موسیقی برای سحرگاه
«مردم خراسان، در هیچ دوره‌ای از تاریخ، بدون موسیقی و آیین زندگی نکرده‌اند.» این جمله را مجتبی قیطاقی، نوازنده و پژوهشگر موسیقی، می‌گوید و صحبت‌هایش را این‌گونه ادامه می‌دهد: در حفظ آیین‌ها همیشه موسیقی یکی از ارکان اصلی بوده است، منتها نحوه اجرای موسیقی در هر دوره‌ای از تاریخ، به شرایط فرهنگی و ویژگی‌های جامعه بستگی دارد.
قیطاقی در ادامه صحبت‌هایش به موسیقی‌ای که در سحرگاه رمضان اجرا می‌شد، اشاره می‌کند و درباره سه مرحله مختلف آن توضیح می‌دهد: مرحله اول بیدارباش نام دارد. در این مرحله از سازهای سرنا، دهل و نقاره استفاده می‌شود. مرحله میانی به اجرای آوازها، مناجات‌ها و شب‌خوانی‌های مختلف اختصاص دارد که ازمیان شب‌خوانان و مناجات‌خوانان مشهور سحرگاه رمضان، می‌توان به مرحوم حاج‌نورمحمد درپور، مرحوم محمدابراهیم شریف‌زاده و استادان بزرگ موسیقی در شمال خراسان ازجمله حاج‌قربان سلیمانی، حاج‌حسین یگانه و خان‌محمد قیطاقی اشاره کرد. به‌گفته این پژوهشگر، علی غلام‌رضایی و سهراب محمدی نیز از شب‌خوانان معروف هستند که هنوز در قید حیاتند و می‌توانند این آیین را اجرا کنند. او درباره سومین مرحله از موسیقی سحرگاه توضیح می‌دهد: مرحله نهایی سحرخوانی‌های رمضان، مرحله هشدار نام دارد. وقتی در این مرحله آوازی می‌خواندند یا طبل و دهلی می‌زدند، مردم متوجه می‌شدند که زمان کمی تا اذان مانده است و تقریبا باید از غذا خوردن دست بکشند و برای استقبال از اذان صبح آماده شوند. درنهایت هم صدای اذان، پایان‌بخش موسیقی سحرگاه رمضان است.
آوازهای موسیقی برای افطار تا سحر
به‌گفته قیطاقی، علاوه‌بر سحر، موسیقی رمضان در قالب‌های مختلف آواز، مناجات‌خوانی، غزل‌خوانی، دوبیتی‌خوانی و حتی سازی، پیش از افطار و برای استقبال از اذان مغرب اجرا می‌شد. همچنین در محدوده زمانی اذان مغرب تا اذان صبح، آوازهایی متناسب با نواحی و مناطق مختلف که گاهی با ساز دوتار و نی نیز همراه بود، درقالب نشست‌ها و محافل عرفانی و آیینی اجرا می‌شد. به‌گفته او، در گذشته این مناجات‌ها به‌دلیل نبود سیستم صوتی، در پشت‌بام مساجد یا بلندای خانه‌هایی که به آن محل و روستا اشراف داشتند، اجرا می‌شد.
این پژوهشگر با اشاره به اینکه این روزها در شرق خراسان، موسیقی آیینی بیشتر از مناطق دیگر اجرا می‌شود، ادامه می‌دهد: این روزها مناجات‌خوانی با نی و دوتار و اجرای آواز به‌صورت تک‌خوانی و سحرخوانی در خیلی از مناطق خراسان و روستاهای دوردست هنوز رواج دارد. قیطاقی در ادامه صحبت‌هایش به رسم غزل‌خوانی -که در جنوب خراسان و بیرجند اجرا می‌شد و هنوز نیز رایج است- اشاره می‌کند: «این رسم که در سحرگاه رمضان و برای بیدارباش اجرا می‌شود، به این گونه است که یک نفر با نواختن دایره و یک نفر با اجرای غزل‌خوانی، در محل و منطقه خود راه می‌روند و به اجرای موسیقی می‌پردازند.»
تلفیق موسیقی مقامی و مناجات
در این بین شاید مناجات‌خوانی‌های رمضان را باید یکی از رسوم مهم موسیقی رمضان دانست؛ موسیقی‌ای که در هرج‌ومرج روزهای زندگی شهری می‌توان به آن پرداخت. این مناجات‌ها در هر منطقه به فراخور مقام‌ها، لحن‌های آوازی و موسیقی آن منطقه اجرا می‌شود؛ اجرایی آهنگین، شیوا و دل‌انگیز که به‌دلیل ریشه داشتن در هویت مردم، می‌تواند قشر بسیاری را با خود همراه کند. به نظر قیطاقی، بخشی از هویت اعتقادی و آیین‌های مذهبی و عبادی مردم در فرهنگ شفاهی منطقه، به بهترین شکل در موسیقی مقامی خراسان جلوه کرده است، از این‌رو این پژوهشگر، خراسان را شرق فرهنگ و هنر ایران می‌داند. به گفته او، برای سحرخوانی‌ها و آوازهای محلی، دو مرجع استفاده می‌شود؛ مرجع اول، مقام‌ها و موسیقی مقامی مناطق مختلف ایران و خراسان است و مرجع دیگر نیز ردیف‌های آوازی موسیقی ایران است. مناجات‌خوان‌ها نیز با اشراف بر این دو مرجع، لحن‌ها را انتخاب می‌کردند و با استفاده از اشعار شاعران بومی و شاعران بزرگ، یکی از بخش‌های زرین تاریخ فرهنگ و هنر ایران را رقم می‌زدند. این پژوهشگر می‌گوید: موسیقی رمضان از موسیقی مقامی جدا نیست و از دل همین موسیقی و ظرفیت همین مقام‌ها بیرون می‌آید: «مناجات‌خوانی یا گفت‌وگوهای عارفانه در برخی مقام‌های خاص اجرا می‌شود، از این‌رو هنرمند باید تشخیص دهد که کدام مقام‌ها قابلیت این اجرا را دارند.»
آیین‌های فراموش‌شده
جواد حیاتی که پیش‌تر کارشناس مسئول موسیقی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوده‌است، درباره طرح احیای آیین‌های موسیقی رمضان که خود سال١٣٨٧ پیشنهاد کرده‌بود می‌گوید:با این طرح موافقت و سه سال پی‌درپی در نمایشگاه قرآن مشهد اجرا شد. به گفته او آداب و رسوم و آیین‌های ماه مبارک رمضان همیشه یکی از مباحث مهم فرهنگی بوده است؛ آداب و رسوم و آیین‌هایی که در گذشته نه‌چندان دور از غنای ویژه‌ای برخوردار بودند، اما این روزها به‌دلیل هجوم فرهنگ بیگانه در جریان زندگی شهری، بسیار کم‌رنگ و حتی به فراموشی سپرده شده‌اند. حیاتی نیز از میان آیین‌های موسیقایی رمضان در خراسان به استفاده از موسیقی در برنامه‌های سحرگاه اشاره و از نواختن نقاره برای مراسم بیدارباش یاد می‌کند: «در شهرهای بزرگ نقارخانه‌هایی در سردر ورودی شهر تعبیه می‌شد و ساز نقاره را نقاره‌چی‌ها می‌نواختند. نقاره‌چی‌ها که مزد و مواجبشان را از حکومت دریافت می‌کردند، باید برای اعلام خبرهایی که لازم و ضروری بود، نقاره‌ها را به‌صدا درمی‌آوردند.
یکی از آن زمان‌ها هم در ماه رمضان و برای اعلام اوقات شرعی بود.» به‌گفته این کارشناس، برای اجرای برنامه‌های سحرگاه، مردم عادی هم بنا به اعتقاداتشان، در بسیاری از شهرها از طبل و چلیک(طبل‌های حلبی) و دهل برای برگزاری آیین بیدارباش استفاده می‌کردند. طنین صدای این سازها و فواصل که با ضربه‌های پی‌درپی نوازنده نواخته می‌شد، بیانگر ساعت‌های متفاوتی بود. به این ترتیب، مردم متناسب با ریتم‌هایی که می‌شنیدند، متوجه می‌شدند چه ساعتی از شب است. اصطلاحا به این برنامه نوبت‌زنی می‌گویند.
آوازهایی برای تعالی احساسات انسان
او همچنین از آوازهایی که افراد خوش‌صدا بر روی پشت‌بام‌ها اجرا می‌کردند، به‌عنوان یکی از رسوم بیدارباش یاد می‌کند؛ آوازهایی که باتوجه‌به شرایط محیطی و سکوت شب و همچنین ماهیت اشعار و مضامین به‌گونه‌ای بودند که برای انسان، احساسی عرفانی و معنوی را به ارمغان می‌آوردند و نوعی تعالی ایجاد می‌کردند. به‌گفته این کارشناس موسیقی، علاوه‌بر مناجات که اشعار و مضامین آن شامل حمدیه یعنی ستایش و راز و نیاز با خداست، صلوات‌خوانی نیز از آوازهای ماه مبارک رمضان است. همچنین نعت‌خوانی که آوازی درباره پیامبر اکرم(ص) است و منقبت‌خوانی که اشعارش بیشتر مربوط به حضرت علی(ع) است و در شب‌های قدر اجرا می‌شود، از دیگر رسوم این ماه است: «اشعار وداعی که در آخرین جمعه ماه مبارک رمضان و برای وداع با این ماه خوانده می‌شود، از دیگر آوازخوانی‌های مختص ماه رمضان است.» از دیگر رسومی که حیاتی از آن‌ها یاد می‌کند، بازی کودکانه‌ای به نام ا...رمضانی است: «این آیین را یک گروه از بچه‌ها اجرا می‌کردند. آن‌ها برای گرفتن هدیه به خانه‌های مردم می‌رفتند.»
هرچند که حیاتی از به فراموشی سپرده شدن این آداب ابراز تاسف می‌کند، اوضاع خراسان را در اجرای این رسوم، بهتر از باقی مناطق کشور می‌داند: «با وجود آمدن ساعت و ابزار مختلف، همچنان در تربت‌جام، نیشابور و کاشمر از چلیک‌زنی، نقاره و دهل برای اجرای آیین‌های رمضانی استفاده می‌شود.»
کپشن غمگین | 100 کپشن غمگین خاص کوتاه و بلند برای استوری و پست 
دانلود آهنگ علی زند وکیلی غمگین ترین آهنگ 
«یلدا» با صدای حسین رضا اسدی منتشر شد 
سفره شب یلدا سنتی با تزیینات بسیار شیک 
(تصاویر) مخوف‌ترین مرکز بازداشت و شکنجه در دمشق 
شعر غمگین شب یلدا + مجموعه اشعار زیبای غم و ناراحتی شب یلدا 
زیباترین سفره های شب یلدا را ببینید + عکس 
مسلط بودن نوجوان 12 ساله همدانی به 9 زبان زنده دنیا 
فیلم/فیلم برف آخر، احسان علیخانی را هم متفاوت کرد 
متن زیبا برای شب یلدا با جملات بسیار زیبا و دلنشین 
آداب و رسوم شب یلدا در استان مازندران 
قتل خونین همسر با دستور زن خیانتکار+گفتگو با متهم 
زیباترین و شادترین عکس نوشته های شب یلدا 
کپشن در مورد چتر ؛ جملات کوتاه عاشقانه و غمگین برای چتر 
دیدن پورن توسط بچه ها، چگونه برخورد کنیم؟ 
مرد جوان پسر مورد علاقه مادرزنش را به قتل رساند! 