کتاب‌های فاخر، کتیبه ما برای آیندگان است

روند انتشار آثار نوشتاری در حوزه جنگ تحمیلی در قالب‌های مختلف مانند تاریخ شفاهی، رمان، داستان کوتاه و نمایشنامه پس از جنگ نیز به حیات خود ادامه داده است و حتی می‌شود گفت در چند سال اخیر با انتشار کتاب‌های خاطره‌نگاری از شهدا یا حاضران در نبردها، جان بیشتری گرفته است.

اما بعضی از این آثار همیشه با نقدهایی از لحاظ کیفی یا میزان مستند بودن داده‌های آن روبه‌رو بوده است. از سویی دغدغه متولیان این حوزه تولید آثار فاخر بوده است، در همین راستا روز گذشته نشستی با عنوان «بررسی راهکارهای نگارش کتاب فاخر در حوزه دفاع مقدس» در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی با حضور شماری از نویسندگان و صاحب‌نظران برگزار شد.

﷯ در حوزه ادبیات دفاع مقدس یتیم هستیم

در ابتدای نشست، سید علیرضا مهرداد، نویسنده آثاری در زمینه دفاع مقدس گفت: در حوزه ادبیات دفاع مقدس به خصوص در خراسان یتیم هستیم. کسی را نداریم که تعیین‌کننده حد و مرز و سنگ محک باشد و شیوه‌نامه‌ای تهیه و صادر کند. نهادهای متصدی هم یا شأنیت ندارند یا نمی‌توانند آن‌طور که لازم است ورود کنند. پیشنهاد دارم این جلسات به‌صورت سلسله‌وار ادامه داشته باشد تا نتیجه‌ای از آن بگیریم.

﷯ به زیبانگاری تمایل داریم

دکتر ابوالفضل حسن‌آبادی، پژوهشگر تاریخ شفاهی، نیز بیان کرد: ما بعد از سال‌ها درگیر این هستیم که کلمه «جنگ» را به کار ببریم یا «دفاع مقدس» را و این موضوع بر تمام شاکله‌های نگارشی ما تأثیرگذار است. ما باید ببینیم به دنبال چه چیزی در تاریخ هستیم. باید تکلیفمان را روشن کنیم.

او ادامه داد: از سوی دیگر هنوز در ایران تکلیف بحث «مورخان نظامی» یا «نظامیان مورخ» روشن نیست. نظامیان خودشان می‌نویسند در حالی که ما باید مورخان نظامی تربیت کنیم که البته با دو واحد تاریخ جنگ در دانشگاه نمی‌شود به چنین هدفی رسید. نکته دیگر اینکه در جنگ به دنبال چه چیزی هستیم؛ تشریح، توصیف، تبیین یا ارائه دیدگاه و تفکر. بیشتر کارهایی که منتشر شده تشریح و توصیف است و هنوز از این سطح بالا نیامده‌ایم. ما به سفیدنگاری و زیبانگاری تمایل داریم و به همین دلیل پیشرفت نخواهیم کرد.

﷯ کسی که جنگ را درک نکرده باشد نمی‌تواند مورخ نظامی شود

در ادامه، دکتر کرامتی، عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان اظهار کرد: در ادبیات دفاع مقدس عده‌ای هستند که اطلاعات خوبی دارند، اما ذوق نویسندگی ندارند و عده‌ای ذوق نویسندگی دارند و اطلاع ندارند. وظایف دستگاه‌های مربوط است که تلفیقی در این زمینه به وجود آورد. در زمینه دفاع مقدس الگوی خوبی داریم که همان واقعه عاشوراست. همچنین برای ثبت تاریخ دفاع مقدس به افرادی نیاز داریم که جنگ را تجربه کرده باشند. کسی که آن حال و هوا را درک نکرده باشد نمی‌تواند مورخ نظامی شود.

﷯ با آثار فاخر کتیبه‌ای از خود برای آیندگان به جای بگذاریم

سرتیپ دوم ستاد، محمدکاظم تارخ، مشاور امنیتی‌انتظامی استانداری خراسان رضوی و فرمانده پیشین ارتش در شمال‌شرق کشور نیز گفت: ما از نوشتن و روایت دفاع مقدس به دنبال این هستیم که امنیت پایدار داشته باشیم. آیندگان باید ببینند که عده‌ای در این کشور در جنگی نابرابر از کشورشان دفاع کردند. ما تاریخ جنگ را نمی‌توانیم کنار بگذاریم، همان‌طور که نمی‌توانیم معارف رزمندگان را فراموش کنیم. ما بر مبنای شریعت جنگی داشتیم و می‌خواهیم آن را به صورت کتیبه‌ای در قالب کتاب‌هایی فاخر به آیندگان ارائه دهیم.

﷯ به نویسنده اهمیت داده نمی‌شود

سعید عاکف، نویسنده دفاع مقدس و ناشر و دیگر سخنران این برنامه، از کم‌توجهی به نویسندگان و ضعف زیرساخت‌ها گفت و با آوردن مثال‌هایی از کشورهای حاشیه خلیج فارس و کشورهای اروپایی، تأکید کرد که آن‌ها به این دلیل پیشرفت می‌کنند که گاه برای یک رمان به اندازه یک فیلم سینمایی هزینه می‌کنند.