مِهر مردم حلالمان نیست اگر هنرمان برای آنها نباشد

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ "آیین آواز" که با همت باشگاه موسیقی ارسباران به مدیریت علی شیرازی بیست و چهارمین نشست تخصصی خود را برگزار کرد. در این نشست مبحث "اخلاق در هنر آواز" با حضور استادان معصومه مهر علی و دکتر حشمت‌الله ریاضی مورد بررسی قرار داد.

معصومه مهر علی که سالها در عرصه آواز پیشتاز بوده و شاگردان بسیاری را تعلیم و تربیت نموده است در این مجلس ادبی و هنری اخلاق را کلید ارتباطات آدم در همه جهان دانست و گفت: انسان ها در هرشغل، فرهنگ و طبقه اجتماعی بدون اخلاق موفق نمی شوند به خصوص در هنرآواز که نیاز به ارتباط کلامی دارد .

حشمت الله ریاضی در ادامه نشست با اشاره به نگارش کتاب نور تا نور تازه ترین کتابش اظهارداشت: به دلیل ذوقم به حکمت اشراقی از شیخ پرستی تا شیخ اشراق را در این کتاب به نگارش درآوردم.

ریاضی با اشاره به برخی مکاتب اخلاقی مبتنی به لذت، رنج، اخلاق مبتنی بر عقل را از اندیشه های افلاطون با نگرش به حکمت اشراقی وسقراط با نگرش استدلالی به اخلاق مبتنی بر عقل توصیف کرد. اخلاق مبتنی بر نفع ، اخلاق مبتنی برجمع و جامعه گرایی را نیزاز اندیشه های سوسیالیستی دانست. اخلاق مبتنی برعشق را هم شاخصه ی عموم ایرانی ها، اخلاق دینی و اخلاق مبتنی بر زیبایی را نمایان در اکثر هنرمندان عنوان کرد.

این مولوی پژوه اخلاق مبتنی بر نسبت و دگماتیسم اخلاقی را بدون تغییر و ثابت دانست که به زمان و مکان نیز ربطی ندارد. در صورتی که می دانیم اخلاق در حال تکامل به دو صورت برون ذاتی( رفتاری که روح اجتماعی دارد) و درون ذاتی که با شور و شوق نمایان می شود. وی اخلاق ایرانی ها را مبتنی بر عشق ، عقل و استدلالی عنوان کرد.

ریاضی با اشاره به این که ابن سینا و فارابی شم اشراقی دارند و ایرانی ها نیز به اخلاق اشراقی معروفند در ادامه افزود: خِرّدی که ما می گوییم با عقل مورد نظر استدلال گرایان متفاوت است و عقل گاهی مانند زانو بند مانع برخی رفتارهای ما می شود. عقل یک نور و ودیعه الهی است. نورالانوار کل نور هستی و اخلاق، عرفان و هنر را نمایان می کند. آنچه از نظرعرفانی مهم است خداوند در دو جلوه ظهور می کند جمال که هنر، لطف، عشق و زیبایی را در بر دارد و جلال که عظمت و قدرت ایجاد می کند و هر دو از ذات احدیت می آید و باعث کمال می شود. همانطور که پرتو حُسن صفت ذاتی حضرت حق است . هنرمند کسی است که زیبایی را با حّسن می آمیزد و آن را عرضه می کند.

مهرعلی در پاسخی به سوال علی شیرازی مبنی بر این که چه شرایطی باعث می شود یک هنرمند به مفهوم کلی با اخلاق باشد تصریح کرد:

هنر، هنرمند را با دیدن قابلیت هایش انتخاب می کند.

مهرعلی تاکید کرد: هنر دکان و مرکز فروش نیست در هنر آموزش اخلاق موج می زند. باید تلاش کنیم به روح هنر برسیم، بزرگان معتقدند ما هنر تدریس نمی کنیم روح هنر را انتقال می دهیم هر عالِم که عملی را بدون معنا و معرفت انجام دهد به مقصد نمی رسد و تاثیر گذار نخواهد بود. معلم یا مربی و هنرجو اگر هردو در فضای روح هنر باشند در س هنر را متوجه می شوند.

ریاضی در ادامه بیان کرد: هنرمند باید روح پاک و لطیف داشته باشد تا با سیرعروجی در عالم بی زمانی و بی مکانی، درون ذاتی با وصول اخلاق به بالاترین مرتبه اخلاق برسد.

مهرعلی خاطر نشان کرد: بین اهالی موسیقی گفته و ناگفته ها، جنگ ذهنی برقرار است. گلستان هنر پرگل است و افراد مخاطب خود را دارند اما نمی دانم چرا امروز در دنیای هنر بهم اعتراض داریم. اگر هنرمند خوب اجرا کند طرفدار پیدا می کند . ای کاش بزرگتری باشد تا هنرمندان را به مقام والای اخلاق هدایت کند و این مجالس هم بیشتر شود . هنرمند نیز باید به مخاطب احترام بگذارد و روح هنر را در خود نمایان سازد در غیر این صورت با صد هنر به جایی نمی رسد . مهر مردم حلالمان نیست اگر هنر خود را در راه آنها صرف نکنیم.

شیرازی تصریح کرد: در گلستان هنر هیچ دسته بندی خاص و الگوی خاصی وجود ندارد هنر برای دلبری است.

ریاضی در خاتمه تاکید کرد: هرچیز در این عالم با دو وجه حقی ( وحدت) و خلقی( کثرت) در نظر گرفته می شود من از نظر وجه حقی به هستی می رسم و خانم مهرعلی با وجه خّلقی. اگر وجه حقی خود را به وحدت وصل کنیم وجه خلقی را به خلق وصل کنیم زودتر به مقصد می رسیم .

در این نشست لطفعلی سیلانی در دستگاه سه گاه با همراهی نیما سیلانی بربّط، حسن رستگاری ساز تار، حمیدرضا معین تمبک به اجرای آواز می پردازد.

آواز امیرحسین رحمتی از شاگردان محسن کرامتی در دستگاه همایون با همراهی نوازندگان مجید رهنما (نی)، میلاد میری (تار)، وحید علیزاده ساز تمبک، اجرای محمد باقری درگاه خواننده ی اهل اصفهان نیز با همراهی سعید خرم جو نوازنده تار، آواز مرکبی را در دستگاه های نوا و سه گاه، اجرای آواز حامد شکر اللهی خواننده ی جوان در دستگاه شور با اشعاری از زنده یاد شهریار و همراهی داریوش قانع (نوازنده نی)، محمد مهدی گرجی (سه تار) آواز می خواند . اجرای قطعه ضربی نیاز، تصنیف ماه من بخش هایی از این نشست بود.