مساله شناسی باید جای آسیب شناسی را در مطالعات اجتماعی بگیرد

نعمت الله فاضلی روز پنجشنبه در دوره آسیب شناسی فرهنگی که ویژه مدیران استان قزوین برگزار شد با نقد مفهوم آسیب شناسی برای جامعه افزود: مفهوم جامعه شناسی که به طور فراوانی توسط مدیران سازمان ها به کار می رود خطای بسیار بالایی در جامعه ایجاد کرده و باید به جای آن مساله شناسی را مورد توجه قرار داد.

وی اضافه کرد: نگاه های تکنیکی و فنی و مهندسی و برآمده از مدیریت گرایی که همگی ناشی از دیدگاه آسیب شناسی هستند بسیار ویران گر هستند و ما در این هشتاد سال اخیر به خاطر چنین نگاه که فکر می کردیم می توان جامعه را با آن تحت تسلط درآورد به تخریب آن کمک کردیم.

فاضلی ادامه داد: با چنین نگاه هایی بود که بیشترین سرمایه گذاری را در آموزش صرف کردیم اما این کار نتوانست انسان های آرام و صبور تربیت کند.

به گفته این استاد دانشگاه آسیب شناسی اصلاً کاربردی در علوم انسانی ندارد بلکه در اصل در حوزه علوم زیستی بوده که بعد از آن به حوزه علوم اجتماعی و انسانی راه یافته است.

فاضلی با بیان اینکه این واژه استعاری بوده و هیچ ربطی به واقعیت های اجتماعی ندارد؛ اظهار داشت: مشکل نگاه آسیب شناسی برای جامعه فقط خطای نامیدن آن به جای واقعیت نیست بلکه یک مشکل دیگر آن نیز این است که انسان، جامعه و فرهنگ را همچون اقلامی مانند سیب زمینی و پیاز می داند که می توان آنها را وزن کرد و با شاخص سازی، برای آن برنامه ریزی کرد.

وی همچنین گفت: این نگاه آماری در آسیب شناسی باعث شده تا مدیران ما همواره در هر موضوعی به دنبال ارایه آمار باشند به طوری که بگویند چند درصد از جامعه اعتیاد دارند و یا چند درصد ازدواج ها به طلاق منجر می شود.

فاضلی ادامه داد: مدیران با اینگونه آمار سازی و تبدیل موضوعات به مساله کمی می توانند همه را متقاعد کنند اما این در واقع یک بلاهت است.

وی اظهار داشت: آسیب شناسی در ظاهر شاید به نفع مردم و خدمتی به آنان تلقی شود اما آن بعد پنهان و مهمی که به تخریب جامعه منجر می شود را نادیده می گذارد.

فاضلی خاطرنشان کرد: این نگاه آسیب شناسی، بودن انسان را انکار کرده و به جای هدایت انسان ها، دایم به دنبال مسلط شدن به جامعه است هرچند که این یک توهم است که با این روش جامعه در چنگ سازمان ها قرار گیرد.

وی با بیان اینکه به جای اندازه گیری، فهم مساله است که مدیران را برای حل مشکلات کمک می کند، گفت: جهان بینی آسیب شناسی مدیری را موفق می داند که گندیدگی ها را با زبان آمار به تصویر دربیاورد که در نتیجه آن عاملیت و خلاقیت انسان، آسیب تلقی می شود.

این استاد دانشگاه افزود: مدیران باید بر همین اساس افق فکری خود را تغییر داده و به سمت مساله شناسی بروند.

رییس پژوهشکده مطالعات اجتماعی و انسانی افزود: جامعه ماشین نیست که مدیریت به هر شکلی که خواست آن را جلو ببرد بلکه تعلقات، هنرها، گویش‌ها و فلسفه هایی دارد که آن را می سازند و صحیح نیست که انسان های جامعه را به اجبار همراه خود کرد.

دوره آسیب شناسی مسایل فرهنگی یکی از ۱۰ عنوان دوره ای است که از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی قزوین ویژه مدیران ارشد، میانی و پایه دستگاه های اجرایی استان در حال برگزاری است.

۷۳۸۸