سالانه25 هزار هکتار از جنگل‌های هیرکانی از بین می‌رود

تهران (پانا) - مناطق جنگلی شمال ایران در امتداد استان‌های گیلان، مازندران و گلستان جزئی از سرمایه طبیعی و ثروت ملی ایران است که حدود سه میلیون و چهار صد هزار هکتار زمین را در بر می‌گیرد.

به‌گزارش ایسنا، قسمتی از این مساحت که در زیست بوم حاشیه جنوبی و جنوب غربی دریای خزر واقع شده، جنگل‌های هیرکانی است که با پنجاه و پنج هزار کیلومتر مربع و قدمت ۴۰ میلیون سال یکی از با ارزش‌ترین جنگل‌های دنیا است که از آن به‌عنوان موزه طبیعی یاد می‌شود.

حال به‌گفته عضو شورای هماهنگی شبکه ملی تشکل‌های محیط زیست و منابع طبیعی کشور و مطابق آمار، سالانه حداقل ۲۵ هزار هکتار از جنگل‌های هیرکانی از بین می‌رود.

مسعود مولانا وضعیت جنگل‌های هیرکانی شمال کشور را وخیم توصیف کرد و هشدار داد: به‌دلیل تخریب بالا، قاچاق فراوان چوب و عدم‌نظارت، وضعیت جنگل‌های هیرکانی روز به روز بدتر و نامطلوب‌تر می‌شود.

او با بیان اینکه طرح تنفس جنگل در واقع جایگزینی یک طرح ناکامل به‌جای ساختارهای معیوب قبلی است، اظهار کرد: در طرح‌های قبلی با وجود عیوب مختلف اما اندک نظارتی وجود داشت اما طرح تنفس جنگل بدون زمینه اجرایی در حد تئوری اتفاق افتاد زیرا بودجه مناسب در اختیار نداشت در نتیجه آن اندک نظارت بر جنگل‌ها نیز از بین رفت.

عضو شورای هماهنگی شبکه ملی تشکل‌های محیط زیست و منابع طبیعی کشور با اشاره به اینکه سازمان جنگل‌ها در عین مخالفت با طرح تنفس، متولی اجرای آن نیز بود، تصریح کرد: به‌دلیل عدم‌تعریف ساختار مناسب برای طرح، کمبود بودجه، عدم‌مشارکت جوامع محلی و نبود حمایت سازمان متولی امر این طرح مورد استقبال قرار نگرفت و موفق عمل نکرد.

مولانا از کاهش ۵۰ درصدی حجم جنگل‌های هیرکانی شمال کشور طی ۴۰ سال گذشته خبر داد و افزود: از ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار مساحت جنگل‌های شمال کشور اکنون تنها یک میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار آن باقی مانده که ۹۰ درصد آن نیز از حالت پایدار خارج شده است.

او خاطرنشان کرد: اگر اوضاع به همین شکل ادامه داشته باشد قسمت اعظمی از جنگل‌های هیرکانی شمال کشور با سابقه ۲ میلیون ساله که به‌نوعی موزه طبیعی کهن و منحصر بفردی است را از دست خواهیم داد زیرا هیچ‌گونه مراقبتی در این حوزه وجود ندارد.

عضو شورای هماهنگی شبکه ملی تشکل‌های محیط زیست و منابع طبیعی کشور، دلایل نابودی جنگل‌های هیرکانی را اینگونه برشمرد: علاوه‌بر وجود دام خارج از ظرفیت در جنگل‌ها اما گسترش ویلاسازی‌ها، تغییر کاربری اراضی جنگلی و تبدیل آن به مزارع کشاورزی، باغات و سکونت گاه‌ها و همچنین قاچاق چوب‌های جنگلی اهرم‌هایی است که به جان جنگل‌های شمال کشور افتاده است.

مولانا، زیان و خسارت ناشی از ویلا سازی و تغییر کاربری اراضی را به مراتب بیشتر از قاچاق چوب دانست و بیان کرد: با قاچاق چوب تنها درختان قطع شده و عرصه جنگلی دست نخورده باقی می‌ماند بنابراین پس از گذشت چند ۱۰ سال عرصه قابلیت احیای جنگل را دارد اما در تغییر کاربری علاوه‌بر از دست رفتن درختان، عرصه جنگل نیز نابود شده و امکان احیای مجدد مقدور نخواهد بود.

او با تاکیدبر نفی هرگونه تجاوز و تعرض به جنگل‌ها اظهار کرد: از دیگر بلایای تخریب جنگل که به‌واسطه تغییر کاربری رخ می‌دهد آزاد شدن گازکربنیک موجود در خاک به‌دلیل تخریب عرصه و شیار خوردن زمین جنگل است که کمتر به آن پرداخته شده است.

عضو شورای هماهنگی شبکه ملی تشکل‌های محیط زیست و منابع طبیعی کشور یادآور شد: یکی از کارکردهای جنگل جذب دی اکسید کربن موجود در هوا و انتقال آن به خاک است، طی این فرآیند، گازکربنیک موجود در خاک با عناصر دیگر ترکیب شده و ماده بسیار مفیدی به نام هوموس را تولید می‌کند که این ماده زمینه ساز باروری جنگل است.

مولانا در ادامه افزود: تغییر کاربری اراضی جنگلی باعث تخریب خاک و عرصه جنگل و شیار خوردن آن می‌شود، در نتیجه گاز کربنیکی که هزاران سال در خاک جنگل ذخیره شده بود آزاد شده و به این ترتیب آلودگی هوا افزایش پیدا می‌کند.

عضو شورای هماهنگی شبکه ملی تشکل‌های محیط زیست و منابع طبیعی، پدیده تغییرات اقلیم را به نابودی جنگل‌ها نسبت داد و خاطرنشان کرد: تخریب جنگل در واقع کمک به تغییرات اقلیمی است و اکنون بزرگترین ضربه به محیط زیست از معبر تغییرت اقلیم حاصل می‌شود.

مولانا، عمده دلیل سیل اخیر کشور را تغییرات اقلیمی عنوان کرد و گفت: با قطع بی‌رویه درختان و از بین رفتن تدریجی جنگل‌ها تعادل و نظم ذاتی طبیعت بر هم خورده و در نتیجه بارانی که قرار بود ظرف مدت یکسال ببارد در مدت یک ماه با شدت مضاعف رخ می‌دهد.

او، آبخیزداری و شارژ آبخوان‌ها را دیگر امتیاز جنگل‌ها عنوان و بیان کرد: در ۳۰ سال گذشته میزان بارش در شمال کشور ۲۰ درصد کاهش یافته اما مقدار سیل ۵۰ برابر شده است که در حالت عادی این معادله درست نیست، در واقع این اتفاق بیانگر عملکرد منابع طبیعی در جذب آب با گرفتن سرعت روان‌آب‌ها در نقش آبخیزداری است که باعث شارژ آبخوان‌ها می‌شود.

عضو شورای هماهنگی شبکه ملی تشکل‌های محیط زیست و منابع طبیعی کشور قطع یک درخت را برابر نابودی یک مرکز تولید اکسیژن و ذخیره دی‌اکسید کربن دانست و تاکید کرد: از کارکردهای کلیدی و عمده جنگل و منابع طبیعی تثبیت آب و خاک است، به‌همین جهت حفظ منابع طبیعی به‌عنوان یک دارایی استراتژیک ملی از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.