صحن حضرت فاطمه (س) حرم امیرالمؤمنین علی علیه السلام–نجف: زیربنا ۲۲۰۸۳۰متر مربع (در زمینی به طول ۴۰۰ متر و عرض ۱۵۰متر)
پروژه توسعه صحن مطهر علوی که با عنوان پروژه صحن حضرت فاطمه (س) شناخته می شود بزرگترین پروژه ی آستان قدس علوی به شمار می رود و یکی از طرحهای مهم و زیر ساختی این آستان می باشد.
بخش زیارتی صحن حضرت زهرا(س) در ۴طبقه به مساحت ۱۰۰هزار مترمربع و بخش غیرزیارتی(عمومی)هم در ۵طبقه و به مساحت ۱۲هزار مترمربع
*موزه به مساحت ۱۷۹۰۰ متر مربع.
*کتابخانه به مساحت ۱۶۳۰۰ مترمربع.
* بخش اداری و اطلاع رسانی به مساحت ۲۲۵۵۰ متر مربع .
*مهمانسرا و رستوران حرم به مساحت ۲۳۴۰۰ متر مربع .
*سرویس های بهداشتی و وضوخانه به مساحت ۶۸۰۰ متر مربع .
*پارکینگ به مساحت ۱۱۰۰۰ متر مربع.
۳.فضاهای جانبی به مساحت۱۳۸۸۰ متر مربع شامل:
*ساختمان تاسیسات موتورخانههای مرکزی به مساحت ۲۷۸۰ متر مربع.
*قدمگاه امام زین العابدین (ع) به مساحت ۳۲۰۰ متر مربع.
*تونل زیر گذر به مساحت ۳۹۰۰ متر مربع .
* رواقهای اطراف مجموعه به مساحت ۴۰۰۰ متر مربع.
محوطه این صحن، از محل مقام حضرت زینالعابدین (ع) شروع شده تا محل فعلی حرم مطهر امیرالمومنین(ع) ادامه مییابد و طراحی آن به نحوی است که ۶۰درصد زائرین ورودی به حرم مطهر از همین ورودی وارد شوند. اگر در کنار این مقام کمی درنگ کنید تا سلامی به حضرت علی (ع) بدهید، دریای نجف یا بحر النجف را هم میتوانید مشاهده کنید.
از مقام حضرت زینالعابدین (ع) تا گنبد طلایی امام اول شیعیان ۴۵۰متر فاصله است. این همان محلی است که امام سجاد(ع) برای زیارت مخفیانه قبر مطهر جد پدری خود میایستادند و سلام و عرض ارادت کرده و به سمت ضریح مطهر گام برمیداشتند. مقام صافی صفایمانی هم جنب همین مقام است.
علیرضا فداکار رئیس ستاد بازسازی عتبات عالیات در نجف اشرف در این باره میگوید: در بخش غیرزیارتی، موزه و کتابخانه هرکدام به مساحت ۱۶۵۰۰مترمربع، بخش اداری به مساحت ۱۰ هزار مترمربع و هتل به مساحت ۱۱هزار مترمربع ساخته شده است. کتابخانهای هم در ۵طبقه با گنجایش یک میلیون کتاب در حال ساخت است. ۵۰۰زائر میتوانند خودروی خود را در این بخش پارک کنند. ۳آمفیتئاتر هم برای این بخش تعبیه شده است که گنجایش هر کدام ۱۰۰نفر است.
به گفته حسن پلارک رئیس ستاد بازسازی عتبات عالیات، عظمت صحن حضرت زهرا(س) بهحدی است که بزرگترین پروژه عمرانی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور محسوب می شود. بخش زیارتی صحن حضرت زهرا(س) در ۴طبقه به مساحت ۱۰۰هزار مترمربع و بخش غیرزیارتی هم در ۵طبقه و به مساحت ۱۲هزار مترمربع ساخته شده است. طراحی صحن بهگونهای انجام گرفته که ارتفاع نهایی پروژه از ۱۵متر تجاوز نکند چرا که موجب اخلال در دید گنبد خواهد شد.
سید حسن خوشرو معاون فنی و مهندسی ستاد بازسازی عتبات عالیات هم از کیفیت بالای ساخت و ساز در این صحن و مقاومت مصالح به کار رفته در آن میگوید: «ستونها و سازه اصلی صحن حضرت زهرا(س) با مقاومت بتنی ۵۰۰کیلوگرم سیمان در واحد مترمکعب ساخته شده که بیشترین مقداری است که میتوان در یک پروژه بتنی به کار گرفت.»
به گفته خوشرو، بیش از ۷۰درصد محصولات و مصالح استفاده شده در صحن حضرت زهرا(س) ایرانی است. عمده سنگهای به کار رفته در این صحن، از معادن سنگ استانهای خراسان جنوبی، مرکزی، لرستان، و شهرهای آذرشهر، مراغه و سیرجان تامین میشود که برخلاف سنگهای نمای مسجد النبی (ص) و مسجد الحرام که مخلوطی از سنگ و پلیمر است، طبیعی بوده و بهلحاظ کیفیت نیز بسیار بهتر از آنهاست.
هرچند تمام هزینههای ساخت صحن حضرت زهرا(س) از کمکهای مردمی تامین میشود اما طراحان این پروژه تمام تلاش خود را کردهاند که هزینههای صورت گرفته در عملیات عمرانی این صحن به حداقل برسد. لذا با وجود آنکه روزانه به طور متوسط ۲۵کامیون و تریلی مصالح وارد صحن میشود اما با حذف واسطههای خرید و انتقال کالا به عراق، هدایا و نذورات مردمی در اقتصادیترین حالت هزینه میشود. یوسف افضلی معاون هماهنگی و مشارکتهای مردمی ستاد بازسازی عتبات حتی از متبرعین بزرگی میگوید که بخش عمدهای از اجناس مورد نیاز ساخت این صحن را تامین میکنند: «برای مثال فردی در محلات استان مرکزی بیش از ۱۰میلیارد تومان سنگ از معدن خود برای این صحن اختصاص داده است.»
با اتمام هر رواق از بخشهای زیارتی، آن بخش بلافاصله و بدون هیچ تشریفات خاصی در اختیار تولیت حرم قرار میگیرد تا آنها هم بتوانند از آن بهرهبرداری کرده و در اختیار زائران قرار میدهند. این کار در ۴۰ماه اخیر به صورت مستمر انجام شده است. زائرانی که در ایام اربعین سالهای گذشته علاوه بر کربلا به نجف هم سفر کردهاند عموما تجربه استفاده از این فضاهای جدیدالاحداث را داشتهاند و شاهد افزایش مستمر فضای رواقها بودهاند.
آن طور که رئیس ستاد بازسازی عتبات عالیات(پلارک) وعده داده، قرار است در شهریور ۹۷ همزمان با عید غدیر بخش زیارتی صحن حضرت زهرا(س) به صورت کامل تحویل تولیت حرم شده و در اختیار زائران قرار گیرد.به گفته جمشید گودرزی، قائممقام رئیس ستاد بازسازی عتبات عالیات در امور اربعین، در۲ سال گذشته خدمات زیادی برای رفاه زائران از سوی این ستاد بهعنوان مسئول کمیته اسکان، تغذیه و مشارکتهای مردمی کمیته مرکزی اربعین اختصاص یافته است. حتی به جهت مهیاشدن حضور و اسکان زائران، کارگاه عمرانی ساخت و ساز صحن بهمدت ۴۰روز تعطیل میشد تا پذیرای حدود ۱.۵ میلیون زائر در ایام اربعین باشد./۳۰تیر۱۳۹۷فارس.
احداث صحن حضرت زهرا (س) از اوایل سال۱۳۹۰ به همت ستاد بازسازی عتبات به منظور توسعه حرم امیرالمؤمنین (ع) آغاز شد؛ این طرح از دو بخش زیارتی و غیر زیارتی تشکیل شده است.
علیرضا فداکار؛ رئیس ستاد بازسازی عتبات نجف اشرف در این باره گفت: آوازه پروژه صحن حضرت زهرا (س) نهتنها در منطقه و جهان اسلام بلکه در دنیا طنینانداز شده است.
وی افزود: امیدواریم با اتمام مراحل ساخت پروژه طی ماههای آتی، نشانی از ارادت ایرانیان به آستان اهل بیت را در قالب طرح توسعه حرم مطهر علوی تقدیم کنیم هر چند که شأن و منزلت این بزرگان بیش از این اقدامات و حرفها است.
فداکار با اشاره به تکمیل برخی از قسمتهای این صحن گفت: بخش زیارتی صحن حضرت زهرا (س) با توجه به گستردگی و ظرافت خاص، زمان زیادی را برای احداث نیاز داشت که خوشبختانه به همت مهندسان و هنرمندان ایرانی بخش اعظمی از این صحن تکمیل شده است.
وی از پیشرفت چشمگیر صحن حضرت زهرا (س) حرم مطهر علوی خبر داد و افزود: هر روز شاهد پیشرفت بیشتر این صحن هستیم و اکنون پروژه رو به اتمام است و سعی داریم بهزودی بخش زیارتی و غیرزیارتی را به طور هم زمان افتتاح و در اختیار عتبه علویه قرار دهیم.
۰۲ دی ۱۳۹۷تسنیم
مشخصات فنی طرح توسعه حرم علوی(نجف):
*زیربنا ۲۲۰۸۳۰متر مربع (در زمینی به طول ۴۰۰ متر و عرض ۱۵۰)
شامل:
۱. قسمت زیارتی به مساحت ۱۰۹۰۰۰ متر مربع.
۲. قسمت عمومی به مساحت کل ۹۷۹۵۰ متر مربع با کاربری:
*موزه به مساحت ۱۷۹۰۰ متر مربع.
*کتابخانه به مساحت ۱۶۳۰۰ مترمربع.
* بخش اداری و اطلاع رسانی به مساحت ۲۲۵۵۰ متر مربع .
*مهمانسرا و رستوران حرم به مساحت ۲۳۴۰۰ متر مربع .
*سرویس های بهداشتی و وضوخانه به مساحت ۶۸۰۰ متر مربع .
*پارکینگ به مساحت ۱۱۰۰۰ متر مربع.
۳.فضاهای جانبی به مساحت۱۳۸۸۰ متر مربع شامل:
*ساختمان تاسیسات موتورخانههای مرکزی به مساحت ۲۷۸۰ متر مربع.
*قدمگاه امام زین العابدین (ع) به مساحت ۳۲۰۰ متر مربع.
*تونل زیر گذر به مساحت ۳۹۰۰ متر مربع .
* رواقهای اطراف مجموعه به مساحت ۴۰۰۰ متر مربع.
محدود بودن فضای زیارتی حرم مطهر حضرت علی(ع)، محدودیت در برگزاری نماز جماعت و ازدحام زائران، تولیت حرم را بر این داشت که طرح توسعه حرم علوی را در ۳ مرحله به بهرهبرداری رساند.
۰۷ شهریور ۱۳۹۵فردا-بنقل ازخبرگزاری فارس.
ماشاءالله بختیاری در نجف اشرف با بیان این مطلب گفت: صحن فاطمهالزهرا(س) در ضلع غربی حرم مطهر حضرت امیرالمومنین(ع) در حال ساخت است که تاکنون طبق برنامه پیش رفته و فضای زیارتی آن حدود ۱۵ درصد پیشرفت داشته است.
وی اظهار داشت: نقطه شروع این صحن از مقام امام سجاد(ع) و نقطه پایان آن٫ انتهای بالای سر مبارک و رواق ابوطالب(ع) است و حدود ۱۱۰ هزار مترمربع فضای زیارتی و ۱۲۰ هزار مترمربع فضای مشاعات و خدمات را در بر میگیرد.
بختیاری بیان داشت: طول این صحن ۴۵۰ متر و عرض آن ۱۵۰مترمربع است و در سه تا پنج طبقه در ارتفاع ۱۸- متر تا ۱۴+ متر در نوسان است و همواره سعی شده است ارتفاع فضاهای ایجاد شده، کمتر از ارتفاع گنبد منور باشد. وی با بیان این که پیشبینی قبلی برای ساخت این صحن هزینه ای بالغ بر نیم میلیارد دلار بوده است،
گفت: با توجه به نوسانات نرخ دلار، ممکن است هزینهها بیشتر شود. چانشین ستاد بازسازی نجف اشرف اظهار داشت: کارفرمای این طرح ستاد بازسازی عتبات عالیات و پیمانکار آن شرکت پدیده قرن و مادر مشاور پروژه دانشکده معماری شهید بهشتی تهران است. وی اظهار داشت: کار ساخت این پروژه از شش ماه قبل آغاز شده و فاز زیارتی آن باید ظرف سه سال آینده به بهرهبرداری برسد. وی افزود: حدود ۵۰۰ نفر شامل مهندسان و پرسنل تلفیقی از نیروهای بومی، ایرانی و پاکستانی در این پروژه در ۱۲ بلوک در حال فعالیت هستند.
پیشرفت ۸۵ درصدی ضریح حضرت مسلم(ع) بختیاری همچنین از پیشرفت ۸۵ درصدی کار ساخت ضریح مطهر حضرت مسلم علیهالسلام توسط این ستاد خبر داد و بیان داشت: این ضریح تا خرداد ماه آینده آماده نصب خواهد بود. وی گفت: ضریح حضرت مسلم(ع) بسیار شکیل و زیبا طراحی و اجرا شده و حدود ۳۰ ماه است که مشغول ساخت آن هستیم./خبرگزاری حج۱۳۹۲
ویژگی های صحن حضرت فاطمه (س)
صحن حضرت فاطمه (س) با مساحتی بالغ بر (۶۱ هزار متر مربع) چهار برابر صحن قدیم حرم مطهر بوده و یکی از مهمترین بخشهای توسعه و ساماندهی فضای حرم مطهر علوی به شمار می رود. ساختمان پروژه شامل ۴ طبقه و دارای چندین رواق بزرگ می باشد.
علاوه بر آن فضاهای روباز و سبز نیز در این پروژه در نظر گرفته شده است.
این پروژه در ضلع غربی حرم مطهر در حال اجراست و تا آرامگاه صافی صفا و مقام امام زین العابدین(ع) امتداد دارد.
پروژه بزرگ صحن فاطمه (س) علاوه بر فضاهای عبادتی و زیارتی شامل دو ساختمان می باشد که به این شرح می باشند: ساختمان موزه به منظور نگهداری و نمایش آثار تاریخی و عتیقه جات موجود در خزینه ی حرم مطهر و ساختمان بخشهای اداری و کتابخانه آستان با ظرفیت یک ملیون کتاب و مجهز به کارگاه ترمیم نسخ خطی. همچنین یک شبستان بزرگ به منظور برگزاری دروس حوزوی و سخنرانی های دینی در این پروژه در نظر گرفته شده است.
مهمترین بخش این پروژه فضای عبادتی و زیارتی آن بوده که۵۰ درصد از کل مساحت را تشکیل می دهد. فضای عبادتی و زیارتی شامل یک مصلای بزرگ می باشد و تمامی خدمات رفاهی از قبیل مهمانسرای زائران و سرویس بهداشتی و غذاخوری خادمان حرم در آن در نظر گرفته شده است.
ویژگی های فنی و هنری پروژه
تمامی اجزاری پروژه صحن فاطمه (س) بر اساس ویژگی های معماری اسلامی طراحی شده و به منظور رفاه زائر در این عمارت اسلامی از به کارگیری تجهیزات امروزی از قبیل پله برقی و آسانسور و سیستم پیشرفته تهویه مطبوع غفلت نشده است.
ساختمان موزه که در پشت فضاهای عبادتی و زیارتی واقع است بر زمینی به مساحت (۳هزار متر مربع) و در سه طبقه در حال احداث است.
مقابل موزه ساختمان بخشهای اداری و کتابخانه آستان واقع است که با مساحتی متساوی با موزه شامل ۵ طبقه می باشد.
طبقه ی زیرین پروژه به پارکینگ اختصاص داده شده و در خیابان واقع بین ورودی صحن فاطمه و آرامگاه صافی صفا تونل بزرگی به منظور تردد خودروها احداث شده که به مراحل پایانی نزدیک می شود.
سایر پروژه های توسعه سازی
طرح توسعه و ساماندهی فضای کنونی حرم مطهر تنها شامل پروژه صحن حضرت فاطمه (س) نبوده و بخشهای دیگری را نیز شامل می شود. توسعه و ساماندهی منطقه ۶۰ متری محیط صحن مطهر در سه ضلع شمالی و شرقی و جنوبی یکی از مهمترین طرحهای توسعه سازی حرم مطهر پس از پروژه بزرگ صحن حضرت فاطمه (س) به شمار می رود. در این راستا آستان قدس علوی پس از ساماندهی فضای پیرامون صحن مطهر صحن امام حسین علیه السلام را در ضلع شمالی و صحن امام حسن علیه السلام را در ضلع شرقی افتتاح کرد.
ساختمان کتابخانه در پنج طبقه و به مساحت ۳ هزار متر مربع ومساحت کلی ۱۵ هزار متر مربع در ضلع شمالی پروژه و مقابل محله الحویش واقع است.
ساختمان موزه نیز در شش طبقه و با مساحتی برابر با ۳ هزار متر مربع روبه روی محله المشراق واقع است ودر طراحی ساختمان موزه و کتابخانه استانداردهای جهانی رعایت شده است./منبع:شبکه امام علی.
توضیح مدیریت سایت-پیراسته فر:غیرازمنابع ذکرشده،ازمنابع دیگرهم بهره برداری شده است،که بیشتر تصویربوده.