قطعه میرزاجوادآقای تهرانی در بهشت رضا؛ ۵٨میلیون تومان
به بهشت رضا می رویم. وارد ساختمان اداری بهشت رضا می شویم تا ابتدا از قیمت های مصوب جای قبر و خارج از بحث دلالی بازار مطلع شویم.
جالب است؛ در آرامستان عمومی شهر که هر متوفی با هر سطحی از زندگی اجتماعی را می توان در آنجا دفن کرد، قیمت ها خیلی متفاوت است. از کارمند امور فروش قبر می پرسم در بلوک میرزاجوادآقای تهرانی پیش فروش دارید، که می گوید: قبرهای پیش فروش از ۴٩میلیون و ٩٠٠هزار تومان تا ۵٨میلیون و ۵٠٠هزار تومان به متقاضیان واگذار می شود. با تعجب دوباره سؤال می کنم: چرا در این قطعه، این قدر قیمت ها زیاد است؟ جواب می دهد: چون مرحوم میرزاجوادآقای تهرانی در این قطعه دفن هستند.
مقبره های خانوادگی برای ١٢ قبر؛ ٣٠٢ میلیون تومان
می پرسم پیش فروش در قطعه ۵٢ پیدا میشود؟ جوابش قاطع و یک کلمه است؛ بله، و بعد اضافه می کند: البته مقبره های خانوادگی هم هست به مبلغ ٣٠٢میلیون تومان. در هر مقبره هم ١٢قبر داریم. با حساب سرانگشتی، قیمت هر قبر خانوادگی حدود ٢۵ میلیون تومان می شود.
البته بر اساس پاسخی که در دفتر سازمان فردوس ها از این کارمند می شنویم، در بلوک ۵٢ پیش فروش خانه ابدی دارند که هر جای قبر به مبلغ ١٠میلیون و ٨٠٠هزار تومان به فروش می رسد.
می پرسم اگر قبر را به صورت پیش فروش نخریم و فوتی آنی داشته باشیم قیمت ها به چه صورت است؟ می گوید: اگر جای قبر را شما تعیین نکنید، فقط پول خدمات را می گیریم که حدود ٢میلیون تومان می شود؛ یعنی جای قبر رایگان و فقط پول خدمات را باید بدهید، ولی اگر جایش را شما تعیین کنید مبلغ پیش فروش عمومی که ١٠ میلیون و ٨٠٠ هزار تومان است، نصف می شود؛ یعنی ۵میلیون و ۴٠٠هزار تومان.
قیمت پیش فروش در همه بلوک های بهشت رضا را جویا می شویم. می پرسم همه جا به قیمتی است که گفتید که پاسخ می دهد: یک طبقه ها بله. دو طبقه ها، هر جای قبری ۵میلیون و ٣٠٠هزار تومان.
پرسش هایمان را از سر می گیریم؛ اینجا سه طبقه هم دارد؟ سه طبقه نه، فقط دو طبقه دارد. فقط در قطعه میرزاجوادآقای تهرانی سه طبقه داریم.
این قبرها واگذار شده است
بین ردیف های قبور بهشت رضا، روی برخی سنگ ها نوشته شده «سرداب واگذاری». این نوشته نشانی از خانه های ابدی پیش فروش شده است. دوباره سوار خودرو می شویم و به سمت بلوک های دیگر می رویم. یک خانواده سه نفره را می بینیم. خانم بالای مزار پدرش در حال قرآن خواندن است و همسرش و فرزندش در سایه، کنار خودروشان ایستاده اند. مرد می گوید: اینجا قبر پیش فروش دارد و فکر می کنم ۶میلیون تومان باشد. می پرسم شما خریده اید که توضیح می دهد: دو سال پیش که پدرخانمم فوت کرد، همان زمان یک جای قبر هم برای مادرخانمم خریدند. آن زمان ۶میلیون تومان برای پیش فروش در قطعه٢١ پرداختند.
به سمت قطعه های جدید می رویم. در اینجا فقط کارگران هستند که مشغول کندن قبرها و امور مربوط هستند. در بین جمعیت کارگران چشممان به خانواده ای پنج نفره می افتد که زیر آفتاب سوزانِ ظهر، بالای مزاری ایستاده اند. دو مرد و ٣خانم میان سال هستند. مرد در حالی که سخت عرق می ریزد، می گوید: این بلوک در سال٩٠ پر شده اما بهشت رضا تعدادی جای قبر را به صورت تصادفی در ردیف ها خالی نگه داشته است و به عنوان مجاور به متقاضیان می فروشد. ما پیش فروش مجاور را به قیمت ۶میلیون و ١۵٠هزار تومان خریدیم.
خانه ابدی در حرم مطهر، ١۵٠میلیون تومان
به دنبال قیمت قبور در نقطه دیگری از شهر به حرم امام رضا(ع) می رویم. برای پرسیدن قیمت ها باید به صحن آزادی و دفتر امور دفن مراجعه کنیم. از یکی از دو مسئولِ حاضر، قیمت جای قبر در آرامستان های حرم را جویا می شویم. مسئول مربوطه می گوید: ١۵٠میلیون تومان. می پرسم: اگر فوتی آنی باشد چطور؟ با صراحت بیشتری می گوید: آن هم ١۵٠میلیون تومان.
می خواهم بپرسم «پس اینکه می گویند قیمت قبر در قسمت های مختلف حرم متفاوت است، چطور؟» که هنوز سؤالم تکمیل نشده است، پاسخ می دهد: قسمت های مختلف ندارد. دفن فقط در صحن های قدس و جمهوری است، ١۵٠میلیون تومان. قیمت پیش فروش با قیمت فوت آنی، یکی است.
اما هنوز یک سؤال مانده که پاسخ مستقیمی برای آن نگرفته ام؛ اینکه آیا صحت دارد مدتی بعد از دفن، متوفای جدید، جایگزین همان جای قبر می شود؟ کارمند دفتر امور دفن در حرم رضوی پاسخ می دهد: در تهران هست اما در مشهد خیر. بعد همکارش وارد بحث می شود و ادامه می دهد: ٣٠سال از زمان دفن که بگذرد عُرف می گوید جایگزین شود، ولی هنوز آستان قدس این کار را انجام نداده است. سپس اضافه می کند: پدربزرگم در صحن آزادی دفن است و تاریخ فوتش به سال ۶٠ برمی گردد و همچنان سنگ قبرش موجود است.
بعد از صحبت های او، یکی دیگر از کارمندان امور دفن در حرم رضوی خاطرنشان می کند: فعلا برنامه ای برای تخریب نداریم، مگر اینکه رواق ها گسترش پیدا کند.
در ضمن او یادآوری می کند: ما به شما قبر نمی فروشیم، امتیاز می فروشیم؛ بنابراین صحبت از زیر یا رو (منظورش بالای صحن یا در زیرزمین) نیست. روزی که جنازه آمد، آن وقت مشخص می شود که جای قبر کجا باشد.
نکته دیگری که باقی مانده، مبلغ اولیه برای امتیازهای پیش فروش است که د رانی باره میگوید: تمام ١۵٠میلیون باید واریز شود، اما وقتی فرد فوت کرد، دیگر لازم نیست مابه التفاوتش را بپردازید. قیمت قطعی است.
آرمیدن در آرامگاه خواجه ربیع: ٢۴میلیون تومان
در پایان درباره قیمت قبور در آرامستان خواجه ربیع را که یکی از قبرستان های مهم مشهد است، می پرسیم. در این آرامستان قیمت پیش فروش در باغ اول، قسمت حیاط و در باغ دوم، در قسمت اتاق ها، هر دو ٢۴میلیون تومان است. در اینجا نیز از زمان خرید تا زمان دفن، به جز مبلغ خرید، نیاز به پرداخت مابه التفاوت نیست.