پژوهشکده؛ چشم انداز روشن شهر جهانی انگور

سال ۱۳۹۰ در حقیقت آغاز مسیری روشن را برای دانشگاه ملایر و شهر جهانی انگور رقم زد تا بتواند در ارتقا و اثربخشی پژوهش های کاربردی در اقتصاد منطقه و کشور و کمک به تجاری سازی دستاوردهای پژوهشی این صنعت پیشتاز باشد.

شهری با بیش از ۱۱ هزار هکتار باغ انگور با تولید سالانه بیش از ۲۴۰ هزار تن انگور و بیش از ۴۵ هزار تن کشمش، سال گذشته با قرار گرفتن در فهرست سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی ملل متحد (فائو) به افتخارات خود در این صنعت اضافه کرد و می کوشد در کنار پژوهشکده انگور و کشمش اهداف و راهبردهای خود را در سطح کلان محقق کند.

در این مسیر دکتر حمید نوری به عنوان نخستین رئیس پژوهشکده انگور و کشمش از ابتدا تاکنون تلاش های فراوانی را برای شکل گیری و توسعه آن متحمل شد و حالا با به ثمر نشستن این پژوهشکده امیدوار است: در این مسیر اطلاعات علمی و یافته های تحقیقاتی خیلی سریع در اختیار مردم قرار گیرد.

به اعتقاد وی هیچگاه تا این اندازه هماهنگی و همدلی در استان، شهرستان و بین نمایندگان مردم ملایر در مجلس شورای اسلامی و دل نگرانی پس از ثبت جهانی انگور به وجود نیامده بود، شرایط مساعدی که می طلبد در این مسیر به سمتی برویم که نتیجه آن در سفره مردم، زندگی باغداران و صنعتگران این حوزه رخ دهد.

با وجود تمامی پیشرفت ها، همدلی ها و حمایت های مسئولان از کشوری تا استانی و شهرستانی و همچنین نمایندگان مجلس، اما دکتر نوری جذب نیروی انسانی، تجهیزات و حمایت از تحقیقات حوزه صنایع غذایی را از بزرگترین چالش های این پژوهشکده عنوان می کند و می افزاید: با وجود تمامی کمک ها در زمینه نیروی انسانی و تامین نیروی متخصص با مشکل مواجه ایم.

وی در گفت و گوی اختصاصی با ایرنا ادامه می دهد: با توجه به اینکه پژوهشکده انگور و کشمش یک پژوهشکده تقاضا محور است، وزارت علوم اجازه جذب نیروی متخصص چه در حوزه کارشناسی و چه در حوزه هیات علمی را نمی دهد و باید از طریق دانشگاه هیات علمی جذب کنیم و به طور مستقیم نمی توانیم این مراحل را برویم و دچار چالش هستیم.

جذب نیروی انسانی و تامین تجهیزات، چالش عمده پژوهشکده

مشاور پژوهشکده انگور و کشمش دانشگاه ملایر تاکید می کند: اگر نتوانیم نیروهای متخصص جذب کنیم، قادر به هدایت تمامی گروه های پژوهشی و انجام تمامی طرح های تحقیقاتی خود نیستیم.

نوری با تاکید بر اینکه وزارت علوم جذب نیروی انسانی در این پژوهشکده را به طور جد مورد توجه قرار دهد، از پیگیری نمایندگان ملایر برای تامین تجهیزات آزمایشگاهی و کارگاهی تقدیر کرد و افزود: تا تحقق و تامین این تجهیزات، باید از فضای دانشگاه استفاده کنیم، در حالیکه در برخی تجهیزات دچار کمبود هستیم و نمی توانیم پاسخگوی مردم باشیم.

وی در زمینه ایجاد ارتباط بین اجزای سازمانی در استان، نیاز به بازوی ترویجی قدرتمند را یک ضرورت می داند تا بتوان یافته های علمی را از طریق نیروی انسانی به باغ ها انتقال داد.

مشاور پژوهشکده انگور و کشمش دانشگاه ملایر با اشاره به این نکته که برای تولید و انتقال یافته های علمی در سال های گذشته بیش از ۳۵ کارگاه تخصصی و آموزشی و چهار کنفرانس ملی برگزار کردیم، آن را کافی ندانست و خواستار کمک و همراهی جهاد کشاورزی، باغداران، ساختار شوراهای اسلامی روستاها و دهیاران و توانمندی های بسیج با این پژوهشکده شد.

دکتر نوری در عین حال اعتماد نمایندگان ملایر به ما و پژوهشکده و حضور جدی آنان در دانشگاه نشان از اهمیت آنان به انگور و کشمش عنوان کرد و گفت: این اعتماد مسئولیت ما را سنگین تر می کند و انگیزه ما را دو چندان تا مسیر را هر چه سریعتر برای کسب و انتقال یافته هایمان هموار کنیم.

وی با اشاره به ثبت انگور دره جوزان ملایر در سازمان جهانی فائو بیان می کند: میراث جهانی انگور تضادی با توسعه و استفاده از روش های نوین باغداری ندارد، چراکه روش های سنتی در برخی مناطق این شهرستان به ویژه منطقه دره جوزان مهمترین موضوع انتخاب ملایر به عنوان میراث مهم کشاورزی جهان است.

یافته های علمی پژوهشکده در مسیر تحقق اهداف شهر جهانی انگور است

وی ادامه می دهد: علاوه بر این نظام سنتی تولید انگور، ساختار فرهنگی، معیشت، استفاده از انگور در درآمدزایی مردم منطقه، چشم انداز و ویژگی های زیست محیطی منطقه دره جوزان شرایطی را فراهم کرد که انگور ملایر پس از کاشان به عنوان میراث کشاورزی مهم جهان انتخاب شود، اما این انتخاب آغاز یک مسیر بزرگ و مهم اجتماعی و اقتصادی است، یک مسیر توسعه است و نه انتهای مسیر.

مشاور پژوهشکده انگور و کشمش دانشگاه ملایر نظارت و بازیابی مستمر مشخصات و شرط فائو را لازمه حفظ و بهبود شهر جهانی انگور به عنوان میراث مهم کشاورزی می داند و تاکید می کند: یافته های علمی باید در مسیر تحقق اهداف میراث جهانی انگور باشد و تحقیقات در این راستا طراحی و حمایت شود.

نوری بر این باور است که رساله های دانشجویان دکترا و طرح های تحقیقاتی حداقل در تضاد و مقابله با این موضوع قرار نگیرند، این امر هیچ منافاتی با روش های نوین، اشاعه تکنولوژی در بخش های دیگر منطقه دره جوزان و کشور در عرصه کشاورزی و صنعت ندارد.

وی یادآور می شود: همچنان موضوع باغ های فراز، مدیریت سم و کود، رعایت سلامت محصول، مدیریت منابع آب سطحی و زیرزمینی، توجه به گرمایش منطقه و تغییر اقلیم، المان های حفظ و توسعه باغ ها و سایر محصولات انگور مهمترین موارد است.

دکتر نوری در بخش دیگری از سخنان خود به مراحل تکمیل و تجهیز ساختمان پژوهشکده اشاره و بیان می کند: ساختمان پژوهشکده در آینده ای نزدیک با حضور مسئولان وزارت علوم به صورت رسمی بهره برداری می شود که تاکنون با وجود مشکلات فراوان، موفقیت های خوبی را کسب کرده ایم.

وی با اشاره به اینکه تاکنون هشت تن از دانشجویان دکترا برای نخستین بار در ایران از این پژوهشکده دانش آموخته شده اند، می افزاید: این اتفاق بسیار خوبی است و در تلاش هستیم با کمک وزارت علوم آنها را در پژوهشکده جذب کنیم.

به گفته وی در زمینه استفاده بهینه از سیستم آبیاری در باغ های انگور (سنتی) از دانش آموختگان پژوهشکده بهره می گیریم که با استفاده از یافته های آنان، بیش از ۵۰ درصد در سیستم آبیاری سنتی در سطح بیش از ۱۰ هزار هکتار از تاکستان های ملایر صرفه جویی خواهد شد.

وی ادامه می دهد: همچنین در معرفی رقم های انگور مقاوم به خشکی و سرما، یافته های خوبی وجود دارد که خروجی آن در باغ شماره سه در ۲ سال آینده تکثیر و در اختیار باغداران قرار می گیرد.

نوری حضور گروه های پژوهشی، اعضای تخصصی پژوهشکده و مشاوران علمی آن در مساجد دره جوزان را اقدام مناسب دیگر پژوهشکده عنوان و استفاده باغداران از روغن کربنات، سم و کود پس از تایید پژوهشکده، کمک به کشاورزان در مدیریت باغ ها، برگزاری جلسه های آموزشی برای تولید محصول با کیفیت و نزدیک به ارگانیک و قابل مصرف در بازارهای هدف اصلی اتحادیه اروپا را از جمله خروجی های این حضور برشمرد.

در این مسیر راه اندازی مرکز کلینیک انگور و مرکز پرتودهی گاما ۲ اتفاق خوشایند در پژوهشکده انگور و کشمش است که می تواند پژوهشکده را در رسیدن به اهدافش با سرعت بیشتری کمک کند.

دکتر نوری در این باره می گوید: از سال گذشته با راه اندازی مرکز کلینیک انگور شرایطی فراهم شد تا باغداران هر مشکلی در حوزه خاک، کود، سم و سلامت محصول دارند، با مراجعه به این مرکز در یک زمان مناسبی به آنها پاسخ داده شود، در غیر اینصورت در قالب پایان نامه، طرح های تحقیقاتی و پژوهش برای آنها راه حلی پیدا می کنیم.

مرکز پرتو دهی گاما، نقطه تحول در اشتغال منطقه

وی ادامه می دهد: مرکز پرتو دهی گاما نیز پس از یکسال دوباره کلید خورد و به روز رسانی اخذ مجوزها در حال پیگیری است و برای تامین اعتبارات آن راهکارهای عملی و مناسبی اندیشیده شده است.

وی پرتو دهی گاما را در صنعت مواد غذایی، صنعت و استریلیزه کردن تجهیزات پزشکی را کارآفرین و تحولی در غرب کشور دانست و ادامه داد: تشکیل یک تعاونی برای دریافت وام همراه با استراحت در حال پیگیری است.

نوری از استاندار همدان، نمایندگان مجلس و مجموعه شهرستان درخواست کرد: راه اندازی این مرکز را به عنوان نقطه تحول زا در ایجاد اشتغال در منطقه با توجه به وجود راه آهن، میراث جهانی انگور و صنعت انگور و کشمش و دیگر ظرفیت ها جدی گرفته شود.

در همین چارچوب دکتر نوری تاکید می کند: توجه به درآمدزایی پژوهشکده به دلیل تقاضا محور بودن، هزینه دانشجویان دکترا، اجرای طرح های تحقیقاتی، آموزش های آکادمیک، آموزش باغداران و کارشناسان نیازمند تامین منابع مالی هستیم که تاکنون تمامی این منابع مالی از طریق دانشگاه و وزارت علوم تامین شده است.

مشاور پژوهشکده انگور و کشمش دانشگاه ملایر در تخصیص بودجه و راهکارهای مهم در این زمینه پیشنهاد کرد: در بودجه های مخاطرات محیطی استان، خشکسالی ها و مدیریت منابع آب در سطح استان به طور حتم بخشی به این پژوهشکده اختصاص یابد تا بتوانیم دانشجویان دکترا را آموزش داده و از بودجه منابع طبیعی و جهاد کشاورزی استفاده کنیم که عقد یک تفاهم نامه بین ۲ مجموعه می تواند به ما کمک کند.

نوری ادامه می دهد: در زمینه کارآفرینی نیز استفاده از تسهیلات و وام های که می تواند به پژوهشکده در حوزه تحقیقات دراز مدت کمک کند، کارگشا است تا به توسعه اشتغال و افزایش درآمد مردم در منطقه کمک کند.

وی رویکرد علمی دانشگاه را حمایت از پایان نامه ها در مسیر تولیدات علمی پژوهشکده دانست و برگزاری یک نشست با استاندار همدان برای جلب حمایت بیشتر را ضروری عنوان کرد.

چاپ بیش از ۷۰ مقاله در ژورنال های داخلی و خارجی

به گفته وی تاکنون بیش از ۷۰ مقاله علمی و پژوهشی، ISC و ISI در ژورنال های معتبر داخلی و خارجی به چاپ رسیده است و این رقم با توجه به کنفرانس های ملی برگزار شده به بیش از ۲۴۰ مقاله می رسد.

دکتر نوری در ادامه استفاده از محققان ملی و بین المللی در توسعه پژوهشکده را مستلزم طی کردن مسیر مناسب می داند و تاکید می کند: بدون یک نگاه ملی و عملکرد منطقه ای، استفاده از تمامی ظرفیت ها و امکانات پژوهشکده نمی تواند در مسیر توسعه اقتصادی و اجتماعی در سطح کشور قرار گیرد.

به گفته وی سال گذشته ۱۲ دانشجوی دکترا در ۶ رشته در پژوهشکده انگور و کشمش جذب شد که تاکنون هشت دانشجو تحصیلات خود را به اتمام رسانده اند و امسال نیز هشت دانشجوی دیگر از این پژوهشکده دانش آموخته می شوند.

۷۵۲۸/‏۲۰۸۷