وقتی گردشگری «هرکاره» بیکاره!

با وجود این پیشینه ملی و مذهبی، متأسفانه تا امروز در مشهد کار درخوری برای معرفی هنر هرکاره تراشی، به گردشگران صورت نگرفته است. نه توری داشتیم که گردشگر را با مراحل مختلف برداشت سنگ، تراش و قلم زنی روی آن آشنا و او را ترغیب به خرید این سوغات کند، نه مکان مناسبی به عنوان پاتوق تراش و فروش هرکاره سازی ساماندهی شده است. البته این سطرها به این معنا نیست که هیچ نداشتیم، که با گشت در برخی از بازارهای شهر و همچنین مکان های تاریخی و تفریحی چون مصلای قدیم، آرامگاه فردوسی، کوهسنگی و طرقبه می توان به صورت انگشت شمار غرفه های فروش و تراش سنگ هرکاره را دید که از قضا مشتری های فراوانی هم دارند. به روز کردن این هنر و ساخت اشیای سبک با سنگ هرکاره همچون لیوان سنگی و... نیز از جمله کارهای خوبی بوده که به قرار گرفتن این سوغات در گوشه چمدان مسافران کمک کرده است.

اما روستایی را تصور کنید که گردشگران با سفر به آن بتوانند مراحل مختلف برداشت سنگ از دل کوه، تراش آن در کارگاه و قلم زنی روی آن را یکجا تماشا و در پایان نیز از فروشگاه هایی در همان روستا سوغات مدنظرشان را تهیه کنند. این روستا یک مکان خیالی نیست، برای سفر به آن تنها کافی است تا انتهای بولوار نماز پیش بروید. صدای پتک و تیشه کار گرانی که از دل کوه، سنگ برداشت می کنند در روستای «کلاته سرهنگ» پیچیده است. کافی است گوش بسپارید تا صدای تلاش افرادی را بشنوید که با زحمت فراوان سعی در زنده نگاه داشتن هنری اصیل دارند. سنگ هایی که از دل کوه جدا می شوند، ۵٠٠ متر آن سوتر در روستای «چشمه پونه» وارد کارگاه هرکاره تراشی می شود. مردی سپید روی که گرد سنگ بر سر و رویش نشسته، مشغول چسب زدن تکه فلزی استوانه ای شکل بر روی سنگ های گرد است. این سنگ ها داخل دستگاه سنگ تراشی می روند و ظرف سنگی بیرون می آیند. مرحله بعد که به غایت تماشایی و جذاب است، قلم زنی روی ظروف سنگی است که می تواند چشم هر گردشگری را به تماشا فرا بخواند. تنها کمی همت کافی است تا با آماده سازی زیرساخت ها فضا برای برگزاری تور گردشگری صنایع دستی مهیا شود. با این کار نه تنها دست واسطه ها کوتاه خواهد شد و سود به جیب هنرمند خواهد رفت و آنان را به آینده کار امیدوارتر خواهد کرد، که گردشگر نیز با آشنایی با سختی کار، قدر هنری را که در دستش گرفته است بیشتر خواهد دانست. روستاهای «کلاته سرهنگ» و «چشمه پونه» واقع در نماز ٢٧ و ٣٣، به خوبی می توانند چرخه تبدیل سنگ به ظروف هرکاره را پیش چشم گردشگران به تصویربکشند