ماهواره های ایران”ماهواره برسیمرغ”که به فضاپرتاب شدند

ماهواربر وماهواره های ایرانی

ماهواره های ایران

ایران صاحب سکوی ثابت پرتاب ماهواره شد/ماهواره‌های ایران از «مصباح» تا «دوستی» و «پیام»

با افتتاح رسمی پایگاه ملی فضایی امام خمینی ، ایران صاحب سکو ثابت برای پرتاب ماهواره‌های بومی شده است.

پایگاههای ملی پرتاب با هدف انجام آخرین آزمایش‌های تاکتیکی قبل از پرواز مانند یکپارچه سازی، همسان سازی و سازگاری بین ماهواره‌ها و ماهواره‌برها ایجاد می‌شوند و با توجه به توانمندی کشور در طراحی و ساخت ماهواره‌های مختلف احداث پایگاه‌های پرتاب ماهواره‌ها در دستور کار مسئولان کشور قرار گرفته است.

پایگاه فضایی امام خمینی نام سکوی پرتاب ماهواره‌بر با قابلیت حمل محموله یک تنی ایران است که روز گذشته با پرتاب آزمایشی موفق «ماهواره‌بر سیمرغ »به فضا، به طور رسمی افتتاح شد.

پایگاه فضایی حضرت امام خمینی که نخستین پایگاه سکو ثابت جمهوری اسلامی ایران است، کلیه مراحل آماده سازی، پرتاب، کنترل و هدایت ماهواره‌برها را برعهده دارد.

​

این پایگاه فضایی از نظر فناوری مطابق با استانداردهای روز دنیا طراحی و ساخته شده و قادر است در مرحله نهایی همه نیازمندی های کشور در مدار LEO را نیز پوشش دهد.

ماهواره بر سیمرغ نیز قادر است ماهواره‌هایی تا وزن ۲۵۰ کیلوگرم را در مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین قرار دهد.

پیش از این نیز احداث پایگاه فضایی چابهار در ابعاد ۵ در ۵ هکتار در دستور کار کشور قرار گرفته بود. یکی از دلایل ایجاد پایگاه ملی فضایی در این منطقه نزدیک بودن به اقیانوس هند و کم جمعیت بودن آن ذکر شده است.

این پایگاه به عنوان یک مرکز پرتاب غیرنظامی پیش‌بینی شده و قرار است در زمینه پرتاب موجود زنده، پرتاب ماهواره‌های سنجشی و ماهواره مخابراتی در مدار زمین آهنگ فعالیت کند بنابراین، این پرتاب‌ها به شرایط ویژه‌ای نیاز دارد و حتی الامکان باید در شرایط نزدیک به منطقه استوایی صورت گیرد تا هزینه‌های پرتاب و انجام مانورهای مداری آن به حداقل برسد.

​

آغاز فعالیت‌های فضایی با مصباح

ماهواره مصباح اولین پروژه ایران برای ساخت ماهواره پس از انقلاب بود. این پروژه پس از توقفی ۱۸ساله در برنامه فضایی ایران که در سال ۱۳۵۶ با ماهواره ناهید آغاز و پس از انقلاب متوقف شده بود در سال ۱۳۷۵ توسط سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران آغاز شد.

ساخت نمونه آزمایشگاهی این ماهواره در سال‌های ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۰ با همکاری سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران و وزارت ارتباطات و یک شرکت ایتالیایی انجام شد.

ماهواره مصباح از نوع ماهواره‌های مدار پایین است و شناسایی منابع آبی، خاکی، معدنی، هواشناسی، کنترل شبکه‌های آب، برق، نفت و گاز و کمک رسانی در حوادث غیرمترقبه از جمله اهداف ساخت و پرتاپ ماهواره مصباح بوده است.

این ماهواره برای انجام تست‌های فنی به ایتالیا ارسال شد و به دلایل سیاسی این ماهواره در این کشور بلوکه شد و بعد از رفع مشکلات سیاسی قرار است مصباح به ایران بازگردد و در حال حاضر بررسی‌های فنی برای پرتاب این ماهواره در دستور کار مسوولان کشور قرار دارد؛ چراکه با گذشت ۳۰ سال از ساخت آن به نظر می‌رسد که فناوری‌های استفاده شده در آن به روز نیست از این رو پرتاب آن هزینه بر است.

اولین تجربه‌ای که تکرار شد

خبر کوتاه بود؛ ایران با پرتاب ماهواره امید به باشگاه کشورهای پرتاب کننده ماهواره پیوست. «امید» نخستین ماهواره ساخت کشور است که تمام تجهیزاتش در سازمان فضایی ایران طراحی و تولید شد. ساخت این ماهواره تحقیقاتی از ۱۵ اسفند ۱۳۸۴ آغاز شد.

«امید» بامداد ۱۵ بهمن ۱۳۸۷ در مدار فضا قرار گرفت و در ۵ اردیبهشت ۱۳۸۸ با جو غلیظ مناطق غربی آمریکای جنوبی و اقیانوس آرام برخورد کرد و به کار ۸۲ روزه خود پایان داد.

این ماهواره با« ماهواره بر سفیر »در مدار قرار گرفت.

رونمایی از ماهواره «طلوع»، «نمونه مهندسی ماهواره مصباح دو»، «نمونه مهندسی ماهواره دانشجویی نوید علم و صنعت»، «نمونه مدل اولیه ماهواره‌بر سیمرغ»، «موتور ماهواره‌بر آن» و افتتاح نخستین «مرکز پردازش تصاویر ماهواره‌ای ایران» و «آزمایشگاه سه‌بعدی مجازی ماهواره‌ای» از جمله دستاوردهای فضایی کشور در سال ۸۸ بوده است.

نمونه‌های مهندسی چهار ماهواره «ظفر»، «رصد»، «فجر»، «دانشجویی امیرکبیر» و همچنین نمونه مهندسی «موتور ماهواره بر سفیر B۱» و «کپسول زیستی کاوشگر ۴» از دیگر دستاوردهای محققان کشور بوده است.

ماهواره «نوید» دانشگاه علم و صنعت با ماموریت تصویربرداری از زمین محصول دانش بنیان دیگر پژوهشگران کشور است که با موفقیت در مدار قرار گرفت. این ماهواره از پایگاه فضایی سمنان به فضا پرتاب شد.

در ادامه این فعالیت‌ها با رونمایی مدل مهندسی ماهواره «ناهید» و مدل توسعه‌ای ماهواره «زهره»، نخستین میمون پرتاب شده به فضا به نام «آفتاب» با کاوشگر «پیشگام» که زنده به زمین بازگشت.

کاوشگر «پیشگام»

روز ۹ بهمن ماه ۱۳۹۱ کاوشگر «پیشگام» توانست به کمک یک پرتابگر سوخت جامد، سرنشین خود را که میمونی از نژاد «رزوس» بود، تا ارتفاع ۱۲۰ کیلومتری سطح زمین حمل کند و به سلامت فرود آورد. به این ترتیب رکورد جدیدی برای دستاوردهای فضایی کشور ثبت شد و ایران در ردیف معدود کشورهایی قرار گرفت که از توانمندی ارسال موجود زنده به فضای ماورای جو (ارتفاع بالاتر از ۱۰۰ کیلومتر) و بازگشت سالم آن برخوردار هستند.

بعد از آن دومین میمون فضانورد ایرانی با نام «فرگام» با کاوشگر «پژوهش» و با گاز مایع به فضا پرتاب شد که این محموله زیستی نیز سالم به زمین بازگشت.

ماهواره «فرگام»

«فرگام»، دومین میمون فضانورد ایران توسط کاوشگر «پژوهش» راهی فضا شد تا با سفری ۱۵ دقیقه‌ای تا ارتفاع ۱۲۰ کیلومتری، نام خود را به عنوان دومین موجود زنده‌ای که با موفقیت توسط ایران به فضا پرتاب شده و سالم به زمین بازگشته است، ثبت کند.

«ماهواره‌بر سفیر»

ماهواره «فجر» با «ماهواره‌بر سفیر» در سال ۹۳ با موفقیت به فضا پرتاب شد و در مدار زمین قرار گرفت.

ماهواره «فجر» پس از ماهواره‌های «امید» ، «رصد» و «نوید» چهارمین ماهواره ایرانی است که در مدار زمین قرار گرفت.

«ماهواره‌بر سفیر فجر»

ماهواره‌بر «سفیر فجر» که نماد قدرت جمهوری اسلامی ایران در ساخت ماهواره‌برها است، انتقال ماهواره «فجر» به مدار زمین را بر عهده داشت. «فجر» که در مدار زمین قرار گرفت، ماهواره‌ای ۵۲ کیلویی با شکل هندسی ۶ ضلعی با ارتفاع ۴۹ سانتیمتر و عرض ۳۵ سانتیمتر است. این ماهواره از دوربینی پیشرفته بهره می‌برد که با استفاده از آن، می‌تواند تصاویری با کیفیت بالا را به زمین ارسال کند.

انتقال مداری، عکسبرداری برای نقشه‌برداری و هواشناسی و برخی محموله‌های تحقیقاتی از جمله ماموریت‌های این ماهواره است.

در کنار طراحی و ساخت ماهواره‌ها محققان کشور توانسته‌اند در طول سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۱، هفت کاوشگر را با موفقیت به فضا پرتاب و آزمایش کنند. کاوشگرهای فضایی محموله‌های علمی-پژوهشی هستند که به وسیله یک پرتاب کننده به فضا انتقال می‌یابند و ضمن ارسال نتایج، در بازگشت به زمین، بازیابی و نتایج آزمایش‌های علمی و تحقیقاتی از آن‌ها استخراج می‌شود.

طراحی و ساخت ماهواره «پارس یک» از دیگر پروژه‌های سازمان فضایی است که به صورت اشتراکی با مراکز علمی و شرکت‌های همکار سازمان فضایی اجرایی ‌شد. این ماهواره در نوبت پرتاب قرار دارد.

۶ مرداد ۱۳۹۶ایسنا

مشرق:در ۱۳ بهمن ماه سال ۱۳۹۳ یعنی در حدود ۱.۵ سال پس از استقرار دولت اعتدال و امید و… و. ، ماهواره فجر با موفقیت به فضا پرتاب شده و در مدار زمین قرار گرفت. این پرتاب آخرین پرتاب فضایی ایران تا به امروز به شمار می آمد و بعد از آن، برای مدت زیادی است که بخش پرتاب با سکون کامل مواجه شده است. البته در سال گذشته ماهواره بر سیمرغ به صورت آزمایشی پرتاب شد ولی این تست ها تداوم نیافت و با این حساب، بیش از سه سال از پرتاب آخرین ماهواره ایرانی به فضا می گذرد؛ چیزی در حدود ۱۲۰۰ روز.

​

در ۵ مردادماه سال ۹۶ شاهد پرواز ماهواره بر سیمرغ برای اولین بار بودیم. این ماهواره بر نسل جدیدی از راکت های ایرانی بود. سیمرغ، ماهواره‌ بری دو مرحله‌ای است که در راستای دستیابی به بخشی از اهداف برنامه فضایی ایران طراحی و ساخته شده و با بهره‌گیری از پیشران سوخت مایع می‌تواند ماهواره ‌هایی در رده جرمی سنگین ‌تر نسبت به موشک سفیر را در مدار حدود ۵۰۰ کیلومتری و زاویه میل مداری ۵۵ درجه قرار دهد و همچنین قادر به تزریق ماهواره‌ هایی با جرم چند صد کیلوگرم در مدارهای نزدیک به زمین LEO است.

آنطور که در زمان رونمایی و سالهای اولیه پس از آن توسط مسئولان و کارشناسان کشورمان اعلام شده، این موشک دارای طول کلی ۲۵.۹ متر است که ۱۷.۸ آن مربوط به مرحله اول و ۸.۱ متر آن نیز متعلق به مرحله دوم آن است. قطر مرحله اول این موشک برابر ۲.۴ متر و قطر مرحله دوم آن برابر ۱.۵ متر است. همچنین در زمان رونمایی رانش مرحله اول ۱۴۲ و مرحله دوم نیز ۷.۲ تن-نیرو اعلام شد. البته راکت سیمرغ فاقد ماهواره بوده و صرفا برای آزمایش خود ماهواره بر سیمرغ انجام شد.

​

اما یکی از اتفاقات مهمی که پس از این شلیک، رخ داد و مورد توجه کافی رسانه ها و افکار عمومی قرار نگرفت، پست اینستاگرامی صفحه رییس جمهور بود. در این پست، تصویری از حضور حجت الاسلام روحانی در مراسمی برای افتتاح رسمی پایگاه ملی فضایی امام (ره) درج شده بود و نکته مهم آن، اعلام «پرتاب ماهواره طلوع» در بنر رسمی درج شده در پشت وی و وزیر وقت دفاع بود؛ اتفاقی که تا زمان چاپ بنر، قطعی بوده و پس از آن، ملغی شده بود.

حال، یا این ماهواره، به سرنوشت اتفاقی که سردار حاجی زاده از آن خبر داد که برخی مسئولان، جلوی پرتاب یک ماهواره بر ایرانی را گرفته بودند، یا آنکه اتفاق فنی و غیرسیاسی رخ داده که دولت، صلاح ندیده بود، آنرا رسما اعلام کند. هرچه بود، تصویر اخم آلود رییس جمهور و وزیر دفاع وقت، در عکس منتشره، پیام امیدبخشی را منتقل نمی کرد؛ چه برسد آنکه بپرسیم ماهواره ایرانی و قدرتمند طلوع چه شد؟

​

با توجه به بررسی های فوق، ۳۱ شهریور ماه سال گذشته تا به امروز دیگر شاهد حرکتی در بخش فضایی یا موشکی نبوده ایم و همانطور که برخی کارشناسان و مسئولان تاکید کرده اند، طیف وسیعی از دلایل سیاسی – از تلاش بیهوده برای حفظ برجام یا ترس از تشرهای غرب- دلیل این خاموشی و بی تحرکی است. طبیعتا اگر مسئولان مهم اجرایی همچون وزیر اطلاعات، تاکید می کنند که شلیک موشک های سال گذشته با دستور رییس جمهور بوده، پس باید قبول کرد که عدم شلیک ها نیز با فعل و ترک فعل همان مسئول رخ می دهد./۲۸ خرداد ۱۳۹۷مشرق

همین خبرگزاری(مشرق در۵ اسفند ۱۳۹۶ )می نویسد:

۳سال تعطیلی فعالیت های فضایی

برنامه هفته گذشته ثریا که با حضور «مرتضی براری» رئیس سازمان فضایی ایران برگزار شد، بار دیگر از زبان این مقام مسئول، اهمیت توجه اقتصادی به مسئله فضا را خاطرنشان کرد، هرچند که در این برنامه نیز این موضوع تاسف بار یادآوری شد که چرا سه سال است که در روز فناوری فضایی (۱۴ بهمن ماه) خبر خوشی از پرتاب ماهواره ها و یا کاوشگرها نمی شنویم در حالیکه قبلا مردم عادت داشتند در این روز خبر خوش فضایی بشنوند.

به طور کلی می توان ده ها نمونه و مصداق درباره سودهای یک برنامه فضایی برای یک کشور، نه فقط در بخش های نظامی و امنیتی بلکه در سایر بخش ها نام برد اما یکی از این بخش ها که شاید تا به امروز آنچنان به آن پرداخته نشده مسئله پرتاب ماهواره به فضا است. کارنامه این بخش نشان می دهد فقط تعداد معدودی از کشورهای جهان (که ایران نیز در این باشگاه محدود عضویت دارد) این توانایی را در اختیار داشته و در بخش تجاری این بازار وارد شده اند و نه فقط ماهواره های تجاری، بلکه حتی ماهواره های نظامی و جاسوسی دیگر کشورها را به وسیله ماهواره برهای خود به فضا می فرستند و از این راه کسب درآمد می کنند. در ادامه نگاهی به برخی از کشورهای پرکار و البته پردرآمد در این بخش خواهیم داشت.

هزینه براساس وزن ماهواره

آمریکا به عنوان یک کشور پیشرو در بخش فضایی اولین کشوری بود که برنامه پرتاب های فضایی تجاری را از دهه ۱۹۸۰ میلادی آغاز کرد. امروزه آمریکایی ها در قالب پرتابگرهای شرکت های خصوصی مثل اسپیس ایکس اقدام به پرتاب تعداد مختلفی از ماهواره ها در وزن ها و به مدارهای مختلف می کنند. شرکت آمریکایی United Launch Alliance که حاصل شراکت دو کمپانی مشهور لاکهید مارتین و بوئینگ است، به ازای هر کیلو وزن ماهواره برای پرتاب رقمی در حدود ۱۴ تا ۲۰ هزار دلار دریافت می کند. شرکت اسپیس ایکس به دنبال کاهش این رقم تا حدود ۲۵۰۰ دلار با استفاده از راکت های با قابلیت چندین بار استفاده مثل سری فالکن ۹ است.

البته این تنها هزینه پرتاب نیست بلکه شرکت United Launch Alliance به طور کلی برای پرتاب یک ماهواره چیزی در حدود ۲۲۵ میلیون دلار دریافت می کند و این شرکت اعلام کرده که در نهایت هزینه پرتاب ها را به ۱۰۰ میلیون دلار کاهش خواهد داد.

​

راکت فالکن ۹

نبود سایت پرتاب بومی روس ها

اتحاد جماهیر شوروی سابق، روزی آغاز کننده مسابقه فضایی در قرن بیستم و مبداء بسیاری از اولین ها در بحث فضایی در جهان به شمار می آمد. بعد از فروپاشی این سیستم، روسیه به عنوان بزرگترین وارث اتحاد جماهیر شوروی سابق با مشکلات فراوانی رو به رو شد چراکه پرتابگر اصلی شوروی در بایکونور قزاقستان بود و تقریبا تمامی پرتاب های مورد نظر از این پایگاه که در آن دوران یک بخش از شوروی سابق محصوب می شد، به انجام می رسید ولی با فروپاشی آن ابرقدرت، بایکونور تبدیل به یک تاسیسات خارجی شد.

اگرچه روسها پایگاه بایکونور را تا سال ۲۰۵۰ میلادی با هزینه سالی ۱۱۵ میلیون دلار از قزاقها اجاره کردند اما نبود زیرساخت پرتاب در داخل روسیه، باعث شد که روسها سایت پرتاب جدیدی را در شرق این کشور با هزینه ای بالغ بر ۷.۵ میلیارد دلار تکمیل کنند. این سایت در سال جاری میلادی به صورت کامل عملیاتی شده و بخشی از وابستگی روسها به بایکونور در قزاقستان را کاهش می دهد. روسها دارای دو راکت اصلی برای پرتاب های فضایی هستند که یکی پروتون ام و دیگری سایوز است. روسها پرتابگرهای سبک و متوسط را به شکل رقبای چینی یا اروپایی و آمریکایی خود توسعه ندادند و در این بخش به زودی در بازار رقابت دچار مشکل خواهند شد. هر راکت پروتون در حدود ۶۵ میلیون دلار برای پرتاب هزینه دارد و این خود سوای بحث هزینه های مربوط به ماهواره است.

​

راکت «پروتون »روس‌ها

روسها در پرتاب انسان خصوصا برای ایستگاه فضایی بین المللی با راکت های سایوز فعال هستند. بهای هر راکت سایوز در حدود ۵۰ تا ۶۰ میلیون دلار برآورد میشود ولی روسها معمولا برای فرستادن یک تیم ۳ نفره به ایستگاه بین المللی تا برگشت آنها در حدود ۴۹۰ میلیون دلار از مشتری خارجی، عمدتا ناسای آمریکا دریافت می کنند. اخیرا ناسا اعلام کرده که در حال حاضر برای ارسال هر انسان به فضا چیزی در حدود ۸۱ میلیون دلار به روسها پرداخت می شود و این رقم در مدت ۱۰ سال گذشته ۳۷۲ درصد افزایش داشته است. حداقل تا سال ۲۰۲۱ خبری از سفینه های سرنشین دار جدید آمریکایی نیست و همچنان نیاز به روسها ادامه دارد.

روسها البته در بخش پرتاب ماهواره های کوچک تر با رقبای بسیار سرسختی مثل فالکن ۹ آمریکایی با قابلیت برگشت به زمین و استفاده مجدد رو به رو هستند که حقیقتا بازار را در این بخش برای همیشه تغییر داده است و می تواند بازار پرتاب های فضایی روسها را در شاید آینده نه خیلی دور از کار بیاندازد.

اروپایی ها و تلاش برای یک برنامه قاره ای

​

راکت آریان ۵

هند و چین؛ دو رقیب در ارزان فروشی

چین و هند به عنوان دیگر بازیگران رقیب در این بخش هستند و باید گفت با وجود پیشرفته تر بودن چین در فناوری فضایی، اما هندی ها توانسته اند به صورت کلی با ارائه خدمات پرتاب فضایی ارزان، خصوصا برای پرتاب ماهواره های بسیار کوچک، رقیبی جدی نه فقط برای چین و بلکه برای کل دنیا باشند. هندی ها تا به امروز برای ۲۸ کشور جهان پرتاب فضایی انجام داده اند.

​

راکت لانگ مارچ ۳ بی چین

جالب است بدانید در هند به طور معمول برای پرتاب هر ماهواره بین ۳ تا ۵ میلیون دلار (حدود ۱۴ تا ۲۲ میلیارد تومان) دریافت می شود که مشخصا تفاوتی فاحش با دیگر رقبا در این بخش دارد. چینی ها در حال حاضر به دنبال رساندن قیمت به حدود ۵ هزار دلار در برابر هر یک کیلو وزن محموله هستند که این مسئله خود به تنهایی نشان دهنده دلیل جذابیت طرح فالکن ۹ آمریکایی و افزایش روزافزون مشتریان آن بخش، در پرتاب های تجاری و حتی نظامی است. البته ۵ هزار دلار برای هر کیلو وزن محموله، قیمتی بسیار رقابتی از سمت چین محسوب می شود. این کشور با راکت های سری لانگ مارچ در سایزهای مختلف هر ساله ده ها پرتاب موفق را انجام می دهند.

​

پرتاب گر هندی GSLV

هند و چین هر دو در حال حاضر به دنبال راکت های با قابلیت استفاده مجدد هستند و بخش خصوصی و دولتی در هر دو کشور شدیدا در این بخش ها سرمایه گذاری کرده است. آلمان، کانادا و هلند از جمله مشتریان هند برای پرتاب ماهواره به فضا هستند. البته باید کشورهای دیگری همچون برزیل را نیز به این بازار اضافه کرد که اگرچه هنوز بازیگر بزرگی محسوب نمی شود اما نمی توان از عطش این کشور برای حضور در بخش های پردرآمد و های تک جهان، به سادگی گذر کرد./مشرق.

خبرگزاری مهر(۱۶ مرداد ۱۳۹۶ )اینگونه گزارش می کند:

یک روز پس از افتتاح پایگاه فضایی حضرت امام خمینی و آزمایش موفقیت آمیز ماهواره بر سیمرغ، وزارت خزانه داری آمریکا که از موفقیت علمی-فناوری جمهوری اسلامی ایران عصبانی شده است، شش شرکت ایرانی را مورد تحریم قرار داد.

این ۶ شرکت که از شرکت های تابعه گروه صنعتی شهید همت از صنعت دفاعی کشور هستند، صنایع شهید کریمی، صنایع شهید رستگار، صنایع شهید چراغی، صنایع شهید ورامینی، صنایع شهید کلهر و صنایع امیرالمومنین نام دارند که وزارت خزانه داری آمریکا با تحت تحریم قرار دادن این شرکت ها هرگونه همکاری با آنها را ممنوع اعلام کرده است.

حضور ایران در عرصه فضایی؛ سینا نقطه آغاز

جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۸۲ به طور جدی وارد عرصه فضایی شد، در آبان ماه این سال ماهواره سینا که توسط یک شرکت روسی تولید شده بود، توسط ماهواره بر کاسموس روسیه به فضا پرتاب شد. سینا ماهواره ای مخابراتی بود که به سفارش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ساخته شد.

پس از آن در بهمن ماه ۱۳۸۶ نخستین ماهواره بر ایران بنام کاوشگر به فضا پرتاب شد. پس از تست موفق که تا ارتفاع ۲۰۰ کیلومتری از سطح زمین ارتفاع گرفت، با گردآوری و ذخیره امواج الکترومغناطیسی و هواشناسی با چتر روی زمین فرود آمد.

سال ۱۳۸۷ را می توان نقطه تحولی اساسی در برنامه فضایی جمهوری اسلامی ایران نام برد، چرا که در مرداد ماه این سال نمونه نهایی ماهواره بر سفیر با نام سفیر امید، بدون حمل ماهواره با موفقیت آزمایش خود را پشت سر گذاشت و در بهمن ماه همین سال، ماهواره امید که کلیه مراحل طراحی و تولید آن در ایران انجام شده بود، توسط «سفیر امید» در مدار زمین قرار گرفت.

وقتی که فضا به تسخیر سیمرغ در آمد

اما جدیدترین دستاورد فضایی کشور که اخیرا مورد آزمایش قرار گرفت، موشک ماهواره بر سیمرغ است که ماکت مقیاس واقعی آن در سال ۱۳۸۸ رونمایی شد. این موشک دو مرحله ای که پنجم مردادماه همزمان با افتتاح نخستین پایگاه فضایی جمهوری اسلامی ایران با نام امام خمینی(ره) افتتاح شد، قادر است ماهواره هایی تا وزن ۱۰۰ کیلوگرم مانند طلوع را در مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین قرار دهد. البته این ماهواره بر قادر است ماهواره هایی با وزن کمتر را در مدارهای بالاتر نیز قرار دهد. موتور ماهواره‌بر سیمرغ از ترکیب ۴ موتور ۳۲ تن ماهواره بر سفیر تشکیل شده که با کلاستر شدن این ۴ موتور، نیروی پیش‌برنده ایجاد شده به میزان ۱۲۸ تن افزایش می‌یابد.

پس از پرتاب ماهواره بر سیمرغ، به سرعت این موضوع به خبر اول بسیاری از رسانه های جهان قرار گرفت. اما سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا پرتاب این ماهواره بر را «ناقض روح برجام» عنوان کرد و پس از آن نیز وزارت خزانه داری ایالات متحده ۶ شرکت وابسته به صنایع شهید همت را تحت تحریم قرار داد.

​

آنچه به نظر می رسد که آمریکایی ها را به قدری عصبانی کرده تا صنایع وابسته به برنامه فضایی کشور را فقط یک روز پس از آزمایش ماهواره بر سیمرغ مورد تحریم قرار دهد را می توان قبول نکردن حضور جمهوری اسلامی ایران در باشگاه کشورهای صاحب صنایع Hi-Tech و پیشرفته عنوان کرد. چراکه این عداوت ها نه تنها در حوزه موشکی بلکه در مسائلی چون نانوتکنولوژی و صنعت هسته ای نیز به وضوح قابل ملاحظه است.

از طرفی دستیابی ایران به تکنولوژی ساخت پایگاه های فضایی که از تکنولوژی ساخت بالایی از نظر عمرانی و فنی برخوردار است، باعث تشدید خشم آمریکایی ها علیه برنامه فضایی کشورمان شده است.

مشکل آمریکایی ها با برنامه فضایی ایران، پرتابگرها است

نوید مقصودی کارشناس مسائل هوافضا در گفتگو با خبرنگار مهر، با بیان این که موضوع فضایی شامل سه وجه پرتابگر، ماهواره و بهره برداری است، گفت: تکنولوژی پرتاب ماهواره، امروزه به وسیله موشک امکان پذیر است که توسط موشک تغییر یافته بالستیک این کار انجام می شود. تمام ماهواره برهای دنیا در واقع موشک های بالستیک تغییر کاربری یافته هستند، بنابر این برای پرتاب ماهواره به طور قطع به فناوری بالستیک نیاز است مگر در موارد بسیار خاص مانند راکتهای فضایی هواپایه از جمله سامانه پگاسوس که ظرفیت محدودی داشته و سهم بسیار اندکی از پرتابهای فضایی را به خود اختصاص داده‏ اند.

وی افزود: مشکل آمریکا با مسئله فضایی ایران، بحث پرتابگر ها است چراکه این فناوری ارتباط زیادی با حوزه بالستیک دارد.

مقصودی با بیان برخی از نقاط ضعف و ابهام برجام در خصوص فعالیت های موشکی جمهوری اسلامی ایران، گفت: در پیوست قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل اشاره شده که «ایران اجازه ندارد موشک بالستیکی را توسعه دهد که قابلیت حمل کلاهک اتمی داشته باشد» این در حالی است که انتظار می رفت توسعه کلاهک هسته‏ ای قابل حمل توسط موشک بالستیک مورد توجه قرار گیرد نه خود موشک حامل، چراکه اصولا اثبات اینکه یک موشک بالستیک یا راکت فضایی مشتق از آن قابلیت حمل کلاهک هسته ‏ای را ندارد دشوار است و هیچ معیار ظاهری و عینی برای آن وجود ندارد.

وی افزود: این موضوع بیانگر آن است که غربی ها کاملا به دنبال هدف قرار دادن برنامه موشکی ایران و به دنبال آن تحت تاثیر قرار دادن دستاوردهای فضایی کشور بوده اند؛ چراکه اگر هدف آنها صرفا دست نیافتن ایران به سلاح اتمی بود می توانستند این بند را تحت عنوان ممنوعیت تحقیق و توسعه در خصوص سرهای جنگی نامتعارف مطرح کنند.

این کارشناس هوافضا با بیان برخی از ویژگی های ماهواره بر سیمرغ، اظهار داشت: سیمرغ نسبت به ماهواره برهای قبلی که در اختیار داشتیم، قدرتمندتر است و توانایی قرار دادن محموله های سنگین تر را در مدارهای بالاتر دارد.

مقصودی افزود: طبیعتا پس از چندین بار تست و استفاده موفق از ماهواره بر سفیر، نوبت ماهواره بر سیمرغ بود که خوشبختانه با موفقیت مورد تست قرار گرفت.

وی با بیان اینکه دانش فضایی در بسیاری از مراحل خود در کشور، بومی سازی شده است، گفت: تحریم هایی که اخیرا وزارت خزانه داری آمریکا علیه برخی از نهادهای مرتبط با صنعت دفاعی کشور وضع کرده، از منظر مسائل علمی-فناوری تاثیری در روند پیشرفت های فضایی کشور نخواهد داشت. اما در تجارت شرکت های خصوصی با شرکای بین المللی خود مشکل ایجاد خواهد کرد.

مقصودی خاطرنشان کرد: اصولا این نوع تحریم ها بهانه به دست شرکاء بین المللی می دهد تا شرایط همکاری را پیچیده تر کنند و موجب هراس افکنی در سیستم مالی بین المللی با هدف ارائه ندادن خدمات به ایرانیان می شود.

این کارشناس هوافضا ادامه داد: این درحالی است که بنا بود با اجرایی شدن برجام، روند تعامل غرب با ایران هموار تر شود و طرفین متعهد به عادی سازی در روابط خود با ایران بودند.

مقصودی با بیان اینکه پایگاه فضایی امام خمینی(ره) از نظر دانش و فناوری ساخت بسیار حائز اهمیت است، اظهار داشت: پایگاه فضایی امام خمینی(ره) از نوع «سکو ثابت» است که از این حیث نخستین باری است که یک ماهواره بر از آن به فضا پرتاب می شود. سکوی ثابت خود از تکنولوژی ساخت بالایی برخوردار است.

وی افزود: در کنار آن، مباحثی مانند پشتیبانی زمینی، دریافت اطلاعات از پرتابگر و تجهیزات میدانی استفاده شده در این پایگاه به طور کلی ارتقاء پیدا کرده است.