ارشاد زمانی از بولتن‌نویسان می‌ترسید امروز از فضای مجازی/ حمله‌کنندگان به سینمای کمدی هدفشان کلیت سینماست/ بعد از ماجرای فیلم رحمان 1400 ارشاد محتاط‌تر شد/ ربات‌های کامنت‌گذار واقعیت دارد

سازندگان فیلم تگزاس معتقدند که پرفروش بودن و موفق بودن همه فیلم‌های کمدی در سالهای اخیر درست نیست و تعداد فیلم‌های سینمایی کمدی بسیار کمتر از آن چیزی است که گفته می‌شود.

به گزارش خبرنگار ایلنا، یکی از گونه‌هایی که مخاطبان زیادی را به سینما می‌آورد فیلم‌های کمدی است. تولید این فیلم‌ها در سال‌های اخیر بر اساس آمار افزایش پیدا کرده و مورد توجه سینماداران واقع شده‌اند اما بسیاری از این آثار از سوی منتقدان متهم به محتوای ضعیف شده‌اند.

یکی از فیلم‌هایی که امسال اکران شده و فروش خوبی نیز به دست آورده تگزاس 2 است. با مسعود اطیابی کارگردان و ابراهیم عامریان تهیه‌کننده این فیلم، وضعیت سینمای کمدی و انتقاداتی که به آن می‌شود را در میان گذاشتیم.

به عنوان سوال اول بفرمایید چرا سینمای کمدی ایران در سال‌های اخیر مورد انتقاد شدید قرار گرفته در حالی که فیلم‌های کمدی در بین مردم مخاطب دارد؟

اطیابی: در همه جای دنیا یکی از اولویت‌های دولت‌ها شادابی و خنده است و نه تنها از فیلم‌های کمدی بلکه از همه ابزارها استفاده می‌کنند تا مردم و جامعه شادی داشته باشند زیرا شاد بودن مردم تاثیر مستقیمی در توسعه کشور دارد و سرگرمی و وقت‌گذرانی نیز جزء لاینفک زندگی است.

مخالفت با فیلم‌های کمدی دو جنبه دارد گروهی به صورت کلی با شاد بودن مردم مخالفند و اعتقاد دارند که ما دائم باید عبوس و ناراحت باشیم، طبیعی است که این گروه دلسوز مردم و کشور نیستند. کسانی که از این منظر با سینمای کمدی مخالفند در سایر شئون اجتماعی نیز با رفتارهایی همچون جمع شدن مردم در پارک و پوشیدن لباس‌های رنگی مخالفت می‌کنند. طبیعی است که این مخالفت از سر دلسوزی نیست و حتی بوی خیانت نیز از این نوع نگاه به مشام می‌رسد.

گروهی دیگر در یک اتاق فکر کاملا برنامه‌ریزی شده حمله به سینمای کمدی را بهانه‌ای برای حمله بزرگ‌تر به کلیت سینمایی ایران در نظر گرفتند و قصدشان کلیت سینمای ایران است که باید مراقب این نگاه هم بود و حتی معقتدند که باید به جای فیلم‌های ایرانی آثار خارجی را در سینما نمایش داد. در این میان تنها گروه کمی به جای حمله به سینمای کمدی آن را نقد و بررسی می‌کنند که این مساله نیز بسیار محدود است و خواستگاه هر کدام از حملاتی که به سینمای کمدی می‌شود متفاوت است. نکته دیگر این است حمله به سینمای کمدی مختص امروز و دیروز و یا سال‌های اخیر نیست. زمانی که من فیلم خروس جنگی را ساختم بسیار به این فیلم حمله شد اما امروز که 10 سال از ساخت آن فیلم می‌گذرد، روزنامه کیهان از آن فیلم به عنوان یک فیلم خانوادگی نام می‌برد. در این میان بهترین داور مردم هستند زیرا مردم و در راس آنها پدر و مادرها در بدترین شرایط نیز نگران تربیت فرزندان خود هستند و فرزندانشان را به تماشای آثار بد نمی‌برند.

عامریان: حمله‌ای که به سینمای کمدی می‌شود بیشتر در فضای مجازی است تا رسانه‌های جدی و رسمی از سوی دیگر گروهی در سینما هستند که من اسم آنها را بیکاران حسود سینما گذاشتم. این افراد نه تنها به سینمای کمدی بلکه به کلیت سینما حمله می‌کنند و اصلا علاقه‌ای ندارند تا موفقیت همکاران خود را در حوزه‌های مختلف ببینند. گروهی نیز که اصولا با سینما مخالفند فیلم‌ها را ندیده نقد می‌کنند و برای آن بولتن‌های منفی و گزارش‌های منفی می‌نویسند.

یعنی شما معتقدید برخی سعی دارند تا روی نظر مردم تاثیر بگذارند؟ آیا معتقدید که این فعالیت‌ها در فضای مجازی روی نظر مردم و اقبالشان به سینما و از سوی دیگر افزایش یا کاهش فروش فیلم تاثیرگذار است؟

عامریان: صد در صد تاثیرگذار است، نه تنها از طریق بولتن‌نویسی بلکه همان گونه که در روزهای اخیر شاهد بودیم و یکی از کارگردان‌های فیلم‌های در حال اکران نیز مطرح کرد برخی از همان افرادی که در سینما فعالیت می‌کنند ولی دلسوز سینما نیستند با استفاده از ابزارهایی همچون ربات‌های مجازی، کامنت‌ها و نظرات منفی علیه یک یا چند فیلم خاص را منتشر می‌کنند و سال گذشته نیز این رفتار را برای ما رقم زدند. امسال با فیلم‌های دیگر این گونه عمل کردند البته نتوانستند با فیلم تگزاس 2 رفتار منفی بکنند زیرا ما جلوی آن را گرفتیم و نشانه هدفمند بودن و غیرواقعی بودن این کامنت‌ها این است که فیلمی که هنوز هیچ جایی به نمایش درنیامده و اکران نشده برای آن نظرات بسیار منفی منشتر می‌شود.

اطیابی: البته من معتقدم که استفاده از این روش‌ها توسط اهالی سینما و سینماگران نیست و باید منشا این گونه رفتارها شناسایی شود و به نظر من بیرون از سینما این اتفاق رخ می‌دهد زیرا من به عنوان سینماگر و یا حتی منتقد حق ندارم درباره کار همکارم در ملاء عام اظهارنظر کنم و یا بد او را بگویم و اگر نظری دارم باید به خود صاحب اثر بگویم البته منتقد می‌تواند نقد کند و دیدگاه نقادانه خود را منتشر کند زیرا کار منتقد واکاوی اثر است.

یکی از انتقاداتی که به فیلم‌های کمدی وارد می‌شود این است که این فیلم‌ها با استفاده از شوخی‌های ضعیف فقط قصد خنداندن مردم را دارند و اصلا داستان مشخص و یا حرفی برای گفتن ندارند؟

اطیابی: من درباره آثار سایر همکارانم صحبت نمی‌کنم اما در جواب انتقاد کسانی که این موضع را درباره فیلم تگزاس دارند باید بگویم قطعا فیلم تگزاس حرفی برای گفتن دارد اما این حرف‌ها را در لایه طنز بیان می‌کنند و این گونه نیست که مخاطب تصور کند با هدف انتقال یک پیام این فیلم ساخته شده و ما حتی تکنیک خود را نیز به رخ نکشیده‌ایم. حرف تگزاس 2 این است که روابط درون خانواده و آنچه که در بین یک زن و شوهر وجود دارد فقط به خودشان ارتباط دارد و حریم خانواده بسیار مهم است.

تولید فیلم‌های کمدی در سال‌های اخیر بیشتر شده و گفته می‌شود که نقش سالن‌داران سینما و سینمادارها در این تولید بسیار پررنگ است و به نوعی آنها سفارش تولید آثار کمدی را می‌دهند و از سوی دیگر نیز وقتی تهیه‌کننده‌ای می‌بیند که اثر کمدی او از سوی سینماداران با استقبال مواجه شده و سانس‌های بیشتری به آن می‌دهند راغب می‌شود تا بیشتر فیلم کمدی تولید کند؟

اطیابی: اینکه گفته می‌شود تعداد فیلم‌های کمدی زیاد است درست نیست همین امسال که مطرح شده بهترین فیلم‌ها در شش ماهه ابتدایی اکران شده، ما عملا فیلم کمدی پرفروشی برای شش ماهه دوم نداریم حتی در عید نوروز و عید فطر نیز فیلم‌های کمدی پرفروش اکران نشدند و فیلمی مانند رحمان 1400 را نمی‌توان یک فیلم کمدی صرف نامید. زمانی می‌توانیم بگوییم که تعداد فیلم‌های کمدی زیاد است که در هر فصل و نوبت اکران حداقل سه فیلم کمدی پرفروش شوند و جامعه امروز ما برای تقویت نیروی دفاعی خود نیاز به فیلم کمدی دارد. در بخش فروش و استقبال مخاطبان نیز فیلم‌های کمدی بیشتر از گونه‌های دیگر شکست خوردند و نگاهی به آمار فروش فیلم‌ها در سال 97 نشان می‌دهد که تعداد فیلم‌های کمدی شکست خورده در گیشه که بازیگران مطرحی نیز در آن حضور داشتند بسیار بیشتر از فیلم‌های گونه‌های دیگر همچون اجتماعی بود سینماداران نیز علاقه‌ای که به سینمای کمدی دارند بیشتر از فیلم‌های دیگر نیست و ما مثلا در زمان اکران تگزاس شاهد نبودیم که سانس‌هایی که به این فیلم دادند بیشتر از فیلم‌های دیگر باشد و به نوعی ما اگر مجبور نبودیم فیلم را اکران نمی‌کردیم.

یعنی فیلم تگزاس 2 به رغم میل باطنی شما به نمایش درآمده و شما نمی‌خواستید آن را در این مقطع اکران کنید؟

عامریان: ما ابتدا قصد داشتیم که تگزاس 2 را در عید نوروز اکران کنیم و حتی تا روزهای قبل از عید نوروز نیز سرگروه مشخص شده بود و مواد تبلیغی نیز آماده شده بود اما فرصت اکران فیلم را به فیلم دیگری دادند و زمانی که فرصت اکران در نوروز به وجود نیامد تصمیم گرفتیم این فیلم را در عید فطر اکران کنیم اما وقتی فیلم رحمان 1400 به صورت ناگهانی از چرخه اکران خارج شد و به نوعی هم از ما خواستند هم ما را مجبور کردند فیلم تگزاس را زودتر از موعد اکران کنیم و به ما قول حمایت از این فیلم از سوی سینماداران و شورای صنفی داده شد اما از ابتدای اکران تگزاس 2 برای ما محدودیت ایجاد کردند و اجازه نمایش در سینماهای شهرستان و پردیس‌هایی که کمتر از هفت سالن داشتند را ندادند هر چند با این حال در ماه رمضان که بسیاری از فیلم‌ها با استقبال کمی مواجه شدند فروش تگزاس خوب بود ولی زمانی که اکران عید فطر شروع شد بی‌مهری‌ها به فیلم تگزاس نیز دوباره آغاز شد و سانس‌های ما حذف شد هر چند همچنان استقبال مخاطب خوب است و نسبت به تعداد صندلی‌هایی که در اختیار داریم از ضریب اشغال خوبی برخورداریم. در حالی که به ما رده بندی سنی 12 سال را دادند که اصلا نیازی نبود و ما نیز دلیل آن را نمی‌دانیم از طرف دیگر با فروش خوب یک فیلم در سینما فروش سایر فیلم‌ها نیز بهتر می‌شود و تجربه اکران متری شش و نیم و تگزاس امسال این مساله را ثابت کرد.

اطیابی: ما باید بدانیم که هر روز بر روی شانس و یا موفقیت نیستیم و زمانی که در حال برد هستیم همه چیز را برای خودمان نخواهیم و به دیگران نیز فکر کنیم از همین روی از سینماداران و صاحبان فیلم‌هایی که تازه آثارشان اکران شده تقاضا می‌کنم که به فیلم‌های دیگر نیز فکر کنند و اجازه بدهند فیلمی همچون تگزاس که در یک مقطعی که سینماها فروش خوبی نداشتند به رونق سینماها کمک کرد همچنان سانس داشته باشد و اکران شود زیرا اگر بخواهیم بی‌رحم باشیم همه ضرر خواهیم کرد.

به نظر می‌رسد وضعیت نظارت بر فیلم‌ها سخت‌تر شده و حتی این سختگیری بعد از اتفاقاتی که برای فیلم رحمان 1400 رخ داد، بیشتر هم شد؟

اطیابی: از منظر نظارت بهترین دوره در سینمای ایران دهه 60 بود و کمترین آسیب‌ها به فیلم وارد می‌شد و فیلم‌هایی که آن زمان ساخته شد اگر امروز بود شاید اجازه ساخت داده نمی‌شد و صحنه‌هایی که در آ‌ن فیلم‌ها بود قطعا با این نگاهی که امروز ارشاد دارد اجازه نمایش نداشتند و به نوعی ما در امر نظارت دچار پس‌رفت شده‌ایم. رفتارهای شورای نظارت در دادن مجوز به برخی فیلم‌ها و جلوگیری از برخی از فیلم‌های دیگر و حتی رده‌بندی سنی جای تعجب دارد. وزارت ارشاد و سازمان سینمایی به شدت از فضای مجازی و واکنش رسانه‌ها می‌ترسند زیرا گروهی امروز هدفمند نشسته‌اند و برای هر واژه هر فیلم سینمایی یک معنایی استخراج می‌کنند که شاید به ذهن کمتر بیننده‌ای برسد و بعد آن مفهوم را منتشر می‌کنند تا ذهن مخاطب را هدایت کنند دوره‌ای وزارت ارشاد از بولتن‌سازی می‌ترسید و امروز از فضای مجازی، در حالی که نه آن زمان باید بولتن‌ها را می‌خواندند و نه امروز تحت تاثیر خبرهای دروغ فضای مجازی قرار بگیرند. رده‌بندی سنی نیز امروز اثرگذار نیست زیرا وقتی فیلمی بعد از اکران در شبکه نمایش خانگی عرضه می‌شود و خانواده‌ها به آن دسترسی دارند چگونه آنجا می‌توان یک فیلم را رده‌بندی کرد و یا از دسترس کودکان دور نگه داشت و فقط باید به خانواده‌ها از طریق رسانه‌ها آموزش داد که خودشان مسئولیت را قبول دارند و آثار متناسب برای کودکان را انتخاب کنند.