نکات کلیدی و کاربردی برای تغذیه کبوتر در شرایط مختلف

تغذیه کبوتر با دانه‌هایی مانند گندم، عدس، ارزن، شاهدانه و... مناسب است. در تغذیه کبوتر باید به دسته‌بندی‌های مختلفی مانند سن کبوتر، نژاد، فصل و مرحله رشد (جوجه کبوتر، کبوتر بالغ و کبوتر جوجه‌دار) توجه کرد.

ستاره | سرویس گیاهان و حیوانات - یکی از مهمترین اصول نگهداری و پرورش کبوتر، توجه به جیره غذایی کبوتر در زمان‌های مختلف رشد این پرنده و در نظر گرفتن فصل است. کبوتران در طبیعت از دانه‌های گیاهان، حلزون‌ها و کرم‌ها تغذیه می‌کنند، ولی به طور کلی به عنوان یک پرنده دانه خوار معروف هستند. تقریبا کبوتران پرورشی و پرواری از توقع یکسانی نسبت به کمیت و کفیت غذا برخوردارند و ۸۰ درصد غذای کبوتران را دانه‌های مختلف غلات و ۲۰ درصد بقیه را دانه‌هایی که بیشتر حاوی پروتئین هستند، تشکیل می‌دهند. در این مقاله با اصول تغذیه کبوتر، جیره غذایی مناسب در فصل تابستان و زمستان و میزان ترکیب جیره غذایی برای کبوتران آشنا می شوید.در این مطلب می‌خوانید:

اصول تغذیه کبوتر میزان غذای کبوتر در هر وعده نحوه غذا دادن به کبوتر ظرف غذای کبوتر غذا‌های مضر برای کبوتر سایر توصیه‌های مهم

اصول تغذیه کبوتر

در تغذیه کبوتر باید به دسته بندی‌های مختلفی توجه کرد و بر اساس آن‌ها احتیاجات غذایی پرنده را برآورده نمود. توجه به فصل و مرحله رشد (تغذیه جوجه کبوتر، کبوتر جوجه دار و کبوتر بالغ) از مواردی است که باید بدان توجه کرد. کبوتر‌ها از انواع دانه، غلات و سبزیجات تغذیه می‌کنند. اصول تغذیه این پرنده بسته به فصل و رشد به شرح زیر است:

۱. تغذیه کبوتر در تابستان

با شروع فصل تابستان و گرم شدن هوا، نیاز تغذیه‌ای کبوتر تغییر می‌کند و لازم است تا ترکیبات و درصد دانه‌های مختلف در جیره غذایی پرنده تغییراتی داشته باشد.
بهترین دانه‌های گیاهی در فصل تابستان برای تغذیه کبوتر دانه‌هایی مانند سویا، تخم کتان، کنجد، بادام زمینی، کلزا، شاهدانه، تخم آفتابگردان، ذرت سفید، تخم جارو، جو و مقداری گندم است. همچنین ارزن نیز دانه‌ای سبک و کامل برای کبوتر در فصل تابستان محسوب می‌شود که به دلیل هضم راحت و سبک بودن، پرنده را هنگام پرواز سنگین نکرده و برای کبوترانی که به منظور مسابقه پرورش داده می‌شوند، مناسب است. علاوه بر آن به دلیل داشتن طبع خنثی، در فصول گرم دارای طبع سرد خواهد بود.

برای کاهش گرمای بدن پرنده در ماه‌های گرم نیز استفاده بیشتر از ویتامین‌ها خصوصا ویتامین ث. و ویتامین‌های گروه ب. توصیه می‌شود، افزودن درصد پایینی از الکترولیت سه روز در هفته به آب اشامیدنی پرنده‌ها و قرار دادن ظروف آبتنی هفته‌ای دوبار نیز برای فصل تابستان مناسب است.

استفاده از خیار رنده شده، هندوانه خرد شده، خربزه ومیوه‌های خنک تابستانی برای تغذیه کبوتر در تابستان مفید است، همچنین می‌توانید در هفته دوبار از دوغ به جای آب پرندگان استفاده کنید، انجام این کار‌ها به خنک شدن بدن کبوتر کمک کرده و مانع از تجمع چربی می‌شود. پیشنهاد دیگر، ریختن آب لیموی تازه در آب اشامیدنی کبوتر است که می‌تواند منبع خوبی برای تامین ویتامین ث مورد نیاز پرنده باشد. توصیه می‌شود در تابستان آب را نیز به دفعات بیشتر در اختیار پرنده قرار دهید.

۲. تغذیه کبوتر در زمستان

دانه گندم، اصلی‌ترین غذای کبوتر در زمستان است و کبوتران گندم را به سایر دانه‌ها ترجیح می‌دهند. طبع گندم گرم است و به ویژه دانه مناسبی در فصل زمستان برای پرنده خواهد بود. به طور کلی برای تغذیه کبوتر در زمستان، بسته به طبع دانه، دانه‌های گیاهی با طبع گرم را انتخاب کنید. همچنین دانه ارزن نیز به دلیل طبع خنثی در زمستان دارای طبع گرم است و می‌توان در تغذیه کبوتر در زمستان آن را در جیره غذایی قرار داد.

نسبت ۳ به ۱ از گندم و ارزن جیره غذایی مناسبی برای کبوتران در فصل زمستان است. در اختیار گذاشتن گل شور و دادن مکمل‌های غذایی از جمله ویتامین‌ها و مواد معدنی و آنزیم‌ها باعث سلامتی کبوتر‌ها در این فصل می‌شود.

نکات کلیدی و کاربردی برای تغذیه کبوتر در شرایط مختلف

۳. نحوه تغذیه کبوتر جوجه دار

بهترین دانه برای تغذیه کبوتر جوجه‌دار مخلوطی از دانه‌هایی مانند ارزن، قره ماش، گاودانه، گندم و ذرت است. خرده نان بربری و سنگک خشک و هاون شده بدون کپک نیز که به دلیل داشتن سبوس و همچنین وجود نمک کبوتر علاقه زیادی به خوردن آن نشان می‌دهد هم برای کبوتر مادر و هم برای جوجه‌هاش خیلی خوب است. البته توجه داشته باشید، خوردن بیش از اندازه آن باعث اسهال در کبوتر می‌شود.

۴. غذای جوجه کبوتر

همزمان با خروج جوجه‌ها از تخم، تا زمانی که جوجه‌ها ۴ روزه شوند، نوعی مایع شیر مانند، در معده کبوتر نر و ماده تولید می‌شود و والدین به وسیله منقار خود این ماده شیر مانند را که در حقیقت شیرابه چینه دان است، به جوجه‌های خود می‌دهند.
بعد از آن برای تغذیه جوجه کبوتر‌ها بهتر است که در آغاز، دانه‌ها به مدت نیم ساعت خیسانده شود و سپس در اختیار جوجه‌ها قرار گیرد و باید توجه داشت که پرنده بیش از اندازه لازم غذا نخورد. تغذیه کبوتر با ارزن، در زمانی که هنوز جوجه است به دلیل ریز و لیز بودن توصیه می‌شود. البته این بدان معنا نیست که فقط از ارزن استفاده کنید، زیرا در این زمان بدن کبوتر در حال بزرگ شدن و شکل گرفتن است و رعایت تنوع غذایی صحیح کمک شایانی به رشد خوب پرنده خواهد کرد.

میزان غذای کبوتر در هر وعده

بهتر است، هر کبوتر دو یا سه وعده در روز تغذیه شود، یا این که مقدار غذای مورد نیاز روزانه برای هر جفت کبوتر محاسبه شود و این مقدار غذا در طول روز در برابر کبوتر‌ها قرار داده شود. بهترین زمان تغذیه کبوتر از نظر کبوترداران با تجربه هنگام غروب آفتاب است. این کار موجب می‌شود که کبوتر گرسنه مانده و از صاحب خودش اطاعت کند و همیشه آماده پرواز بوده و هرز نشیند. البته کبوتر‌های ماده‌ای که جوجه دارند از این قاعده مستثنی هستند و لازم است در روز ۴ تا ۵ وعده غذا به آن‌ها داده شود. میزان مصرف دانه‌ها، مواد معدنی و سنگریزه در کبوتران در جدول زیر آورده شده است.

میزان مصرف دانه ها، مواد معدنی و سنگریزه در کبوتران

-	دانه	مخلوط مواد معدنی و سنگریزه
یک جفت کبوتر با تولید ۱۳ جوجه در سال	۱۳۶ گرم در روز ۵۰ کیلوگرم در سال	۷ گرم در روز ۲/۵ کیلوگرم در سال
کبوتر بالغ بدون تولید جوجه	۳۸ گرم در روز ۱۴ کیلوگرم در سال	۲ گرم در روز ۰/۷ کیلوگرم در سال
کبوتران با ۴ هفته سن تا ۶ ماهگی	۵۲ گرم در روز ۸ کیلوگرم در ۲۲ هفته	۲/۵ گرم در روز ۰/۳۸ کیلوگرم در ۲۲ هفته
کبوتران جوان تا ۴ هفته سن	۱/۶۲ کیلوگرم	۸۰ گرم

میزان ترکیب جیره غذایی برای کبوتران

ماده غذایی	مقدار
پروتئین خام	۱۸ درصد
چربی خام	۴ درصد
فیبر خام	۵درصد
انرژی قابل جذب	۱۵ MJ در کیلوگرم
کلسیم	۱ درصد
فسفر	۰/۶ درصد
مس	۲ میلیگرم / گرم
ید	۱ میلیگرم / کیلورگرم
منگنز	۵۰ میلیگرم / کیلوگرم
روی	۵۰ میلیگرم / کیلوگرم
متیونین	۰/۳۵ درصد
متیونین + سیستئین	۰/۶۵ درصد
لیزین	۰/۸۰ درصد
ویتامین آ	۸۰۰۰ IE / کیلوگرم
ویتامین د ۳	۱۰۰۰ میلیگرم / کیلوگرم
ویتامین د	۱۵ میلیگرم / کیلوگرم
ویتامین کا	۳ میلیگرم / کیلوگرم
ویتامین ب ۶	۵ میلیگرم / کیلوگرم
ویتامین ب ۱۲	۳۵ میلیگرم / کیلوگرم

نحوه غذا دادن به کبوتر

ظرف غذای کبوتر همواره باید تمیز وعاری از آلودگی و کثیفی باشد. همچنین غذای کبوتر‌ها باید دستی داده شود. از آنجایی که کبوتران در انتخاب دانه‌ها وسواس بیشتری به خرج می‌دهند، سبب می‌شوند که دانه‌ای بیش از دانه دیگر مصرف شود. از همین رو استفاده از غذای پلتی که مخلوطی از دانه‌های پرس شده آردی است، توصیه می‌شود.
توجه: تغذیه کبوتر و شیوه دانه دادن و نوع دانه، به سن (جوجه یا بالغ بودن) پرنده بستگی دارد، پس از دادن دانه‌های درشت به کبوتران کوچک و یا دانه کوچک به کبوتران بزرگ که باعث عدم سیر شدن پرنده خواهد شد، پرهیز کنید.

ظرف غذای کبوتر

ظرف غذای کوچک برای استفاده کبوتر‌ها مناسب‌تر است، همچنین باید ظرف‌های محتوی شن، سنگریزه و نمک در کنار ظروف دان آن‌ها قرار داده شود. شن و سنگریزه باعث می‌شوند ساییدن مواد غذایی داخل سنگدان بهتر انجام شود و نمک علاوه بر تامین سدیم و کلر مورد نیاز پرنده، سبب بیشتر شدن اشتها و تا حدی موجب ضدعفونی چینه دان پرنده می‌شود.

نکته: ظرف غذا باید همواره تمیز و عاری از آلودگی داشته باشد و بهتر است بعد از شستشو ضد عفونی نیز شود.

غذا‌های مضر برای کبوتر

گندم و نان سیاه برای کبوتر مناسب نیست و باعث مشکلات گوارشی می‌شود. تغذیه کبوتر با غذا‌های گوشتی مضر است، زیرا معده این پرنده قدرت هضم غذا‌های گوشتی را ندارد و در صورت خورده شدن گوشت توسط کبوتر، منجر به مرگ او می‌شود. استفاده از شیر و فراورده‌های تهیه شده از آن مانند پنیر برای کبوتر مناسب نیست. از دادن هسته میوه‌ها، باقی مانده غذا‌های چرب و نمک‌دار و تنقلاتی مانند بیسکوییت، چیپس، پفک، شکلات و ... به کبوتر خودداری کنید.

سایر توصیه‌های مهم

۱- از دادن باقی مانده‌های غذای خودتان مانند برنج پخته، باقیمانده خورش‌ها و .. به کبوتر پرهیز کنید، زیرا چربی و نمک موجود در این غذا برای پرنده مضر بوده و باعث اثر بسیار بدی در سیستم گوارشی حیوان و بروز اسهال و انسداد روده و بیماری گوارشی می‌شود.

۲- اگر کبوتری دارید که قبلا سابقه تخم کردن داشته ولی دیگر تخم نمی‌کند به او مخلوطی از گاو دانه و شاه دانه بدهید، چون این دو دانه گیاهی دارای میزان زیادی انرژی، ویتامین و پروتئین هستند و کمک خواهد کرد کبوتر شما دوباره تخم‌گذاری داشته باشد.

۳- در هنگام خرید دانه دقت کنید دانه‌ها تازه و سالم باشند و هیچگونه آثار کپک زدگی در آن‌ها مشاهده نشود. همچنین آلوده و کثیف نباشند. بهتر است مقداری از دانه را روی کف دست بریزید؛ دانه‌های خوب و مناسب، خیلی سریع جدا از هم روی کف دست قرار می‌گیرند. با مشاهده کوچکترین اثری از رطوبت یا جوانه زدن یا وجود فضله موش در دانه‌ها از خرید آن‌ها صرفنظر کنید.

۴- قرار دادن سیر در جیره غذایی کبوتر به پیشگیری از بیماری‌ها در پرنده کمک خواهد کرد، زیرا سیر یک ماده ضدعفونی‌کننده دستگاه گوارش است. سیر را به دو روش می‌توان به کبوتر داد:

سیر تازه را با هاون کوبیده با مقداری آب مخلوط کنید و در اصطلاح «آب سیر» تهیه شده را با آب مورد نیاز روزانه کبوتر مخلوط کنید. مقداری روغن زیتون و سیر پودر شده را با دانه‌های روزانه مخلوط کنید.

سیر یکی از قوی‌ترین عامل‌ها برای جلوگیری از انواع بیماری‌هاست و علاوه بر آن در شادابی و سلامتی حیوان نیز بسیار مؤثر است.

سخن پایانی

در این مقاله از ستاره به طور کلی به مبحث تغذیه کبوتر پرداخته شد. در صورتی که علاقه‌مندید تا پرورش و نگهداری کبوتر را به عنوان شغل اصلی یا جانبی برای خود در نظر بگیرید یا قصد نگهداری از این پرنده را به عنوان یک حیوان خانگی و برای سرگرمی دارید، در درجه اول باید در این زمینه تحقیق کنید و معلومات خود را افزایش دهید، برای این کار می‌توانید به کتاب‌های مربوط و پرورش دهندگان فعال در استان خود مراجعه کنید و از نزدیک با نحوه کار آشنا شوید.

شما می‌توانید درباره نحوه نگهداری و پرورش قناری در منزل و نحوه پرورش جوجه مرغ عشق نیز در ستاره اطلاعات کسب کنید. چنانچه شما نیز تجربه‌ای در زمینه نگهداری و تغذیه کبوتر دارید، می‌توانید آن را از طریق بخش نظرات و پرسش‌ها با ما و دیگر علاقه‌مندان به فعالیت در این حوزه به اشتراک بگذارید.

برگرفته از: کتاب پرورش پرندگان مفید و کتاب جامع کبوتر

گوناگون