یک وزیر اصلاحاتی دیگر رفت
آرمان- مطهره شفیعی: خبر کوتاه بود: «سیدمحمد بطحایی وزیر آموزش و پرورش استعفا داد»؛ پربیراه نیست اگر ادعا شود بطحایی آرامترین عضو کابینه دولت دوازدهم بود که هیچگاه به سمت حاشیه نرفت و اجازه نداد تا مدیرانش درگیر برنامههای تخریبی دولت و آموزش و پرورش شوند. بیتردید آموزش و پرورش از کلیدیترین وزارتخانههای دولت است که بهطور مستقیم با خانوادهها در ارتباط است و میتواند تاثیرگذاری موردنظر را داشته باشد اما در بسیاری از دولتها نیازهای آموزش و پرورش در اولویتهای نخست تصمیمگیران قرار نمیگرفت و نمیگیرد که همین امر سبب گلایه وزرای این وزارتخانه میشود. بطحایی اما اهل بیان گلایهها در عرصه عمومی نبود و مشکلات را بدون سروصدا با رئیسجمهور در میان میگذاشت. استعفای بطحایی روز پنجشنبه اعلام شد و در حالی که گمان میرفت رئیسجمهور برای پذیرش این استعفا تامل داشته باشد اما ساعتی پس از انتشار استعفا بود که خبر پذیرش آن از سوی دکتر روحانی منتشر شد.
استعفا برای شرکت در انتخابات مجلس؟
دفتر سخنگوی دولت اعلام کرد «سیدمحمد بطحایی، وزیر آموزش و پرورش به دلیل شرکت در انتخابات مجلس از سمت خود استعفا داده است. به دنبال استعفای بطحایی، رئیسجمهوری نیز پیش از موعد مقرر ثبت نام برای کاندیداتوری مجلس موافقت کرده است. سرپرست وزارتخانه آموزش و پرورش روز شنبه از طرف ریاست جمهوری اعلام خواهد شد.» اما دلیلی که اعلام شد قانع کننده نبود چرا که بطحایی بهخوبی میداند خروج از وزارت آموزش و پرورش برای حضور در بهارستان چندان منطقی نیست و از سوی دیگر او هیچگاه خود را در قالب عضو یک حزب سیاسی تعریف نکرده که اکنون بخواهد با اتکا به جریانات سیاسی در انتخابات حضور داشته باشد و کلید ورود به مجلس را دریافت کند. بنابراین به سادگی نمیتوان پذیرفت که استعفای بطحایی برای انتخابات مجلس باشد. بهرام پارسایی نماینده مجلس در واکنش به استعفای بطحایی برای حضور در نتخابات مجلس نوشت: «حتی اگر قصد شرکت در انتخابات مجلس را داشتید، بهتر بود درواکنش به فجایعی مانند مدرسه غرب تهران و زاهدان و تاکستان و یا برای عذرخواهی از فرهنگیان که پاسخی برای مطالباتشان نداشتید، استعفا میکردید تا لااقل به عنوان فردی مسئولیت شناس شانس رای آوری داشته باشید». البته مخالفان دولت از فرصت سوءاستفاده کردند و استعفای بطحایی را نشانهای از ضعف دولت دانستند به نحوی که نوشتند: «استعفای یک وزیر برای نمایندگی اتفاق مهم عجیب و بیسابقهای است. اگر سخنان دفتر سخنگو را تکذیب نکند، تا اینجا بزرگترین پیام استعفای بطحایی این است که دیگر امیدی به کار و اصلاح در دولت نیست. ترکیب مجلس بعدی به سمت تایید حداکثری عدم کفایت رئیس دولت دوازدهم میرود؟» عبدا... گنجی فعال سیاسی دلواپس هم نوشت: «سراغ دارم که یک نماینده را برای وزارت از مجلس بیرون بکشند اما سراغ ندارم یک وزیر به عشق نمایندگی وزارت را ترک کند. شما سراغ دارید؟ منابع، اختیارات و مواهب قابل قیاس نیست. یا بطحایی راه موجهی برای فرار یافته است که طبیعی جلوه کند یا واقعیت به جامعه گفته نمیشود»
دلیل اصلی استعفا چه بود؟
از زمان انتشار خبر استعفای بطحایی گمانههای زیادی درباره چرایی این تصمیم منتشر شد که پررنگترین دلیل عدم پرداخت مطالبات و بودجه برای طرح رتبهبندی است. عدم تأمین بار مالی لازم برای اجرای رتبهبندی فرهنگیان را یکی از دلایل اصلی استعفای وزیر عنوان کردند. به گفته فرج کمیجانی دبیرکل مجمع فرهنگیان ایرانی اسلامی، طرح رتبهبندی در جلسه روز یکشنبه هیات دولت طرح شده که هیات دولت آن را رد کرده است و بطحایی در اعتراض به این موضوع استعفا داده است. ایسنا نوشت: «دلایل مختلفی از جمله شرکت در انتخابات مجلس، عدم پرداخت مطالبات فرهنگیان و ناکامی در رتبهبندی معلمان در سال جاری، برای این استعفا ذکر شده است.» یک عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس درباره دلایل استعفای بطحایی به تسنیم گفت: دلیل اصلی این استعفا، مشکلاتی بود که در مسیر آموزش و پرورش وجود داشته از جمله طرح رتبهبندی فرهنگیان که باید طبق قانون اجرا میشد و وزیر هرچه تلاش کرد موفق نشد مصوبه برای انجام آن از دولت بگیرد. جبار کوچکینژاد افزود: «مطالبات فرهنگیان و بازنشستگان از جمله موارد دیگری است که آموزش و پرورش را دچار چالش کرده است. همچنین بهخاطر مسائل و حواشی که اخیرا در مدارس پیش آمد نیاز بود تا معلمان پرورشی جذب کند که مجوز این کار را به وزیر ندادند. دولت باید ۱۶۰۰ میلیارد تومان به آموزش و پرورش میداد تا مطالبات فرهنگیان را پرداخت کند و این کار هم انجام نشد و همکاری دولت با بطحایی در شب عید هم همکاری خوبی نبود.» از سوی دیگر بیشتر از ۴ سال از طرح رتبهبندی معلمان میگذرد و نتیجهای جز وعده و وعیدهای مسئولان نداشته است؛ طرحی که ظاهری حسابشده، منطقی و در جهت حمایت از جامعه فرهنگیان دارد اما بدقولی و نداشتن سازوکار مناسب برای در نظر گرفتن بودجه، آن را به حاشیه برده است. اکنون هم معلمان میگویند: بارها به ما وعده دادند که با اجرای رتبهبندی، معیشت شما بهبود مییابد؛ اما مشخص نیست چه زمانی قرار است این طرح به صورت کامل اجرا شود. مهر نوشت؛ این انتقادات در حالی صورت میگیرد که سیدحسین نقوی حسینی، عضو فراکسیون فرهنگیان مجلس نیز با بیان اینکه دولت عزمی برای اجرای نظام رتبهبندی معلمان ندارد، گفته است: «با وجود پیگیریهای مکرر مجلس، مشخص نیست لایحه رتبهبندی معلمان چه زمان اجرایی خواهد شد. در این شرایط، معلمان انتظار دارند همان بودجهای که در لایحه بودجه 98 برای رتبهبندی معلمان در نظر گرفته شده –ابتدا دو هزار میلیارد تومان بود و بعد نمایندگان مجلس آن را افزایش دادند- صرف اجرای این طرح بر زمین مانده شود.» عضو کمیسیون آموزش مجلس هم با بیان اینکه یقین دارم دلیل استعفای سیدمحمد بطحایی نمایندگی مجلس نیست، گفت: در انتخاب سرپرست وزارت آموزش و پرورش باید اولویتهای سیاسی را کنار گذاشت و تنها دغدغههای فرهنگیان اولویت اصلی باشد. محمدمهدی زاهدی اظهارکرد: آقای بطحایی قبلا در سازمان برنامه و بودجه بود و حدس بنده این است که به پشتوانه آقای نوبخت، این مسئولیت را قبول کرد و فکر میکرد آقای نوبخت کمک میکند برخی از این مشکلات آموزش و پرورش جمع شود اما معتقدم همراهی لازم از سوی ایشان صورت نگرفت و دلیل اصلی استعفا، عدم توجه به مسائل و مشکلات آموزش و پرورش از سوی دولتمردان بود. وی گفت: درباره مشکلات ساختاری آموزش و پرورش، بحثهایی است زیرا ظرف 3، 4 سال آینده قریب به 300 هزار فرهنگی بازنشسته میشوند و آموزش و پرورش چگونه میخواهد جبران کند، آیا میخواهد به بخش خصوصی واگذاری داشته باشد؟
هرآنچه که در متن استعفا آمد، در ذهن بطحایی بوده است
البته سخنگوی دولت توضیح داد: آقای بطحایی روز سهشنبه با آقای واعظی رئیس دفتر رئیسجمهور تماس گرفته و خواستند تا قبل از پایان مدت زمانی که در قانون برای پذیرش استعفا تعیین شده است، رئیسجمهور با استعفای او موافقت کند که به همین دلیل رئیسجمهور نیز با خواسته ایشان موافقت کرد و استعفا را پذیرفت. علی ربیعی افزود: با شخصیتی که از آقای بطحایی سراغ داریم هرآنچه که در متن استعفا آمده است در ذهنشان نیز بوده است. البته گمانهزنیها و مسائل مختلف از سوی طیفهای مختلف اعلام شده بود اما هرآنچه اتفاق افتاده مواردی بود که مطرح کردم. متن استعفا هم روز شنبه منتشر میشود. وی اظهار داشت: امیدوارم هفته آینده با تشکلهای صنفی معلمان صحبت کنیم و یکی از مسائلی که در خبرها مطرح شد بحث رتبهبندی معلمان است که این موضوع از زمان دولت یازدهم مطرح شده است و امسال دو هزار میلیارد تومان در بودجه برای آن اختصاص یافته است.
اصلاحات ناتمام بطحایی
بطحایی برنامههای زیادی برای تحول در آموزش و پرورش داشت به نحوی که چندی پیش به آرمان گفته بود: «بنده سالها معاون مالی اداری وزارت آموزش و پرورش بودم و تمام تلاشم بر این بود که روشهای متفاوت از گذشته پیدا کنیم که تا حدودی هم موفق بودیم. در حدود سه سالی که در این جایگاه بودم زمان کافی برای به ثمر نشستن نبود و این کارها نیازمند زمان بیشتری است اما در همان زمان هم در حوزه منابع مالی و نیروی انسانی و... ابتکارات جدیدی را پایه گذاری کردیم.» وی همچنین گفته بود: «هنوز هم از همان مسیری که در 20 سال پیش استفاده میشد بهره گرفته میشود. اداره آموزش و پرورش امروز مانند همان 20 سال پیش است و تازمانی که اینگونه باشد بهبودی مشاهده نخواهد شد. بار دیگر تکرار میکنم که آموزش و پرورش از خط کیفیت فاصله دارد. منظور از کیفیت هم رضایت جامعه است. به دلیل اینکه فاصله زیادی با خط کیفیت وجود دارد و به طور طبیعی در چنین وضعیتی نمیتوان آموزش و پرورش با کیفیتی داشت، بنابراین این وزارتخانه همواره مورد اعتراض و انتقاد همه آحاد جامعه قرار دارد. نیاز نخست در حل مسائل آموزش و پرورش یافتن راههای جدید برای اداره آن است. باید ایمان بیاوریم تا زمانی که بخواهیم از همان مسیر گذشته با موانع موجود مبارزه کنیم، شکست خواهیم خورد و این موانع کماکان سر راه خواهد بود.» بطحایی اظهار داشته بود: «به عنوان فردی که 33 سال در سطوح مختلف آموزش و پرورش حضور داشتهام، در یک جمله به این سؤال پاسخ میدهم که راه نجات آموزش و پرورش، ارتقای بهرهوری است یعنی باید بتوانیم بهرهوری اعم از حوزه نیروی انسانی و منابع را افزایش دهیم. شرط لازم برای بالا بردن بهرهوری کاهش تمرکز است.»
چه کسی وزیر میشود؟
اکنون بازار شایعات درباره وزیر آموزش و پرورش جدید داغ است. برخی چنین گمانه میزنند که محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه، فاطمه سعیدی، عضو کمیسیون آموزش مجلس و سخنگوی فراکسیون امید، امیرعلی نعمتاللهی قائم مقام فعلی وزارت آموزش و پرورش و مجتبی زینیوند معاون این وزارتخانه و رئیس سازمان مدارس غیر دولتی محتملترین گزینهها هستند.
متن موافقت روحانی با استعفای بطحایی منتشر شد
رئیسجمهور با درخواست استعفای وزیر آموزش و پرورش به منظور نامزدی در انتخابات مجلس شورای اسلامی موافقت کرد. به گزارش پایگاه اطلاعرسانی ریاست جمهوری، حجتالاسلام حسن روحانی رئیسجمهور به دنبال درخواست استعفای آقای سیدمحمد بطحایی وزیر آموزش و پرورش به منظور نامزدی در انتخابات مجلس شورای اسلامی، ضمن تشکر از زحمات وی در دوران مسئولیت این وزارتخانه، با درخواست استعفا موافقت کرد. پس از پیگیری و اصرار آقای بطحایی بر پذیرش استعفا، رئیسجمهور روز سهشنبه مورخه چهاردهم خردادماه ۹۸، با درخواست وی موافقت و در هامش نامه استعفای آقای بطحایی نوشت: بسمه تعالی؛ جناب آقای سیدمحمد بطحایی دام عزه؛ با تشکر از زحمات جنابعالی در دوران مسئولیت وزارت آموزش و پرورش و با توجه به تصمیم جنابعالی برای شرکت در انتخابات مجلس شورای اسلامی بهعنوان کاندیدای نمایندگی، با استعفای جنابعالی موافقت میکنم. توفیق روزافزون جنابعالی را از خداوند بزرگ، مسألت مینمایم.