود دارد که گویا مخصوص «کامران تفتی» نوشته می‌شود. کاراکتری که برای به دست آوردن دلِ نقش منفی داستان، از انجام هر گونه فعل خلاف ابایی ندارد.

لحن زیرخاکی و نچسب

سریال «برادرجان» با وجود داستانی عامه‌پسند و بازیگران مطرحی چون «علی نصیریان» و «حسام منظور»، باز هم نتوانسته یاد و خاطره شیرین رمضان‌های گذشته را برایمان زنده کند. نه «چاوش» به گرد پای شازده ارسلان «بانوی عمارت» می‌رسد و نه کریم بوستان توانایی رقابت با حاج یونس «میوه ممنوعه» را دارد. موضوع «حق الناس»، روایتی است که تمام جامعه با آن سر و کار دارند. خیلی‌ها در موضع چاوش بودن را درک می‌کنند و خیلی‌های دیگر درد کریم بوستان را با گوشت و پوستشان چشیده‌اند. با این حال سبک روایت داستان، مخاطب امروزی را آزار می‌دهد. زبان سریال «برادرجان»، زبان پدربزرگ‌هاست و به گوش جوانان نصیحت‌گونه، درشت و غلو شده شنیده می‌شود. دیالوگ‌ها لوتی‌منشانه و حماسی هستند و هرگز بین دو آدم واقعی رد و بدل نمی‌شوند. همین موضوع باعث واکنش کاربران مجازی به این سریال شده است ‏«این سریال برادر جان شبکه٣ چرا این شکلیه شخصیت‌هاش؟ چرا اینجوری حرف میزنن؟ فکر نمی‌کنم از بعد از زمان داش آکل دیگه همچین شخصیت‌هایی تو واقعیت وجود داشته باشن.» کاربر دیگری هم نوشته بود «با دیدن سریال برادر جان هر لحظه منتظر اینم که یکی بگه: چاووش کجایی که داداشتو کشتن. جمع کنید بابا.»

از طرف دیگر تیپ‌های طراحی شده صرفا هنری هستند و از قالب یک داستان معمول بیرون می‌زنند. سبک و سیاق جان‌فشانی‌ها با آدم‌های امروزی تطبیق پیدا نمی‌کند و همه چیز به استثنای اصل مطلب، از اتفاقات و آدم‌های جامعه پرت است. این موضوع باعث می‌شود که حتی بازی‌های خوب برخی بازیگران هم آن‌طور که باید به دل مخاطب ننشیند و حاصلش می‌شود چنین اظهار نظرهایی «علی نصیریان هر قدر استادانه و عالی هم نقشش رو بازی کنه بازم اکثرِ مفاهیمی که تو این سریال ازش صحبت می‌شه رو نمی‌تونم درک کنم اینقدر مسخره‌ هستن.»

ترویج الگوهای غلط

یکی از نقدهای دیگر به سریال برادرجان ترویج الگوهای خشن است که هیچ سنخیتی با فضای ماه رمضان ندارد. همین موضوع باعث گلایه بینندگان شده است، مثل کاربری که در توئیتر نوشته بود «تو ایران که هر سال تعداد زیادی بر اثر نزاع‌های خیابانی کشته میشن و تعداد زیادی هم به زندان میفتن! تلویزیون ملی تو فیلم بعد از افطارش نشون میده آدم خوب و بد و معمولی داستان همش در حال کتک‌کاری هستن! واقعا این حجم از فرهنگ‌سازی اشک تو چشم‌های آدم جمع می‌کنه!» هرچند «برادرجان» در کنار دو رقیب کم جان خود؛ «دلدار» و «از یاد رفته» پیشتاز میدان صدا و سیما است، با این حال، باز هم چیزی فراتر از یک نسخه نخ‌نما شده از دغدغه‌های مردم به حساب نمی‌آید، سریالی که در مقایسه با سریال‌های قدیم ماه رمضانی یک پس رفت برای سیما به حساب می‌آید.