سوال مخاطب نی‎نی‎‎بان: من۲۱سالمه ویکسال از ازدواجم میگذرد الان درهفته ی ۲۸بارداری ام . چرا جنینم زیاد تکون می خوره اصلا شبها نمیزاره بخوابم و انگار مثه ماهی دور خودش میچرخه. آیا مشکلی است؟ وزنمم الان ۵۱ هست.

پاسخ دکتر مرجان قاجار، جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی:
دوست عزیز جنین سیکل خواب و بیداری دارد. برای کنترل سیر حرکت اول از همه باید کاملا سیر باشید، سپس یک ساعت روی دست چپ بخوابید، چهار حرکت جنین نشانه سلامت اوست. اگر غیر از این بود حتما به پزشک مراجعه کنید.

‎پاسخ دکتر یاسمن نفیسی، متخصص زنان و زایمان:
توجه داشته باشید که روزانه باید بیش از ۱۰۰ بار حرکات جنین حس شود و نرمال است. بهترین کار برای تعیین وضعیت حرکات جنین این است که بعد از صرف غذا یک ساعت به سمت پهلو چپ بخوابید. در این یک ساعت باید حداقل ۵ بار حرکت جنین را احساس کنید که در این صورت نرمال است.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:

حرکات جنین نشانه ای از سلامتی او است. حتما به عنوان یک مادر این حرکات را می شناسید و می دانید که در صورت تغییر آنها لازم است با پزشک مشورت کنید.

اولین ضربات جنین را که مادر می تواند احساس کند بعد از هفته های ۱۶تا ۲۲ اتفاق می افتد، اما در حاملی نخست ممکن است تا هفته ۲۰ بارداری هم حرکات جنین را متوجه نشوید.

دوران بارداری دورانی بسیار شیرین برای هر مادری می باشد. جنین در این دوران رشد و تکامل می یابد و همراه با بزرگ تر شدنش حرکات خود را در شکم مادر آغاز می کند حرکت زیاد جنین در ماه آخر بارداری بیشتر می شود و علاوه بر شیرینی هایی که برای مادر به ارمغان می آورد ممکن است موجب نگرانی هایی شود.
جنین در این دوران می خوابد، بیدار می شود، غذا می خورد و حرکاتی انجام می دهد که مادر این حرکات را احساس می کند. برخی مادران از حرکات زیاد جنین در ماه آخر بارداری نگران می شوند اما در بسیاری از موارد این حرکات زیاد جنین در ماه آخر بارداری جای نگرانی ندارد.
احساس حرکت جنین در مادران، احساسی است که به سختی می‌توان آن را توصیف کرد. برای حرکات زیاد جنین در ماه نهم بارداری دلایل زیادی وجود دارد در این مقاله در مورد دلایل حرکت زیاد جنین در ماه نهم بارداری و حرکات زیاد جنین در هفته های آخر صحبت خواهیم کرد.

حرکات جنین از روی شکم
بعد از شنیدن صدای قلب جنین ، حرکاتی که در شکم انجام می دهد و موجب تکان خوردن و ضربه به شکم مادر می شود شیرین ترین لحاظات دوران حاملگی می باشد.
این حرکات در شکم مادر نشان می دهد که نوزاد در حال رشد و بزرگ شدن است در واقع فعال بودن جنین نشان از سلامت جنین دارد و در صورتی که حرکات جنین کاهش یاید و یا متوفق شود می تواند نشان از مشکلی باشد.
مادران در طی سه ماه آخر بارداری روندی منظم از حرکات جنین را تجربه می کنند و می توانند کم شدن و یا زیاد شدن حرکات را به راحتی احساس کنند. در صورت مشاهده هر گونه موضوع نگران کننده در رابطه با حرکات نوزاد حتما به پزشک مراجعه کنید.

سه ماهه سوم دوران بارداری
در سه ماه آخر بارداری انقباضات رحمی بیشتر می شود و این انقباضات معمولا بدون درد می باشند.این انقباضات باعث می شود رحم گشاد شود تا جنین فضای بیشتری برای حرکت داشته باشد.
در سه ماه آخر بارداری وزن مادر نباید از یک مقدار معمول بیشتر شود که این میزان مجاز افزایش وزن در ماه های اول هفته ای 300 گرم و بعد از ان هفته ای 500 گرم می باشد. میزان اضافه وزن مادر در دوران بارداری نباید بیشتر از 11 کیلو شود.
کم کم در ۱۰ تا ۱۴ روز آخر از ماه آخر بارداری سر جنین به داخل لگن تمایل پیدا می کند و این تغییر وضع سبب راحت تر شدن مادر می شود زیرا دیگر به رحم فشاری وارد نمی شود.
در 3 ماه سوم بارداری گهگاهی دردهایی شبیه به زایمان سراغ مادر می اید اما ممتد نیستند و معمولا چند ثانیه بیشتر طول نمی کشند.
در این دوران به مادران توصیه می شود ویتامین C ، ویتامین K و تیامین بیشتر مصرف کنند. بیشترین میزان وزن گیری نوزاد در این ماه می باشد و مادر باید تا می تواند مواد غذایی مفید را به نوزداش برساند اما اشتباه نکنید خوردن مواد مفید با پرخوری فرق دارد.
مادر باید تا می تواند در مصرف مواد غذایی کنترل کند تا دچار اضافه وزن بالاتر از حد استاندارد نشود. همچنین باید میزان مصرف کلسیم، ویتامین ها و امگا ۳ را افزایش دهد. مصرف ماهی های سالم و تازه می تواند به وزن گیری نوزاد کمک شایانی کند.
در سه ماه آخر بارداری ممکن است مادر احساس سوزش در سینه داشته باشد و یا مدام دچار گرفتگی عضلات شود. خواب همه ی مادران در سه ماه آخر به علت سنگین تر شدن و بزردگ تر شدن شکم مختل می شود.
در سه ماه آخر دوران بارداری، جنین از مادر خود، از راه جریان خون جفت، ماده ای به نام پادتن دریافت می کند.
مواد مزبور، نوزاد را برای مدتی در مقابل بعضی از بیماری ها مانند سرخک، سرخجه، اوریون، مخملک، آنفلونزا و برخی از انواع ویروس های سرماخوردگی محفوظ و نگه می دارد.
اگر مادری در ماه های آخر دوران بارداری در مقابل بعضی از بیماری ها واکسینه شود، مصونیت نسبی در نوزاد به وجود خواهد آمد. پادتن از راه آغوز و حتی از طریق شیر مادر نیز به کودک می رسد و این مصونیت نسبی در کودک وجود دارد تا این که به کودک واکسن زده شود و خود کودک مستقلا در مقابل بیماری های مزبور مصون شود.

حرکات جنین از چه زمانی شروع می شود
معمولا اولین ضرباتی را که مادر می تواند احساس کند بعد از هفته های ۱۶تا ۲۲ می باشد. در صورتی که اولین تجربه دوران بارداریتان باشد ممکن است تا هفته بیستم هم حرکات را تشخیص ندهید.
اما به طور کل حرکات قابل احساس از هفته ۲۲ شروع می شود. قبل از هفته 18 بارداری علایم اولیه تکان خوردن در سونوگرافی مشخص می شود. معمولا زنان چاق دیرتر متوجه حرکات و ضربه ها می شوند اما زنان لاغر زودتر متوجه می شوند.
اما استثناهایی هم وجود دارد، مادرانی که باری بار دوم و یا بیشتر دوران حاملگی را تجربه می کنند ممکن است خیلی زودتر، حرکات جنین را به راحتی در هفته ۱۶ام احساس کنند.

علت حرکات زیاد جنین در ماه آخر بارداری
حرکات جنین نشان از سلامت جنین می باشد و هر نوزادی معمولا یک شیوه حرکتی خاصی دارد که در طول دوران بارداری مادر این حرکات را می شناسد و به آن ها عادت می کند.
اما در صورتی که حرکات جنین بیشتر از ریتم خاص خودش باشد بهتر است با پزشک مشورت شود تا سونوگرافی و نوار قلب انجام شود. حرکت زیاد جنین در ماه آخر بارداری به علت چرخش، ضربه و تکان خوردن های نوزاد می باشد اما برخی جنین ها فعال تر هستند و حرکات بیشتری دارند.
هیچ جنینی با جنین دیگر قابل مقایسه نیست و هر جنینی الگوی حرکتی خاص خود را دارد که همانطور که گفتیم مادر این الگوها را به مرور می شناسد و می تواند کم شدن و زیاد شدن حرکات را تشخیص دهد.
فعالیت منظم جنین نشان خوبی از سلامت جنین است.
در صورتی که نوزاد در شکم بمیرد هیچ حرکت و هیچ ضربه ای به شکم زده نمی شود و شکم مادر حالتی سفت و سنگ مانند پیدا می کند.

حرکات جنین چه حساسی در مادر ایجاد می کند؟
نوع حرکتی که هر کودک در شکم میکند با هم متفاوت می باشد و هر چقدر جنین بزردگ تر می شود و به ماه های آخر بارداری نزدیک می شوید این ضربات بیشتر و واضح تر می شوند.
تجربه شخصی بسیاری از مادران از ضربه زدن های کودکاشان اینگونه بوده که یک حس دلپیچه و ضربه در شکم ایجاد می شود و با پیشرفت بارداری این حرکات و ضربه ها واضح تر می شود.
با بزرگ شدن جنین پوست شکم کشیده می شود و ضربه ها واضح تر و شدیدتر می شوند به گونه ای که ممکن است در بعضی مواقع به دنده ها آسیب وارد کند.

چه زمانی حرکات نوزاد بیشتر احساس می شوند؟
زمان حرکات جنین در افراد مختلف متفاوت است. همانطور که گفتیم هر مادری حرکات و ریتم آن ها را می شناسد و به آن ها عادت می کند. همچنین زمان حرکت نوزاد خود را هم میشناسد.
بعصی نوزادان هنگامی که مادر بیدار است می خوابند و زمانی که خوابند حرکتی نمی کنند و برخی هنگام خواب تازه فعالتشان شروع می شود و مدام ضربه می زنند.
برخی حرکات و ضربه ها انقدر خفیف هستند که ممکن است اصلا آنها را حس نکنید و فقط با لمس شکمتان بتوانید حرکت را تشخیص دهید. و برخی حرکات و ضربه ها انقدر شدید هستند که به راحتی از روی شکم قابل رویت و حتی شکم را از سمتی به سمت دیگر فشار می دهد.
هر چقدر جنین بزرگ تر می شود حرکات هم بیشتر می شود و در طول روز ممکن است 16 تا 45 ضربه و حرکت در ساعت احساس کنید.

آیا باید حرکت جنین را کنترل کرد؟
خیر. هر مادری باید ریتم حرکات جنین، میزان حرکات، زمان حرکات جنین ، زمان شدت حرکات جنین و زمان کمتر شدن حرکات جنین خود را بداند و در صورت تغییر در این الگوها دقت لازم را داشته و اگر متوجه هر تغییر غیر معمول شد به پزشک مراجعه کند.
حرکات جنین در رحم، چرا سکسکه میکند؟
جنین در شکم مادر حرکات زیادی انجام می دهد و ضربه های زیادی وارد می کند. چرخ می زند، لگد می زند ، پاهایش را جمع می کند و حتی سکسه هم می کند. تشخیص سکسه توسط مادر بسیار مشکل است اما در بعضی مواقع مادر آن را احساس می کند. سکسه معمولا از هفته ۱۶ تا ۲۰ اتفاق می افتد.
احساس سکسه توسط مادر به وزن مادر هم بستگی دارد زیرا افرادی که وزن کمتری دارند زودتر حرکات را احساس می کنند.

دلیل سکسه جنین
دلیل اصلی سکسه جنین در رحم مادر هنوز مشخص نشده اما تئوری های زیادی برای سکسه جنین وجود دارد.البته باید بدانید همه ی جنین ها سکسه نمی کنند.
طبق تئوری ها گفته می شود که توانایی جنین برای دم و بازدم مایع آمنیوتیک می تواند نشان خوبی از رشد دیافراگم باشد و یا می تواند رشد مناسب دیافراگم را نشان دهد. همچنین مکیدن جنین در رحم مادر می تواند موجب سکسه شود.
سکسه جنین در شکم مادر امری طبیعی است و جای نگرانی ندارند هر چند که بسیار از مادران اصلا آن را احساسی نمی کنند ولی می تواند علامت خوبی برای روند طبیعی رشد جنین باشد.
اما در صورتی که بعد از هفته ۲۸ بارداری مادر متوجه شود که جنین بیشتر از روزی 4 بار سکسه می کند باید به پزشک مراجعه کند.ممکن از نشان دهنده ی بروز مشکلی باشد. این اتفاق بسیار نادر است اما در صورتی که به موقع بررسی شود می توان خطر را رفع کرد.

روش های شمارش حرکات جنین
یکی از روش های شمارش حرکات جنین این است که در طول روز یک زمان مشخصی را انتخاب کنید. معمولا جنین بعد از خوردن غذا فعالیتش بیشتر می شود. بعد از ناهار یا شام بهترین زمان ممکن برای شمارش حرکات جنین می باشد.
این شمارش را چند روز پشت سر هم انجام دهید تا الگوی حرکات جنین را متوجه شوید.
- ابتدا به پهلوی چپ بخوابید.
- زمان شروع حرکات را بنویسید.
- هرحرکتی مانند ضربه و چرخش را بنویسید.
- تا حرکت شما ده را بشمارید.
به طور ایده آل در طول دو ساعت باید حداقل ده حرکت را بشمارید. معمولا ده حرکت را در زمان کوتاه تری حس می کنید.
زمان پایان را بنویسید. زمان کل زمانی است که ده حرکت را شمارش کرده اید.

در چه شرایطی باید نگران شد و به پزشک مراجعه کرد؟
در طول یک روز هیچ حرکتی از جنین خود حس نکردید.
اگر شمارش 4 حرکت بیشتر از 1 ساعت طول بکشد.
اگر دو روز پشت سرهم شمارش ۴ حرکت طولانی تر شد.