پهبادچیست؟چگونگی کنترل وپرواز پهبادها
پهپاد(UAV:Unmanned Aerial Vehicle) واژه ای است که برای هواپیماهای بدون سرنشین
مخفف پ=پرنده /ه=هدایت/پ=پذیر /ا=از /د=دور است که از حروف اول کلمات مذکور ساخته شده است
(پرندهٔ هدایت پذیر از دور) (UAV:Unmanned Aerial Vehicle) یا هواپیمای بدون سرنشین به اشیاء پرندهٔ هدایتپذیر از راه دور (RPV:Remotely Piloted Vehicle) گفته میشود. هواپیماهای بدون سرنشین در ایران به «پهپاد» شهرت دارند که از حروف اول «پرنده هدایت پذیر از راه دور» گرفته شدهاست.
اجزای اصلی یک پهپاد عبارتند از: بدنه، موتور و محموله. بدنه یک پهپاد باید علاوه بر دارا بودن شرایط مناسب آیرودینامیکی،طوری طراحی شود که بتواند سامانههای ارتباطی، جنگافزارها، اشخاص و محموله ها و کلیه لوازم مرتبط با ماموریت محولهاش را در خود جای دهد و نیز با شرایط جوی منطقه ماموریت سازگار باشد. پهپادها نیاز به نوع خاصی از موتورها دارند. منظور از محمولههای پهپاد در واقع تجهیزات و متعلقات اضافی است که همراه پرنده برای انجام ماموریت خاصی فرستاده میشود که در پهپادهای شناسایی، دوربین فیلم برداری و عکس برداری، در پهپادهای هدف فلر و رفلکتور و در پهپادهای تهاجمی و انتحاری مهمات میباشد.
تاریخچه پهپادها
در سال ۱۹۱۷، چارلز کترینگ، از شرکت جنرال موتورز، هواپیمای بدون سرنشین دوباله ای برای ارتش آمریکا طراحی کرد که قادر به حمل مهمات و اصابت به هدف بود. اولین پرواز موفق پرنده های بدون سرنشین در ششم مارس سال ۱۹۱۸ در نیویورک به وسیله هواپیمایی به نام اژدر کورتیس صورت گرفت. این هواپیمای ۹۵۰ پوندی، پس از پرتاب به وسیله منجنیق توانست مسافتی ۱۰۰۰ یاردی را طی کند. در سال ۱۹۳۳، انگلیسیها از هواپیماهای دوباله Fairey Queen که از راه دور کنترل میشد استفاده کردند. در بحبوحه جنگ جهانی دوم، آلمانها از بمبهای پرنده V-1 علیه متفقین استفاده کردند که پدربزرگ موشکهای کروز کنونی محسوب می شود.
انواع پهبادها
۱-تری کوپتر : پرنده بدون سرنشین ۳ ملخه
۲-کواد کوپتر : پرنده بدون سرنشین ۴ ملخه
۳-هگزا کوپتر : پرنده بدون سرنشین ۶ ملخه
۴-اوکتا کوپتر : پرنده بدون سرنشین ۸ ملخه
کلاس پهبادها
به طور کلی پرنده های بدون سرنشین را می توان به پنج کلاس تقسیم بندی نمود:
۱- میکرو پهپادها
پرنده های بی سرنشین بسیار کوچک (میکرو) هم اکنون در حال تولید می باشند.موسسه ی طرح های تحقیقاتی پیشرفته ی پدافندی در حال توسعه و ساخت بالگرد های بسیار کوچک، شبیه هواپیماهای بدون خلبان می باشد که ۲.۲۵ کیلوگرم وزن دارد و دارای قطر ۲۳ سانتیمتر می باشد.
۲- مینی پهپادها
این کلاس از پرنده های بدون سرنشین با طولی معادل ۲ متر و وزنی ۴۰ کیلوگرم،هستندند.تعدادی از این پرنده ها در جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱میلادی مورد استفاده قرار گرفته شد.
۳- پهپادهای تاکتیکی
این پرنده ها یزرگتر از پرنده های بدون سرنشین مینی می باشند. ولی همانند آنها ماموریت های هدف یابی و جمع آوری اطلاعات را انجام می دهند. با این تفاوت که ظرفیت حمل بار و مداومت پروازی پرنده های تاکتیکی از نوع قبل خود بیشتر می باشد. در حالی که سقف پرواز پرند های بدون سرنشین مینی تقریبا ۳۰۰ متر است، یک یو ای وی تاکتیکی مانند شادو ۲۰۰ قادر است تا ارتفاع ۴۸۰۰ متری اوج گرفته و به مدت ۴ ساعت در هوا پرواز کند.
۴- هال
«هال» به اندازه ی هواپیماهای جت تجاری یا هواپیمای ۷۳۷ می باشد. و توانایی حمل رادارهای ترکیبی (SAR) و دیگر حسگر های قوی را داراست.ارتفاع کروز این پرنده ها بین ۱۴ تا ۲۰کیلو متر می باشد.
۵- جنگنده های بدون سرنشین
هواپیماهای بدون سرنشین به دلیل عدم نیاز به تأسیسات و پایگاههای بزرگ و ثابت، سادگی تعمیر و نگهداری، به کار گیری آسان، نداشتن ضایعات انسانی در صورت هدف قرار گرفتن ، امکان استفاده از فناوری پیشرفته در ساخت و مزایای دیگر نظر مشتریان نظامی و غیرنظامی ،مشتریان زیادی دارد.
یک نمونه از این نوع پهپادها که در کلاس ۱ طبقه بندی می شود، FULMAR نام دارد که با بالهای کوچک خود قادر است اجسامی تا حداکثر وزن ۲۰ کیلوگرم را حمل کند. این پهپاد توسط شرکت معروف فرانسوی تجهیزات و جنگ افزار سازی تالس ساخته شده است و قابلیت پرواز ۱۲ ساعت مستمر تا برد ۹۰ کیلومتر را دارد واما اگر باری روی آن سوارکنید(حمل جسمی ۸ کیلوگرم)بردش به ۴کیلومترکاهش می یابد.
جنگنده های بدون سرنشین هم اندازه ی هواپیماهای جنگنده سرنشین دار نسل جدید نظیر F/A – ۱۸E Super Hornet می باشند که در عملیات عراق مورد استفاده قرار گرفتند.
این هواپیماهای بدون سرنشین با داشتن ایستگاه کنترل زمینی مجهز به انواع رایانه، توانایی برنامه ریزی نمودن مسیر پروازی در حافظه تجهیزات الکترونیکی هوایی را دارند که امکان اجرای مأموریت های تمام خودکار را بدون نیاز به برقراری ارتباط رادیویی با پرنده فراهم می کند. از این پهپادها می توان در عکسبرداری و فیلمبرداری از عمق مواضع دشمن، جنگ الکترونیکی، رله ارتباطی، دیده بانی، هدفیابی و گرا دادن، اجرای عملیات کنترل ترافیک، کنترل نوار مرزی به منظور مبارزه با قاچاق، مطالعات هواشناسی، عکسبرداری جهت نقشه های جغرافیایی، ارزیابی خسارت های بلایای طبیعی و مأموریت های متنوع دیگر استفاده کرد.
پهپاد در ایران
سابقه به کارگیری پهپاد در ایران به قبل از انقلاب اسلامی بر می گردد. بعد از خرید هواپیماهای جدید برای نیروی هوایی به ویژه بعد از خرید اف-۱۴ فرماندهان نیروی هوایی تصمیم به خرید تعدادی پهپاد هدف AQM-۳۷ از ایتالیا برای تست توانایی این هواپیماها و موشکهای آنها به ویژه موشک جدید فونیکس گرفتند. در آن زمان بیشتر این تستها با موفقیت انجام شد.
اما سابقه به کارگیری پهپادهای شناسایی در ایران به بعد از انقلاب اسلامی و زمان جنگ باز می گردد. در زمان جنگ، رزمندگان ایرانی به گونه ای ساده از هواپیماهای کنترل از راه دور اسباب بازی و یک دوربین بسیار ساده فیلمبرداری برای شناسایی استفاده می کردند و توانستند با استفاده از این پهپادهای بسیار ابتدایی، اطلاعات خوبی را از دشمن به دست آوردند. در سالهای ۱۳۶۲و ۱۳۶۳ که شرایط خاصی بر فضای جنگ حاکم بود پس از مطالعه در زمینه ساخت وسائل پرنده هدایت پذیر و شناخت کاربرد و توانایی های آنها با توجه به امکانات داخل کشور و وجود زمینه های گوناگون کاربردی در جنگ، فعالیت های به نسبت گسترده ای برای طراحی و ساخت این نوع هواپیماها در صنایع دفاع، چند دانشگاه و صنایع سپاه شروع شد. نتیجه این فعالیتها ساخت چند نوع هواپیما بود که تعدادی از آنها نیز به طور گسترده در جنگ استفاده شد و اکنون نیز فعالیتها در زمینه تکمیل این سامانه ها و عملیاتی نمودن آنها ادامه دارد.
امروزه صنایع هوایی قدس و شرکت هواپیما سازی ایران (هسا) از جمله مهمترین مراکزی هستند که در زمینه طراحی و ساخت انواع هواپیماهای بدون سرنشین با مأموریت های مختلف مراقبت، شناسایی، هدف پرنده و … فعالیت می نماید.
صنایع هوایی قدس در سال ۱۳۶۴ به دنبال اوج گیری جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و نیاز به اجرای عملیات شناسایی از موقعیت دشمن با هدف ساخت و تولید هواپیماهای بدون سرنشین و به کارگیری آنها در مأموریت های محوله سپاه، زیر نظر وزارت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (معاونت خودکفایی) تشکیل شد و در همان سال موفق به تولید چهار فروند از این وسائل و اجرای عملیات عکسبرداری از منطقه شلمچه روی مواضع دشمن شد که این امر به عنوان یک رویداد مهم در دفاع مقدس تلقی گردید.
***
« MQ-1C » جاسوس پیشرفته آمریکایی در دام سپاه
امروز برای اولین بار نیروی هوافضای سپاه پاسداران اولین تصویر از پهپاد پیشرفته و غنیمتی MQ-1C متعلق به آمریکا را منتشر کرد. هماکنون ارتش آمریکا و سازمان جاسوسی این کشور، از این پهپاد در حال استفاده هستند و هنوز مشخص نیست که سپاه این پهپاد را چگونه به غنیمت گرفته است.
پیش از این نیز، خبری مبنی بر دستیابی سپاه به چنین پهپادی منتشر نشده بود که حالا با نمایش این پهپاد در ایران، سپاه نشان داد که توان بالایی در جنگ الکترونیک و نفوذ به سیستمهای پهپادهایی که هدایت چندگانه دارند، به دست آورده است.
پهپاد «ام کیو ۱ سی» آمریکا
پهپاد «ام کیو ۱ سی» آمریکا
فقط پیش از این گزارش شده بود که هواپیماهای سوخو ۲۵ سپاه در خلیج فارس به سوی یک فروند از این پهپادها تیر اخطار شلیک کرده که این پهپاد نیز مجبور به دورشدن از منطقه و بازگشت به پایگاهش، شده است.
« RQ-170» شکار بزرگ سپاه
آذر ماه سال ۱۳۹۰، خبری حیرت انگیز در رسانههای ایرانی منتشر شد. “یگانهایی از ایران موفق شدند یک فروند پهپاد پیشرفته را سالم به زمین بنشانند.” این خبر بهسرعت در رسانههای مطرح جهان بازنشر یافت و به خبر اول تمام رسانههای جهان تبدیل شد.
اگرچه در ساعات اولیه انتشار این خبر، مشخص نبود که پهپاد شکارشده، از کدام کشور به داخل خاک ایران فرستاده شده و علت این کار چه بوده است اما یک نکته را همه میدانستند که چنین پهپادی فقط در اختیار کشوری قدرتمند و پیشرفته در حوزه ساخت پهپادهاست. از آنجایی که افغانستان و عراق از چندین سال قبل توسط نظامیان آمریکایی و ناتو تحت اشغال بودند، پس قطعاً این پهپاد توسط یکی از این کشورها به داخل خاک ایران اعزام شده است.
پهپاد سیمرغ (نمونه ایرانی آرکیو ۱۷۰)
پهپاد آرکیو ۱۷۰ آمریکایی
با گذشت چند روز، اطلاعات بیشتری از این پهپاد منتشر شد و مشخص شد که پهپاد شکارشده، RQ۱۷۰ یا همان “جانور قندهار” نام داشت که کشور سازنده آن آمریکاست و هماکنون در پایگاه هوایی آمریکا در افغانستان توسط این کشور، بهکارگیری میشود.
این پهپاد هم اکنون در ایران، با رمزگشایی از تمام اطلاعتش، مهندسی معکوس شده و سپاه توانسته تاکنون ۲ مدل از این پهپاد را به نامهای “سیمرغ و صاعقه” رسما تولید و رونمایی کند.
صاعقه؛ نسل جدید آرکیو ۱۷۰ ایرانی
امروز همچنین پهپاد صاعقه به عنوان دومین محصول از کلاس پهپادهای سیمرغ سپاه رونمایی شد. پهپاد صاعقه، یک پهپاد دوربرد بوده و قادر به حمل ۴ بمب هوشمند و نقطهزن است که پهپاد با استفاده از این بمبها میتواند اهداف را با دقت بالا مورد اصابت قرار دهد.
این بمبها همان بمبهایی هستند که پیش از این نیز روی بالگرد شاهد ۲۸۵ نصب شده بودند. این بمبها، محصولاتی از کلاس موشکهای سدید هستند که سپاه موفق شده بمبهای این موشکها را نیز تولید کند.
پهپاد صاعقه
پهپاد صاعقه
«پهپاد صاعقه» از کلاس پهپادهای سیمرغ یا همان آرکیو۱۷۰ ایرانی است. سپاه پاسداران در آبان ماه سال ۱۳۹۳ و در جریان بازدید فرمانده معظم کل قوا از نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه، نخستین نمونه ایرانی از پهپاد غنیمت گرفته شده RQ-۱۷۰ آمریکا را رونمایی کرد و چندی بعد نیز، فیلمهایی از پرواز این پهپاد را به نمایش گذاشت.
پهپاد RQ-۱۷۰ آمریکایی در ۱۳ آذر ماه سال ۱۳۹۰ توسط نیروی هوافضای سپاه شناسایی و در شرق کشور سالم به زمین نشانده شده بود.
«Shadow» اسیری که با تکنولوژی سپاه به بند کشیده شد
سپاه پاسداران، امروز همچنین از یک فروند پهپاد پیشرفته آمریکایی به نام شادو ۲۰۰ (SHADOW ۲۰۰) نیز رونمایی کرد که این پهپاد نیز به اسارات نیروی هوافضای سپاه درآمده است اما زمان اسارتش هنوز مشخص نیست.
این پهپاد، یک پهپاد جاسوسی پیشرفته آمریکایی است که هماکنون در بسیاری یگانهای رزمی و غیررزمی ارتش آمریکا مورد استفاده قرار گرفته است. این پهپاد در واقع نمونه ارتقاء یافته و تاکتیکی از پهپاد آر کیو ۲ است که در موتور، بدنه و بسیاری از سامانههای جانبی، به نسبت آر کیو ۲(RQ2)، ارتقا داده شده است.
آرکیو ۷ (RQ7)یا همان شادو۲۰۰، با موتور روتوری ۲۸ کیلو واتی وانکل پرواز میکند و پهپادی بال بلند و بال بالا است.
چپ: پهپاد(RQ7) آر کیو ۷ یا همان شادو ۲۰۰ ایرانی
این پهپاد، مداومت پروازی ۴ ساعت داشته و ۱۰۰ کیلومتر میتواند یکضرب پرواز کند. شادو ۲۰۰ با سامانه الکترواپتیک قدرتمندی کهبا خود حمل میکند، پهپادی مدرن برای جاسوسی به حساب میآید اما حالا سپاه توانسته آن را غنیمت بگیرد.
سپاه پاسداران توانسته این پهپاد را هم مهندسی معکوس کرده و نمونهای ایرانی از این پهپاد را طراحی و تولید کند.
هرمس ۴۵۰؛ سرباز اسرائیلیها در دام سپاه
از دیگر دستاوردهایی که در این نمایشگاه به نمایش درآمد، پهپاد هرمس ۴۵۰ متعلق به ارتش اسرائیل بود. این پهپاد در دوم شهریور ماه سال ۱۳۹۳توسط نیروی هوافضای سپاه در حوالی منطقه نطنز در “استان اصفهان” سرنگون شد و حالا سپاه توانسته یک نمونه ایرانی و با فناوری متفاوت از آن را طراحی و تولید کند.
هرمس یک پهپاد نه چندان بزرگ است که دادههای نظامی و اکتشافی را به صورت واقعی بدون اینکه متاثر پردازش های خاصی شود، در اختیار پایگاه زمینی خود قرار میدهد.
توانایی حمل تجهیزات به میزان ۱۵۰ کیلوگرم باعث شده تا این پهپاد جهت عملیاتهای ISTAR با قابلیت رله کردن ارتباطات در انواع ماموریتها بسیار تاثیرگذار باشد.
هرمس ۴۵۰ اسرائیلی
هرمس ۴۵۰ ایرانی
هرمس از سامانههای الکترونیکی هوایی متعددی بهره جسته و این یعنی پهپاد میتواند با برقراری ارتباط ماهوارهای و یا به طور مستقل و خودپرداز، ماموریتهایش را حداکثر ۲۰ ساعت انجام دهد. این پهپاد علاوه بر قابلیت انجام ماموریتهای شناسایی، قابلیتهای نظارت، هدایت آتش توپخانه، نظارت دریایی، ارزیابی خسارات وارده در جنگ و البته قابلیت رزمی نیز دارد.
یکی از مهمترین عملیاتهای «هرمس»، جنگ ۳۳ روزه بود. در این جنگ، صهیونیستها به طور میانگین روزانه ۲۰ هواپیمای بدون سرنشین هرمس، خاک لبنان و مواضع حزبالله را رصد میکردند.
بیشینه زمان عملیاتی «هرمس ۴۵۰» ۲۰ ساعت، ارتفاع عملیاتی ۵.۵ کیلومتر و سرعت بیشینه آن نیز ۹۵ کیلومتر است،
این برد در هرمس ۹۰۰ که اولین پروازش را در ۹ دسامبر سال ۲۰۰۹( ۱۸ آذر ۱۳۸۸) انجام داده، افزایش یافته است.
عقاب آمریکایی در تور سپاه
همچنین امروز، پهپاد اسکن ایگل آمریکایی که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در چهاردهم آذر ماه سال ۱۳۹۱ به اسارت سپاه درآمده بود، به نمایش گذاشته شد.
این پهپاد که با هدف شناسایی و جمع آوری اطلاعات در حال گشت زنی در منطقه عمومی خلیج فارس بود، به محض ورود به حریم فضای جمهوری اسلامی ایران در تور یگان های پدافندی و سامانه های کنترلی نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گرفتار و در اختیار گرفته شد.
این پهپاد با ۱.۱۹ متر طول و ۳.۰۵ متر عرض (دو سر بال) و ۱۸ کیلوگرم وزن برای پرواز نیاز به باند ندارد و در عوض با یک سامانه هوای فشرده به بالا پرتاب میشود و برای فرود هم یک جرثقیل با طناب و قلاب آن را در میان هوا میگیرد که تفنگداران دریایی آن را از روی ناوهای خود به پرواز در میآورند.
اسکن ایگل آمریکایی
اسکن ایگل ایرانی
پهپاد اسکن ایگل با سرعت ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت و سقف پروازی ۱۶۰۰۰ پا می تواند بیش از ۲۰ ساعت استقامت پروازی داشته باشد. درحال حاضر اسکن ایگل مجهز به یک دوربین الکترو اپتیکال، یک دوربین مادون قرمز و یک برجک ثابت سبک وزن با دامنه ارتباطات بیش از ۱۰۰ کیلومتر و استقامت پرواز تا بیش از ۲۰ ساعت است.
خط تولید این پهپاد در نوزدهم بهمن ماه سال ۱۳۹۱ توسط سپاه رونمایی شده بود و بعدها، پهپادی با همین تکنولوژی در ایران با نام کاوش رونمایی و به بهرهبرداری رسید.
آر کیو۱۱(RQ11)؛ کوچکترین شکار سپاه
در این نمایشگاه همچنین از یک فروند پهپاد آر کیو ۱۱ (AeroVironment RQ-11 Raven) غنیمتی نیز رونمایی شد. این پهپاد هم همچون دیگر پهپادها، آمریکایی است و در دام نیروی هوافضای سپاه درآمده است.
این پهپاد، دست پرتاب بوده و نخستین به کارگیرنده آن، ارتش آمریکا است./۱۰ مهر ۱۳۹۵تسنیم
چرا سپاه پهباد اسراییلی را به محض ورود به کشور منهدم نکرد/ از کجا به پرواز در آمده بود؟
سردار حسین سلامی جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حاشیه مراسم بزرگداشت شهدای بسیج کارمندان، با اشاره به سرنگونی پهپاد متجاوز صهیونیستی در داخل ایران، گفت: نیازی به مهندسی معکوس این پهپاد نداریم هرچند قدرت و توان آن را داریم.
وی ادامه داد: اینکه برخی میگویند این پهپاد از اسرائیل به پرواز درآمده درست نیست زیرا برد آن طوری نیست که بخواهد از سرزمینهای اشغالی به مرکز ایران آمده و برگردد. ما از مبدا آن به صورت تقریبی مطلعیم ولی فعلا قضاوتی نمیکنیم.
سلامی افزود: این پهپاد به محض ورود به کشور رهگیری شد و برای اینکه از نیت اطلاعاتی آنها باخبر شویم، مدیریت شد تا به داخل بیاید و در موقعیت مناسب آن را هدف قرار دادیم./۰۴ شهریور ۱۳۹۳پارسینه بنقل ازفارس
بدنه یک پهپاد باید علاوه بر دارا بودن شرایط مناسب آیرودینامیکی، طوری طراحی شود که بتواند سامانههای ارتباطی، جنگافزارها، اشخاص و محمولهها و کلیه لوازم مرتبط با ماموریت محولهاش را در خود جای دهد و همچنین با شرایط جوی منطقه ماموریت سازگار باشد.
پهپادها نیاز به نوع خاصی از موتورها دارند. منظور از محمولههای پهپاد در واقع تجهیزات و متعلقات اضافی است که همراه پرنده برای انجام ماموریت خاصی فرستاده میشود. این تجهیزات در پهپادهای شناسایی، دوربین فیلم برداری و عکس برداری؛ در پهپادهای هدف، فلر و رفلکتور و در پهپادهای تهاجمی و انتحاری، مهمات است.
ساخت پهپاد در ایران به پیش از انقلاب ۱۳۵۷ بازمیگردد. در آن زمان برنامهای ده ساله مشابه اسرائیل برای تولید پهپاد هدف و شناسایی در داخل کشور در نظر گرفته شد و قرار بود صنایع پهپادسازی ایران در سال ۱۳۶۰ شروع به کار کند. پس از انقلاب این طرح دچار وقفه شد، اما در نهایت منجر به تأسیس صنایع هوایی قدس در سال ۱۳۶۴ شد که مهمترین محصولش پهپاد مهاجر یک در زمان جنگ ایران و عراق بود. صنایع هوایی قدس در اوایل دهه ۱۳۸۰ اقدام به طراحی و ساخت پهپادهای مهاجر ۴ و ابابیل ۳ کرد که تبدیل به موفقترین پهپادهای شناسایی ایران شد. این پهپادها بطور گسترده در تمامی یگانهای نیروهای مسلح ایران از ارتش تا سپاه به خدمت گرفته شد و حتی تعدادی هم به کشورهای آمریکای لاتین و آفریقا صادر شد.
بجز صنایع هوایی قدس، مرکز تحقیقات صنایع هوایی شاهد هم در توسعه و ساخت پهپاد یا پرندههای بدونسرنشین فعال بود و این دو به همراه صنایع هواپیماسازی ایران یک پهپاد با دُم وی (V) شکل و طراحی آیرودینامیکی مدرن تولید کردند که هسا ۱۰۰ نام گرفت. نمونه توسعه یافته هسا ۱۰۰ شاهد ۱۲۳ نامیده شد که نخستین پرواز آن در سال ۱۳۸۴ در شاهین شهر اصفهان انجام شد و تولید انبوه آن در سال ۱۳۸۸ آغاز شد. شاهد ۱۲۳ تبدیل به بستری برای طراحی و توسعه شاهد ۱۲۹شد. نخستین پیش نمونه شاهد ۱۲۹ در اسفند ماه سال ۱۳۹۰ در فرودگاه بدر اصفهان به پرواز درآمد. پیش نمونه بعدی که برخلاف نمونه نخست مجهز به ارابه فرود جمع شونده بود، در خرداد سال ۱۳۹۱ به پرواز درآمد.
چگونگی پروازپهبادها-پرتاب
پس از رونمایی «شاهد ۱۲۹» در مهر سال ۱۳۹۲، ابتدا سالی چهار فروند از این پهباد تولید شد؛ بنابراین بین سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۴، هشت فروند شاهد ۱۲۹ تولید گردید. برخلاف برنامهریزی اولیه، هرگز امکان استفاده موشک هوا به سطح سدید ۳۶۱ یا فتح ۳۶۲ برای شاهد ۱۲۹ فراهم نشد. علت ناکامی در طراحی و ساخت یک لانچر مناسب برای حمل این موشکها در زیر بالهای شاهد و همچنین ناتوانی در حل مشکلات هدفگیری و هدایت موشک بود.
در عوض متخصصان صنایع هوایی شاهد اقدام به طراحی و ساخت نمونهای از موشک سدید ۳۶۱ نمودند که همانند بمب هوشمند هدایت تلویزیونی، میتوان آن را بر ضد اهداف زمینی متحرک و غیر متحرک به کار گرفت. این بمب هوشمند فاقد راکت موتور، سدید ۳۴۱ نام گرفت. وقتی بالههای پایدارکننده در طرفین آن نصب شد، سدید ۳۴۵ نام گرفت و تبدیل به سلاح اصلی شاهد ۱۲۹ شد.
متخصصان حوزه پهپادها پس از ساخت اولین پهپادهای یکبار مصرف در سال ۱۳۶۵، در طول سالهای اخیر چنان شتابی به رشد این صنعت دادند که انحصار تکنولوژی منحصر بفرد آمریکا در این صنعت شکسته شد. آنها علاوه بر ساخت پهپادهای انتحاری، ۵ مدل از جدیدترین پهپادها را فقط در ۸ ماهه اول سال ۹۲ رونمایی کردند. درحالی که بیشترین هجمه تحریمهای غیر منطقی در همین سال بر علیه ملت و اقتصاد کشور تحمیل شده است.
تولید موتور هواپیماهای شاهد و آرکیو در کمپانی مادو، گام بلندی برای خودکفایی ایران در صنعت هواپیما و موشک است.
پهپادهای ساخت ایران تا به امروز
۱-ابابیل: اولین پهپاد یکبار مصرف با قابلیت حمل ۴۰ کیلو مواد منفجره
۲-ابابیل نوع بی: برای شبیه سازی و آموزش سامانههای دفاع هوایی
۳-ابابیل اس: با قابلیت ارسال تصاویر و پرواز تا ارتفاع ۱۴۰۰۰ پا
۴-ابابیل نوع تی
۵-تلاش ۱
۶-تلاش بدون سرنشین : با سرعت ۱۴۰ کیلومتر بر ساعت
۷-«مهاجر ۲» با توانایی پرواز در نزدیکی ناوهای هواپیمابر آمریکایی
۸-«مهاجر ۳» (درنا) با بیشینه سرعت ۲۲۰ کیلومتری در ارتفاع ۳۳۰۰ متری
۹-مهاجر ۴
۱۰-باز
۱۱-«چابک پر» فرود و برخاست از روی آب
۱۲-تیزپر
۱۳-پروژه شاهین
۱۴-«سفره ماهی» پهپاد بمب افکن نیروی هوایی ارتش
۱۵-صاعقه
۱۶-طوفان
۱۷-«پهپاد حماسه »در سال حماسه
۱۸-«سریر» ضد اشعه رادار و غیر قابل کشف
۱۹-«یسیر» تصویر برداری ۳۶۰ درجهای از اطراف خود
۲۰-«شاهد ۱۲۹ »انحصار آمریکا را در تکنولوژی جدید پهپادی شکست
۲۱- «فُطرس» فرشتهای که کار مراقبت از مرزهای دریایی و زمینی را بر عهده دارد
***
نمونه ای ازپهبادها
در کنار پهپادهای پرسابقه ای مانند خانواده پهپادهای مهاجر و ابابیل و شاهد و نیز نمونه های دوربرد و راهبردی مانند شاهد-۱۲۹ و فطرس که توسط صنایع دفاعی با سابقه کشور تولید می شوند، بازار رو به گسترش هواپیماهای بدون سرنشین سبب شده تا پهپادهای جدیدی نیز توسط شرکت های خصوصی یا نهادهای همکار با صنایع دفاعی کشورمان تولید شوند که برای عملیات های شناسایی یا به عنوان پرنده هدف توسعه یافته اند. در این گزارش به معرفی چند نمونه از پهپادهای رده سبک و متوسط که کاربردهای نظامی و غیرنظامی دارند، می پردازیم.
دلتا
پهپاد دلتا، دارای یک پیکربندی دلتا شکل با یک سکان عمودی و بدنه کامپوزیتی است. موتور احتراقی و ملخ آن در جلوی بدنه تعبیه شده که میتواند این پهپاد ساخته شده در رده وزنی سبک را به بیشینه سرعت ۱۷۰ کیلومتر بر ساعت برساند. دلتا دارای طول ۱.۲ و دهانه بال ۲.۲۲ متر، جرم معمول برخاست ۵، جرم محموله ۲ و بیشینه جرم برخاست ۷ کیلوگرم است. سرعت گشتزنی این پهپاد که میتواند توسط دست، پرتابگر یا از روی خودروی در حال حرکت مأموریت خود را آغاز کند ۱۳۰ و کمترین سرعت پروازی آن نیز ۷۰ کیلومتر بر ساعت است.
این پهپاد برای مأموریت اصلی هدف تمرینی طراحی شده و بیشینه ارتفاع پروازی آن در حدود ۲۰۰۰ متر، برد پروازی آن تا ۱۵ کیلومتر و روش بازیابی آن فرود عادی روی سطح زمین بوده و مداومت پروازی این پهپاد برابر ۶۰ دقیقه است. هر چند پهپاد دلتا از یک سکان عمودی بهره میبرد عملاً شباهت بالایی با یک بال پرنده داشته زیرا فاقد یک بدنه مشخص است. به نظر می رسد نمونه ایی از همین پهپاد در رزمایش سال گذشته قرارگاه پدافند هوایی خاتم الأنبیاء ارتش مورد استفاده قرار گرفته است که شباهتهای کلی به دلتا داشته با این تفاوت که به جای یک سکان عمودی در وسط بالها، از دو سکان عمودی کوچکتر در نوک بالها بهره میبرد.
پهپادی شبیه به دلتا در رزمایش مدافعان آسمان ولایت-۷
سفرهماهی
دیگر پرنده هدف برد کوتاه ساخته شده در بخش خصوصی، پهپادی با نام سفرهماهی است که به طور کلی در دسته پهپادهای بال دلتا قابل دسته بندی است. این پهپاد دارای یک بدنه مرکزی است که به خوبی با بالهای آن تلفیق شده و تداعی کننده پیکربندی های پیشرفته ترکیب بال و بدنه است. دو بخش امتداد یافته نوک بال که شبیه بالچههای نوک بال (Wing tip) هستند هم نقش پایدارساز عمودی را داشته و هم دارای عملگر کنترلی آیرودینامیکی بوده ضمن اینکه اثرات پسای القایی را نیز کاهش میدهند.
سفرهماهی نیز از یک موتور احتراقی با ملخ پلاستیکی در جلوی بدنه برای رسیدن به سرعت بیشینه ۱۷۰ کیلومتر بر ساعت بهره میبرد. مشخصات مختلف پهپاد سفرهماهی از جمله وزن، سرعت و مداومت پرواز مانند پهپاد دلتا است.
همچون طول بدنه ۱.۲ و دهانه بال آن ۲.۲۲ متر. در واقع به نظر می رسد که سفرهماهی به نوعی بازطراحی پهپاد دلتا است و با توجه به طراحی پیشرفتهتر که طبعاً به هزینه ساخت و تولید بالاتر میانجامد طبیعتاً انتظار مشخصات بهبود یافته نسبت به دلتا وجود دارد.
سینهسرخ
این پهپاد نسبتاً سبک برای مأموریت های آموزشی و شناسایی به عنوان یک پهپاد ارزان با قابلیت تولید آسان توسعه یافته است. پهپاد کامپوزیتی سینهسرخ با بیشینه جرم برخاست ۳۰ کیلوگرم میتواند یک محموله ۶ کیلوگرمی را حمل کند. کمترین جرم آن نیز برای بلند شدن از زمین ۱۵ کیلوگرم عنوان شده.
طول بدنه آن ۲.۲۲ و دهانه بال آن ۳.۲۶ متر، کمترین و بیشترین سرعت پروازی آن ۷۰ و ۱۴۰ کیلومتر بر ساعت و سرعت گشتزنی آن نیز ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت بوده و دارای یک ارابه فرود تک چرخ ثابت زیر دماغه و ارابه فرود اصلی دارای میله منحنی به عنوان ضربه گیر در بخش زیرین و نزدیک انتهای بدنه است. از این رو سینهسرخ میتواند از روی باند بلند شده و روی آن فرود بیاید هر چند که امکان پرواز آن از روی خودرو برای سرعت دهی اولیه نیز وجود دارد.
شکل بال آن دو تکه شامل طرح مستطیلی ساده در ناحیه داخلی و و طرح باریک شونده در ناحیه خارجی بال است. در این بال از یک ایرفویل نامتقارن برای افزایش نیروی برآ استفاده شده و شکل دم دوگانه این پهپاد از نوع V شکل معکوس است. موتور احتراقی و ملخ چوبی آن در انتهای بدنه نصب شده و تا حدودی جریان شکل گرفته توسط ملخ، از روی دم عبور می کند که مزیت های هدایتی خاص خود را دارد.
این پهپاد به کمک پیکربندی بال بالا و ضریب منظری مناسب به مداومت پروازی بیشینه ۴ ساعت با برد پروازی ۱۰۰ کیلومتر دست می یابد و سقف پرواز آن نیز ۳۰۰۰ متر است. برای مقایسه، پهپاد مهاجر-۲ که شاید پرشمارترین پهپاد کشور در مأموریت های شناسایی در دو دهه اخیر بوده و محصول اوائل دهه ۱۳۷۰ است، دارای طول ۲.۹۱، دهانه بال ۳.۸ متر، بیشینه جرم ۸۵ کیلوگرم، بیشترین سرعت ۲۱۰ کیلومتر بر ساعت، سقف پرواز ۳۳۰۰ متر اما مداومت پروازی ۹۰ دقیقه و برد ۵۰ کیلومتر است.
به علاوه مهاجر-۲ باید توسط یک پرتابگر ریلی با فشار نیوماتیکی پرتاب شده و توسط اسکید یا چتر بازیابی شود. البته این پهپاد قدیمی محموله ای دستکم تا ۴.۶ برابر سینهسرخ را حمل کند. البته نمونه نوین مهاجر-۲ با مداومت پروازی ۶ ساعت و برد ۱۵۰ کیلومتر نیز در سال های اخیر معرفی شده است.
در بخش جلویی و زیرین بدنه، از یک طرح شیب دار استفاده شده که احتمالاً محل نصب سامانه الکترواپتیکی پایدار شده برای مأموریت های شناسایی است که با توجه به جرم محموله ۶ کیلوگرمی قابل حمل توسط سینهسرخ، شامل طیف متنوعی از تجهیزات ساخت داخل شامل دوربین های عکس و فیلمبرداری دید در روز و شب و حرارتی می شود.
کلاغ
پهپاد فوق سبک و دست پرتاب کلاغ که نام کامل آن کلاغ مثبت (Raven plus) است برای مأموریت های شناسایی برد کوتاه و نزدیک مواضع دشمن توسعه یافته است. این پهپاد را میتواند مشابه نمونه آمریکایی آن یعنی RQ-۱۱ Raven دانست اما تفاوت های ابعادی و عملکردی آن نشان از طراحی کامل آن در داخل دارد. کلاغ، دارای طول بدنه ۱۱۵۰ و دهانه بال ۱۵۰۰ میلیمتر، بیشینه جرم برخاست ۲.۲ کیلوگرم، سرعت بیشینه ۹۰ و سرعت گشتزنی ۶۰ کیلومتر بر ساعت است که همگی نسبت به نمونه آمریکایی کمی بیشتر شده اند.
این پهپاد ایرانی محموله شناسایی سبک به جرم ۰.۵ کیلوگرم را حمل کرده و مداومت پروازی آن ۷۰ دقیقه با بیشینه ارتفاع پروازی ۲۰۰۰ متر عنوان شده است. این پهپاد از نوع بال بالا بوده و موتور الکتریکی کم صدا و ملخ آن در پشت بال نصب شده به طوری که جریان موتور کاملاً با پایدارساز و سکان متحرک عمودی برخورد می کند. احتمالاً این پهپاد نیز همچون نمونه آمریکایی دارای امکان مونتاژ آسان بوده و به قطعات مختلفی تقسیم می شود تا به راحتی در یک کیف دستی قابل حمل باشد.
کلیاک
کلیاک یک پهپاد سبک با ارابه فرود چرخدار است که با جرم کل ۲۵ کیلوگرم می تواند یک محموله ۳ کیلوگرمی را (با بیشینه مقدار سوخت) حمل کند. مداومت پرواز کلیاک ۲ ساعت با بیشترین محموله بوده و سرعت پرواز افقی آن ۱۴۰ و کمینه سرعت لازم برای پرواز آن ۱۱۰ کیلومتر بر ساعت است. اندازه دهانه بال آن ۲.۸ و طول بدنه آن ۲ متر عنوان شده است.
هرچند پهپاد کلیاک مانند بیشتر پهپادهای همرده خود از طرح دم دوگانه با اتصال V معکوس استفاده می کند که به دلیل مزیت های بالای سازه ای و کارایی مناسب آیرودینامیکی آن است اما در جزئیات طرح بال، بدنه و دم آن رعایت اصولی برای بهبود کارایی به چشم می خورد. از جمله بریدگی نوک بال، افزایش اندازه ریشه بال و استفاده از یک سطح شبه مثلثی به جای یک میله ساده در اتصال دم به بالها.
این پهپاد دارای ارابه فرود چرخدار بوده و در نتیجه می تواند از روی زمین بلند شده یا فرود آید. همچنین بخش جلویی بدنه بعد از ارابه فرود جلو، دارای قطر کوچکتری بوده و به نظر می رسد مکانیزم بازیابی اضطراری با چتر نیز برای پهپاد کلیاک در نظر گرفته شده است. این پهپاد نیز از یک موتور احتراقی با ملخ چوبی نصب شده در انتهای بدنه بهره می برد. همانطور که در تصویر فوق دیده می شود، پهپاد کلیاک توسط قرارگاه پدافند هوایی خاتم الأنبیاء ارتش نیز به کارگیری شده است.
طارق
پهپاد فوق سبک طارق نمونه دیگری از طرح های تلفیق بال و بدنه است. دهانه بال آن ۲ متر و ۲۰ سانتیمتر، بیشینه جرم برخاستن ۳.۲ کیلوگرم و جنس بدنه آن از فوم، مواد ترکیبی فایبرگلاس و فیبرکربن است. این پهپاد می تواند از روی دست پرتاب شود. یک موتور الکتریکی با ملخ پلاستیکی در انتهای بخش مرکزی بدنه نصب شده و طارق را به پهپادی کم سر و صدا تبدیل نموده است.
طارق مانند پهپاد سفره ماهی دارای دو سکان عمودی در نوک بالهای خود است و به این دلیل چندان قابل طبقه بندی در دسته پهپادهای بال پرنده نیست. مداومت پروازی آن ۹۰ دقیقه، سرعت پیمایشی آن ۵۰ و سرعت بیشینه آن ۸۰ کیلومتر بر ساعت اعلام شده. این پهپاد می توان محموله سبکی به جرم ۵۰۰ گرم را حمل کرده و تا برد ۱۵ کیلومتر داده های کسب شده توسط آن را ارسال کند.
فراز-۱۰۲
این پهپاد یک نمونه دیگر از پهپادهای فوق سبک و دست پرتاب ایرانی است که دارای خلبان خودکار و قابلیت پرواز بر اساس مسیر و اهداف از پیش تعیین شده است. فراز-۱۰۲ می تواند در حال پرواز دائماً در ارتباط با خلبان زمینی بوده یا به صورت غیر فعال (Off line) و طبق برنامه پرواز کند. همچنین قابلیت ارسال بیدرنگ اطلاعات و تصاویر را در مأموریت شناسایی، گشت زنی و کنترل منطقه تا شعاع عملیاتی ۱۰ کیلومتر و در مدت ۷۰ دقیقه دارد.
فراز-۱۰۲ به واسطه ابعاد کوچک و قابلیت مانور بالا امکان نشست و برخاست آسان در محوطه محدود را دارد. سبکی و حجم کم آن سبب می شود تا با جداسازی اجزاء بتوان آن را در کوله پشتی و فقط توسط یک نفر حمل و به کارگیری کرد. فراز-۱۰۲ توانایی پرواز تا ارتفاع ۳۳۰۰ متری از سطح دریا با سرعت ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت را داشته و البته بیشترین ارتفاع قابل دستیابی آن ۳۵۰۰ متر عنوان شده. به علاوه می تواند در صورت نیاز برای یک عملیات تهاجمی انتحاری در حدود ۹۰۰ گرم مواد منفجره را برای زمان پرواز ۳۰ دقیقه حمل کند.
دهانه بال این پهپاد ۲.۲۶ متر، طول بدنه آن ۱.۵۷ متر، جرم خالی آن ۴ و جرم پرتاب آن ۵ کیلوگرم بوده و از یک موتور الکتریکی با ملخ پلاستیکی نصب شده در پشت بدنه بهره می برد. سرعت گشتزنی فراز-۱۰۲ برابر ۶۰، سرعت پیمایشی آن ۷۵ و سرعت بیشینه آن ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت عنوان شده.
فراز-۲۰
فراز-۲۰ پهپادی با بدنه کوتاه، بال نصب شده در بالای بدنه و یک دم دوگانه با شکل V معکوس است. این پهپاد ساخته شده از مواد مرکب برای امور شناسایی و نظارت منطقه ای با مداومت پروازی چند ساعت ساخته شده و طراحی بدنه آن به نسبت سایر پهپادهای همرده، از پیچیدگی بالاتر و البته کارایی آیرودینامیکی بهتری برخوردار است.
دهانه بال مستطیلی با باریک شوندگی اندک پهپاد فراز-۲۰ در حدود ۴ متر بوده و در نوک بالاها، بالچه های کوچکی برای کاهش اثرات پسای القایی نصب شده است. یک نوع ارابه فرود سورتمه ای مجهز به ضربه گیرهای فنری نیز برای عملیات نشست و برخاست آن از روی باند در نظر گرفته شده است. موتور احتراقی با ملخ چوبی در این پهپاد نیز در پشت بدنه نصب شده است.
فراز-۲
دیگر پهپاد دست پرتاب و فوق سبک ایران به نام فراز-۲ با قابلیت هایی همچون تجهیزات جانبی کم، قابلیت تحرک عملیاتی، شعاع پرواز عملیاتی منطقه ای، آماده سازی و به کارگیری سریع، وزن و حجم کم برای سهولت حمل و نقل، قابلیت کنترل به واسطه رادیو یا خلبان خودکار و قابلیت ارسال تصاویر به صورت بیدرنگ اشاره کرد.
فراز-۲ میتواند محموله شامل دوربین دید در روز و دوربین حرارتی پایدارشده را برای یک مداومت پروازی ۴۰ دقیقه ای تا برد ۱۰ کیلومتر حمل کند. به واسطه برخورداری از یک موتور الکتریکی که در پشت بالها (همانند پهپاد کلاغ) نصب شده، فراز-۲ صدای کمی تولید کرده و با توجه به امکان پرواز تا ارتفاع ۴۵۰۰ پا معادل ۱۳۷۲ متر میتواند با اختفای نسبتاً خوبی مأموریت های خود را به انجام برساند.
دهانه بال فراز-۲ برابر ۲.۳ و طول آن ۱.۷ و ارتفاع کلی آن ۰.۳ متر با بیشینه جرم برخاست ۴.۸ و جرم خالی ۲.۵ کیلوگرم است. سرعت کمینه پرواز آن ۳۰، سرعت کروز آن ۵۵ و سرعت بیشینه آن ۹۰ کیلومتر بر ساعت است. این پهپاد میتواند در دمای منفی ۲۵ تا مثبت ۶۵ درجه سانتیگراد فعالیت نماید.
فراز-۳
پهپاد فراز-۳ در دسته پهپادهای نسبتاً سبک قرار می گیرد زیرا بیشترین جرم برخاست آن تنها ۴۰ کیلوگرم است در حالی که دهانه بالی برابر ۴.۴ و طولی برابر ۲.۶ و ارتفاع ۱ متر دارد. این پهپاد با وجود آنکه از ارابه های فرود چرخدار ثابت استفاده می کند دارای مداومت پروازی مناسب ۵ تا ۸ ساعت بوده و به برد ۷۰ تا ۱۰۰ کیلومتر دست می یابد. یک موتور احتراقی ۱۰ اسب بخار به این پهپاد که جرم خالی آن ۲۰ کیلوگرم است نیرو داده و آن را به سرعت بیشینه ۱۸۰، سرعت کروز ۱۱۰ و کمترین سرعت پروازی ۷۰ کیلومتر بر ساعت می رساند.
فراز-۳ برای برخاستن میتواند با یک پرتابگر ریلی و نیروی گاز فشرده (نیوماتیکی) یا با استفاده از چرخ از روی زمین بلند شده و برای فرود آمدن نیز به چرخ های خود متکی است. فراز-۳ از یک مجموعه الکترواپتیکی دید در روز و حرارتی پایدار شده به عنوان محموله شناسایی استفاده می کند و میتوان آن را در محدوده دمای منفی ۲۵ تا مثبت ۶۵ درجه سانتیگراد به کارگیری کرد. این پهپاد به سقف پرواز ۱۵۰۰۰ پا معادل ۴۵۷۲ متر دست می یابد. شکل ظاهری این پهپاد شامل یک بال شبه بیضوی نصب شده بالای بدنه استوانه ای و دم دوگانه V شکل معکوس است. فراز-۳ را میتوان با پهپاد آمریکایی و پر استفاده RQ-۷ Shadow مقایسه کرد که فراز-۳ عملکردی نزدیک اما ابعادی نسبتاً کوچکتر از آن دارد.
بروز توانمندی های صنعتی برای توسعه و تولید پهپادها در بخش خصوصی از یک سو نشان دهنده رشد عمومیتوانایی های مهندسی و صنعتی این بخش بوده و از سوی دیگر نوید گسترش بازار داخلی و خصوصاً خارجی را در کشورهای مختلف می دهد. هر چند بخش خصوصی با مشکلات خاص خود نظیر سرمایه در گردش و برخی قوانین دست و پا گیر و تاریخ مصرف گذشته دست به گریبان است اما در زمینه بازاریابی، فروش و خدمات و نیز به روزرسانی محصولات خود بسیار چابک تر از چند تولید کننده پهپاد در بخش دولتی عمل می کند. خصوصاً در بازاریابی محصولات حوزه پهپاد در خارج از کشور، این شرکت ها به واسطه ماهیت خصوصی خود راحت تر عمل می کنند. بنابراین حمایت دولت و حتی صنایع پهپادی دولتی از بخش خصوصی میتواند در ایجاد گردش مالی و کسب سهمی از بازار در کشورهای مختلف سهم به سزایی داشته که به نوبه خود به درآمدهای ارزی کشور و اشتغال دانش آموختگان دانشگاهی نیز کمک می کند.۲۰ آذر ۱۳۹۶مشرق
فرماندهی پهباد -چگونگی پرواز
مدیریت سایت-پیراسته فر:پهبادهابوسیله یک نیروی انسانی کاربلد(متخصص) ،از راه دور هدایت می شود.
کنترل «ریموت»پهبادها ،چیزی شبیه بازی با«پلی استیشن» می باشد.
پهباد از نیروی ایرودینامیکی برای حرکت در مسیر دلخواه استفاده میکند(بوسیله یک نیروی انسانی متخصص ،از راه دور به هدایت می شود)
بسیاری از محصولات پروازی درزمره پهباد ها هستند.
تفاوت کوادکوپتر یا پهباد چیست؟
کوادکوپتر (Quadcopter یا Quadrotor) وسیله ای با بال های چرخنده است که نیروی پرواز آن به کمک سه و یا چهار و یا بیشتر، پروانه عمودی تأمین می شود. کوادکوپتر،
کواد به معنای عدد ۴ می باشد و کوادکوپتر ها معمولاً از چهار موتور که چهار پروانه ثابت بر آن سوار شده تشکیل می شوند.
«هگزا کوپتر ها» دارای ۶ موتور
« اکتا کوپتر ها» دارای ۸ موتور هستند و هر جفت پروانه در خلاف جهت هم، حرکت می کند. یک میکرو کنترلر جهت و سرعت چرخش را تنظیم می کند. با کم و زیاد کردن سرعت چرخش پروانه ها، گشتاور نیرو تغییر کرده و حرکت و یا فرود و اوج گرفتن، کنترل می گردد.
چرا کواد کوپتر ها و ربات های پرنده در سال های اخیر تا این حد محبوب شده اند؟ آیا در گذشته امکان ساخت آن ها وجود نداشت؟
ربات های پرنده از بخش های مانند: فریم اصلی، موتور های براشلس، اسپید کنترلر، فلایت کنترلر و رادیو کنترل تشکیل شده اند و این موارد بخش های اصلی هر ربات پرنده خواهند بود.
اصلی ترین بخشی که طی سال های پیش مانع ساخت کوادکوپتر ها و ربات های پرنده به شکل امروزی می شد قلب اصلی این ربات ها یا همان فلایت کنترلر می باشد، فلایت کنترلر وظیفه تنظیم قدرت موتور ها و متعادل سازی ربات های پرنده در زمان پرواز را دارد،
در« فلایت کنترلر ها »معمولا سنسور ها و ژیروسکوپ متعددی قرار دارد که موجب پایداری پرواز می شود.
«قیمت فلایت کنترلر ها »دربازار ایران با توجه به نوع آن ها در حال حاضر بین ۱۰۰,۰۰۰ تومان تا ۲,۵۰۰,۰۰۰ تومان متفاوت می باشد.که براحتی میتوان تمامی قطعات یک کوادکوپتر را تهیه (خریداری) کنید.
قیمت این ربات های پرنده در حال حاضر در بازارالکترونیکی ایران با توجه به نوع آن ها چیزی حدود ۸۰,۰۰۰ تومان الی ۴۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان می باشد.(براساس نرخ ارز زمستان ۱۳۹۵(۳۶۵۰تومان)