نوزاد را می‌توان در هر نوع لگن یا وان، حمام کرد. بهتر است قبل از حمام کردن، وسایل، لوازم و لباس‌های تمیز او را آماده و محیط را گرم نمود. حرارات آب حمام باید در حدود درجه حرارت بدن یعنی ۳۷ درجه سانتی گراد باشد.

قبل از افتادن بند ناف

قبل از افتادن بند ناف نوزاد را خارج از وان حمام کنید. برای این کار به ترتیب زیر عمل نمایید:ابتدا چشم‌ها و صورت نوزاد را تمیز کنید. هر یک از چشم‌ها را با یک گلوله پنبه تمیز که در آب جوشیده، خیس کرده اید، از گوشه داخل چشم به طرف خارج پاک کنید. برای هر یک از چشم‌ها از یک تکه پنبه جداگانه استفاده نمایید.

صورت نوزاد را نیز به همین طریق با یک تکه پنبه خیس تمیز کنید.در حالی که نوزاد را در پارچه نرمی‌ پیچیده‌اید و صورتش به طرف شما قرار دارد، سر نوزاد را با دست گرفته و با دست دیگر با شامپوی ملایم سر و موهای او را بشویید. دقت کنید که شامپو در چشم‌های کودک نرود.

سر و موهای نوزاد را به خوبی خشک نموده، پارچه دور بدن نوزاد را باز کنید. نوزاد را در حالت طاقباز قرار داده و گردن، زیر بغل، سینه و شکم نوزاد را با لیف تمیز و نرم آغشته به صابون پاک نمایید.

سپس با یک پارچه مرطوب، صابون را پاک کرده و نوزاد را بر روی شکم برگردانید و به همین نحو پشت او را نیز تمیز کرده و او را با حوله نرمی ‌خشک کنید.

نوزاد را روی زمین قرار داده، لباس‌هایش را بپوشانید، کهنه او را باز کرده و باسن او را بشویید. دست‌های خود را صابونی کرده و ران‌ها، ساق‌ها و پاهایش را صابون بزنید و با پارچه مرطوب، کف صابون را تمیز کرده و این قسمت‌ها را کاملاً خشک نمایید.

بعد از افتادن بند ناف

بعد از افتادن بند ناف می‌توان نوزاد را در داخل وان یا لگن حمام کرد. توجه نمایید که حرارت آب داخل لگن مناسب باشد. برای تعیین حرارت مناسب می‌توانید با آرنج خود آب را امتحان کنید.

دمای آب باید به اندازه‌ای باشد که نه احساس گرمی‌ و نه احساس سردی نمایید. صورت و چشم‌های نوزاد را مطابق با آنچه گفته شد تمیز کرده، بدن نوزاد را به آرامی‌ در داخل لگن آب قرار دهید، به طوری که سر و صورت او خارج از آب باشد.

بعد از شستشوی بدن، او را از لگن خارج کرده و با حوله نرمی‌ که از قبل گرم شده است، خشک کنید.

دقت نمایید که تمام قسمت‌های بدن از جمله پشت گوش‌ها، چین گردن، آرنج، کشاله ران و زیر بغل نوزاد کاملا خشک شود. ۲ یا حداکثر ۳ بار حمام درهفته برای نوزاد کافی است، لذا از شستشوی روزانه وی اجتناب کنید.

بعد از حمام کردن نوزاد و بعد از خوب خشک کردن وی، اگر بدن نوزاد خشک یا پوست پوست است، دست خود را با لوسیون بچه یا روغن زیتون چرب کرده و با ملایمت تمام بدن نوزاد را ماساژ دهید، به طوری که چربی از دست شما به بدن نوزاد منتقل شود. در آخر سر، نوزاد را با شیر مادر سیر کرده و بعد از گرفتن باد گلو او را به پهلو در بستر خودش بخوابانید.

در اینجا نوزاد به خواب خوشی فرو می‌رود.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
شیوه حمام کردن نوزاد بسیار مهم است. چرا که نوزاد موجودی لطیف است. می تواند با کوچکترین اشتباه دچار مشکل شود. پس می توانید به کمک این مقاله در مورد حمام کردن نوزادان تجربه ای کسب کنید که شاید بزرگتر های شما نیز از آن ها آگاه نباشند.
حمام کردن نوزادان برای رشد و سلامتی نوزاد مفید است. وقتی کودک را حمام میکنید باعث می شود خوب شیر بخورد، خواب راحت داشته باشد و آرامش و سلامتی خود را به دست آورد.
همچنین در هنگام استحمام، مادر می تواند بدن کودک را ببیند تا اگر در بدن کودک از وجود هر گونه التهاب، ورم و یا حالت غیر عادى آگاه شد در بهبود آن بکوشد.

شامپو برای نوزاد
پوست کودکان حساس است (این موضوع در یک پست توضیح داده شده است) و همه نوع شامپو را نمی توان برای آن ها استفاده کرد. از شامپو بچه برای شستن موهای نوزاد یا از همان صابون بچه ای که در شستن بدن کودک به کار می برید، استفاده نمایید.
این صابون ها طوری ساخته می شوند که به میزان اسیدیته پوست کودک لطمه ای وارد نمی کنند و به همین دلیل برای شستشوی موها ی نوزاد نیز مناسب هستند.
زمانی که دیدید لایه قهوای رنگی قسمتی از سر نوزاد را گرفته حدود یک ساعت قبل از استحمام کمی روغن زیتون به آن قسمت بزنید و آرام ماساژ دهید و بعد نوزاد را حمام کنید این لایه قهوای بیشتر در سر نوزادانی که تازه به دنیا آمده اند دیده می شود که در اثر ترشح زیاد چربی است.

نکات لازم برای حمام کردن نوزادان
برای حمام کردن نوزادان لازم است به مواردی توجه فرمایید که برای بزرگسالان نیاز نیست با این جزئیات متوجهش باشید.
اگر حمام کردن کودک را برای اولین بار است که انجام می دهید لطفا به موارد زیر توجه فرمایید:

۱- پرهیز از عجله
به هیچ عنوان زمانی که عجله دارید و یا به هر دلیلی، عصبی و بی حوصله هستید، کودک را حمام نکنید، به این دلیل که بی حوصلگی و عصبانیت مادر در حمام کردن نوزادان باعث می شود که کودک از حمام کردن بدش بیاید.
و اینکه در زمان عصبانیت به دلیل عدم تمرکز مادر، حمام کردن نوزاد میتواند برای او خطر داشته باشد.

۲- زمان کوتاه
نوزاد را به مدت طولانی در حمام نگه ندارید و او را محکم و زیاد لیف نزنید زیرا این کار او را بی قرار و بی حوصله می کند. پس سعی کنید کودک را با ملایمت و در مدت زمان کوتاه بشویید.

۳- زمان مناسب حمام کردن نوزادان
حمام کردن روزانه کودک بسیار ایده آل است اما می تواند باعث ایجاد سرما خوردگی در کودک شود!
در این صورت تنها یک شستشوی چند دقیقه ای کافی خواهد بود. بهترین زمان برای استحمام نوزادان، قبل از خوردن شیر است به این دلیل که کودک خواب بهتر و عمیق تر داشته باشد. و اینکه حمام کردن نوزاد بعد از شیر خوردن باعث میشود نوزاد استفراغ کند.

۴- استفاده از تشت
برای حمام کردن کودک تشتی را فراهم کنید که فقط برای حمام کودک باشد و حتما قبل ازهر بار حمام کردن تشت را خوب بشویید. یادتان باشد به طور ناگهانی بدن کودک را وارد آب تشت نکنید.
همانطور که کودک را مانند حالت شیر دادن در بغل گرفته اید و با دست چپ، پای راست او را از قسمت ران به خوبی چسبیده اید، با دست راست آرام آرام ابتدا بر روی پاهای نوزاد و سپس سینه او آب بریزید.
نکته: قبل از آن که کودک را درون آب تشت قرار دهید، محل ادرار و مدفوع او را با آب به خوبی بشویید.

۵- دمای مناسب
آب درون تشت باید گرم باشد اما داغ نباشد (۳۷ درجه سانتی گراد)! مادرانی که تجربه زیادی ندارند، می توانند از دماسنج استفاده کنند این دماسنج های مخصوص را از داروخانه ها می توانید تهیه کنید. اما بعد از چند بار حمام کردن کودک به وسیله آرنج دست در آب میتوان سرد و گرم بودن آب را اندازه کرد.
حمام کردن کودک در زمان سرماخوردگی و یا تب اشکالی ندارد در صورتیکه هوای خانه و اتاق گرم باشد.

۶- آماده کردن لباس مناسب قبل از حمام
اگر کودک را به تنهایی حمام میکنید قبل از حمام لباسهای کودک را به ترتیبی که می خواهید به تن او کنید در دسترس خود قرار دهید. برای خشک کردن کودک، حوله نسبتا بزرگی را در نظر بگیرید.
شامپو و صابون بچه و یک لیف نرم مخصوص بچه را نیز در کنار تشت آماده داشته باشید. این کار باعث جلوگیری از سرما خوردگی در استحمام نوزاد می شود.

۷- شستن آلت کودک
در زمان حمام کردن نوزادان پسر، پوست روی آلت را به آرامی کمی عقب زده و سریعا شستشو دهید. در مورد نوزادان دختر، شستشوی این قسمت حساس از بدن کودک را با حرکت دست از سمت جلو به عقب انجام دهید تا از عفونت ادراری جلوگیری شود.

۸- شستن سر نوزاد
زمانیکه دارید سر نوزاد را می شویید حتما مواظب باشید تا آب داخل گوشهای کودک نرود. زیرا باعث عفونت و گرفتگی گوش وجود دارد. همچنین نگذارید آب وارد دهان و بینی کودک شود، چون احتمال خفگی و قطع تنفس نوزاد وجود دارد.

۹- مراقبت از حس نوزاد
شستشوی کودک باید به آرامی و با حوصله انجام گیرد! کودکان و به خصوص نوزادان از حرکات خشن و ناگهانی به شدت وحشت دارند.
در زمان حمام کردن، مرتبا با کودک حرف بزنید . حتی در صورت گریه کردن کودک، شما باز هم آرامش و خونسردی خود را حفظ کرده و از سخنان محبت آمیز به کودک استفاده. نوزاد به خوبی، ملایمت و خشم مادر را تشخیص داده و نسبت به آن عکس العمل نشان می دهد.

روش حمام کردن نوزادان
برای حمام کردن نوزاد به ترتیب زیر عمل کنید:

۱- شستن نوزاد
در حمام کردن نوزادان ابتدا باید سر نوزاد را بر روی دستانتان تکیه داده و کتف کودک را به خوبی بچسبید و خیلی آرام کودک را از قسمت پاها وارد آب درون تشت کنید. با کمک دستی که آزاد است، صورت او را با آب بشویید.
با کمک لیف نرم و صابونی شده بخش های زیر را حتما بشویید:
روی سینه
زیر بغل
شکم
دست های کودک
پاهای کودک
برای شستن سر نوزاد، در حالی که پشت سر او را به قسمت ساق دست تان تکیه داده اید، ران کودک را خوب و مطمئن بچسبید و با دست دیگرتان که آغشته به شامپو بچه است و با حرکات ملایم و دایره ای شکل سر او را شستشو دهید.

۲- آبکشی نوزاد
بخشی که در حمام کردن نوزادان دارای اهمیت است آبکشی است. مرحله آبکشی عملا بعد از شستن کودک انجام می شود. توجه به نکات زیر در این بخش لازم است.
برای آبکشی هم، سر نوزاد را کمی به عقب برده و آب را به آرامی از جلوی سر به سمت عقب سر نوزاد بریزید تا آب وارد چشم ها و بینی و گوش او نشود.
سپس، نوزاد را به پشت برگردانید و در حالی که سینه او را به روی ساق دست تان تکیه داده اید، زیر بغل او را بگیرید و با دست دیگر به آرامی پشت و کمر کودک را بشویید.

3- خشک کردن
در آخر کودک را خوب آبکشی کردید نوبت به مراحل زیر می رسد.
با حوله ای که قبلا برایش آماده کرده اید کودک را خشک کنید و حوله را دور بدن کودک بپیچید! حتما داخل حمام لباسهای کودک را تنش کنید.
زیر بغل، زیر گردن و لا به لای تاخوردگی های پوست بدن نوزاد را به خوبی خشک کنید و لباس بپوشانید. مرطوب ماندن لابلای پوست باعث بروز عفونت قارچی می شود.
در فصول گرم سال، بعد از استحمام و خشک کردن نوزاد، به نوزاد اجازه دهید چند دقیقه ای آزاد و بدون لباس دست و پا بزند و بازی کند.