فرصت دیپلماسی
یوسف مولایی - تحلیلگر حقوق بینالملل
آرمان- ارزیابی فنی و اقتصادی طرحی مانند «فریز در برابر فریز» به کارشناسان امر بستگی دارد اما اگر پذیرش و اجرای این طرح، به ایجاد تفاهم و گفتوگو میان طرفین کمک کند و روزنه امیدی برای حل دیپلماتیک موضوع باشد، نیاز است از آن استقبال شود؛ چرا که این موضوع میتواند مقدمهای باشد برای ارائه راه حلی اساسی در خصوص پرونده هستهای ایران. بنابراین با توجه به خصوصیات طرح جدید امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه باید تصریح کرد که اطلاعات کافی از جزئیات طرح وجود ندارد و نمیتوان با اطلاعات فعلی آن را به سود یا ضرر طرف خاصی تعبیر کرد. از سوی دیگر این ایران است که تحریمها را تحمل میکند و تحریمها زندگی مردم عادی در ایران را هدف گرفته است. مسائل و بحرانهایی که به صورت روزمره در اقتصاد شاهد آن هستیم ناشی از تحریمهاست. از معضل حمل و نقل و مشکلات صنعت خودروسازی گرفته تا غذا و دارو در ایران تحت تأثیر تحریمها قرار گرفتهاند. در چنین شرایطی ایران از هر راهی که برای عبور از تنگنا ایجاد شود، باید استفاده کند. با این وجود استراتژی مسئولان هنوز برای ما آشکار نشده اما به طور کلی دوری از تنش و آغاز حرکت به سوی راهحلهای مسالمتآمیز فی نفسه برای کشور مفید است. مدیریت مسالمتآمیز مسأله هستهای و اختلافاتی که با آمریکا و اروپا در این زمینه وجود دارد، نیاز امروز کشور است؛ زیرا تداوم تحریمها بیشتر به ضرر ماست و هزینهای که اروپا و آمریکا میپردازند در برابر هزینه گزافی که به کشور ما تحمیل میشود بسیار ناچیز است. زمانی که راهحلی یافت نشود، در بهترین شرایط وضعیت موجود با همین تنشها ادامه مییابد. ادامه این تنشها از قدرت ایران خواهد کاست و امکان چانهزنی و مانور سیاستمداران کشورمان را کاهش خواهد داد. باید توجه کنیم که تحریم، دقیقا صنایعی را نشانه رفته که مردم تأثیر مستقیم آن را در زندگی خود احساس کنند. زمانی که یک کشور بنیه اقتصادی ضعیفی دارد و از مشکلات در این حوزه رنج میبرد، به صورت طبیعی انعطاف بیشتری نشان میدهد. تحریمها هم به همین نیت علیه کشورمان اعمال شده تا ابتدا اقتصاد ایران تضعیف شود و سپس ایران پای میز مذاکره بنشیند. تا زمانی که وضعیت اقتصادی به آن نقطه نرسیده، بهتر است مسئولان از فرصت استفاده کنند و با شرایط بهتر و در نظر گرفتن منافع ملی، گامهایی به سوی حل و فصل دیپلماتیک این مسأله بردارند. در همین راستا استفاده از هر روشی که منافع ایران را تأمین کند و راهی به سوی کاهش تنشها و دیپلماسی بگشاید مفید خواهد بود. یکی دیگر از آسیبهای حفظ وضع موجود و ادامهدار شدن اختلافات بر سر مسأله برجام، آن است که اروپا به آغوش آمریکا خواهد لغزید و اجماعی جهانی علیه ایران ایجاد خواهد شد. ایران باید از هر راه حل معقول در شرایطی که اجماعی وجود ندارد استفاده کند تا بتواند منافع خود را تأمین کند.