استفاده ابزاری بریتانیا از شورای امنیت

آرمان- زمانی که انگلیسی‌ها نفتکش ایرانی را توقیف کردند یکی از اقداماتی که ایران می‌بایستی انجام می‌داد مراجعه به شورای امنیت بود. حتی به‌صورت نمادین هم که شده موضوعاتی که مرتبط با صلح و امنیت بین‌المللی است کشورها می‌بایستی در ابتدا آن را در شورای امنیت مطرح کنند. اما در شرایط کنونی امتیاز بریتانیا آن است که عضو دائم شورای امنیت بوده بنابراین دست آنها بازتر است. همین که چنین موضوعاتی در شورای امنیت سازمان ملل متحد مطرح و جلساتی در این رابطه تشکیل می‌شود حتی اگر به صدور قطعنامه نینجامد بلکه به صدور بیانیه‌ای نیز ختم شود به هر حال یک موفقیت سیاسی و دیپلماتیک برای بریتانیا در پی دارد. بنابراین در این مرحله بریتانیا با شکایت از ایران به منظور توقیف نفتکش خود توسط ایران، یک گام جلوتر از تهران است. اما اینکه بریتانیا، ایران را تحریم کرده و یا اموال ایران را ضبط و یا مصادره نماید بالاخره کشورها در چارچوب‌های صلاحیت‌هایی که حاکمیت‌ها به آنها اعطا می‌کنند، دستشان برای چنین اقداماتی باز است. منتها این اقدامات می‌بایستی مطابق با حقوق بین‌الملل باشد. حال که بریتانیا دست به چنین اقدامی زد، مطابق حقوق بین‌الملل ایران برای احقاق حقوق خود می‌بایستی به کدام مرجع مراجعه کند؟ اما وقتی کشوری توانایی اجرایی به منظور اتخاذ تصمیماتش را دارد خودبه‌خود چند گام جلوست. تا اینکه کشوری که دنبال مسیرهای قانونی است که تازه اگر موفق هم شود عملا برای آنکه خسارت آن را بگیرد و حقوق خود را برگرداند راه‌های محدودی در اختیار دارد. بنابراین به گونه‌ای کار در حال حاضر در دست انگلیسی‌ها می‌افتد. لذا می‌بایستی عکس‌العمل نشان دهیم. یا تهران به گونه‌ای به مسیر اقدامات واکنشی (عکس‌العملی) می‌افتد و در مقابل توقیف نفتکش ایرانی در جبل‌الطارق نفتکش انگلیسی توقیف می‌کند. از سوی دیگر با توجه به آنکه بریتانیا هم در عرصه دیپلماتیک و هم اینکه عضو شورای امنیت و اتحادیه اروپا و متحد آمریکا است، از امکانات و ابزارهای بسیاری برای فشار برخوردار است، لذا دست به اعمال فشار بر ضد ایران زده است. در حال حاضر ایران نمی‌تواند به دیوان بین‌المللی شکایت ببرد چون ایران همانند بسیاری از کشورها صلاحیت اجرایی دیوان را نپذیرفته است. چون پذیرش صلاحیت دیوان اختیاری است. لذا راه دیوان در موضوع مطرح شده کنونی خیلی باز نیست و اگر هم باز باشد دست انگلیسی‌ها بازتر است. ایران اعتراض و شکایتش را در رابطه با توقیف نفتکش خود در جبل‌الطارق توسط نیروی دریایی سلطنتی بریتانیا را به شورای امنیت اعلام داشته است. متاسفانه در حال حاضر در شرایطی هستیم که دیپلماسی عمومی کشور ضعیف است. به گونه‌ای که افکار عمومی جهان را خیلی نمی‌توانیم به نفع خودمان جلب کنیم. اکثر کشورها نیز که قدرتی در سازمان ملل متحد و شورای امنیت بوده و جزو کشورهای با نفوذ هستند، همراهی چندانی با ایران نشان نمی‌دهند. لذا اقداماتی هم که به‌صورت دیپلماتیک از سوی ایران انجام می‌شود، خیلی بازتاب ندارد. چون دستاورد آنچنانی برای ایران نداشته تا بتواند با تبلیغات از آن بهره‌برداری نماید. متاسفانه هیچ کشوری اقدام بریتانیا را در توقیف نفتکش ایرانی محکوم نکرد و به لندن معترض نشد. حال ممکن است به شکل احتیاط‌آمیز چند کشوری مواضعی را آن هم به‌صورت اعلامی مطرح داشته باشند، اما اینکه در سطح سازمان‌های بین‌المللی اعلام دارند که به ناحق نفتکش ایرانی توقیف شده، دیده نشده است.