نقش زنان در اقتصاد ایران

به گزارش زنان خبر، سنت بزرگداشت روز جهانی زن به جنبش کارگری در اروپا بر می‌گردد. خانم کلارا ستکین سوسیالیست آلمانی در سال ۱۹۱۰ در دومین کنگره بین‌المللی زنان انترناسیونالیست در کپنهاگ پیشنهاد یک چنین روزی را داد. سال بعد یعنی در ۱۹ مارس ۱۹۱۱ این روز برای اولین بار در دانمارک، آلمان، اتریش، مجارستان و سویس جشن گرفته شد.

دلیل انتخاب این روز این بود که یک روز پیش از آن یعنی ۱۸ مارس، روز یادبود کشته‌شدگان در قیام ماه مارس ۱۸۴۸ در آلمان بود و کمون پاریس هم در مارس ۱۸۷۱ تشکیل شده بود.

در هشتم ماه مارس ۱۹۱۷ هم در شهر سنت پترزبورگ روسیه زنان کارگر و سربازان زن اعتصاب کردند که ادامه مبارزات آنان به انقلاب در روسیه انجامید. سرانجام و در دومین کنگره زنان کمونیست در مسکو در سال ۱۹۲۱پیشنهاد هشتم مارس به عنوان روز جهانی زن مورد قبول افتاد و از آن به بعد نه تنها در کشورهای سوسیالیستی و کمونیستی سابق بلکه در بسیاری از کشورهای غرب وبرخی کشورهای در حال توسعه هم به رسمیت شناخته شد و هر ساله جشن گرفته می‌شود.

چند روزی پیش از روز جهانی زن، زهرا سجادی، معاون آموزشی و پژوهشی مرکز امور بانوان و خانواده ‌ریاست جمهوری گفته بود، مشکل اصلی در مسائل مربوط به زنان در ایران به شاخص‌های کیفی و تحلیلی مانند «عفاف، دینداری و خودباوری» برمی‌گردد.

خانم سجادی رشد آمار پذیرفته‌شدگان زن در مؤسسات آموزش عالی را به دلیل اینکه به گفته او باعث ایجاد بحران در عرصه اشتغال می‌شود، نگران‌کننده می‌داند و می‌گوید فشارهای روحی، روانی و اجتماعی حاصل از این روند، دولت را ملزم به «ایجاد حد و حدود» در پذیرش دختران به مؤسسات آموزش عالی می‌کند.

معاون آموزشی و پژوهشی مرکز امور بانوان و خانواده ‌ریاست جمهوری اشتغال و حضور زنان در بخش‌هایی غیر از پزشکی و آموزشی را غیرضروری خواند و گفت: «به عنوان مثال، زنان در بخش فنی و مهندسی می‌توانند از درون خانه خدماتی به جامعه ارائه کنند، بنابراین پیشنهاد ایجاد مشاغل خانگی از سوی مرکز امور بانوان و خانواده ‌ریاست جمهوری مطرح شده است.»

خانم سجادی با تأکید بر اینکه «در اسلام تأمین اقتصادی خانواده ‌بر عهده مرد گذاشته شده و زنان وظیفه تربیت فرزندان را بر عهده دارند»، بر این باور است که جایگاه رشد فعالیت زنان در جامعه فراهم است، اما خدا آن را از زن به عنوان تکلیف و مسئولیت نمی‌خواهد.

سخنان زهرا سجادی در حالی عنوان می‌شود که طرح سهمیه‌بندی برخی از رشته‌های دانشگاهی در دستور کار دولت نهم بوده است و با طرح «بومی‌سازی» تحصیل دختران، گام‌هایی در راستای ممانعت از حضور دختران شهرستانی در دانشگاه‌های بزرگ غیرمحلی برداشته شده است.

خانم رکسانا بهرامی‌تاش استاد دانشگاه و سرپرست بخش پژوهش انستیتوی تحقیقاتی اسلام، جهانی شدن و کثرت‌گرایی دانشگاه مونترال در باره ویژگی‌های وضعیت زنان در بازار کار و اقتصاد ایران به رادیو فردا می‌گوید: «اگرچه میزان اشتغال زنان در ایران در دهه پیش از انقلاب رشد نشان می‌داد، اما ما پس از انقلاب و در دهه اول آن شاهد کاهش شدید سهم زنان در اشتغال بودیم که یک دلیل آن تحریم‌های اقتصادی و به ویژه تحریم فرش‌های ایرانی بود که باعث بیکاری زنانی می‌شد که در این رشته شاغل بودند.»

به گفته خانم بهرامی‌تاش وضعیت اشتغال زنان در دهه دوم پس از انقلاب با رشدی محسوس روبه‌رو می‌شود که به یک سلسله رویدادهای اجتماعی بستگی دارد مانند بالا رفتن سن ازدواج، کاهش ازدواج و رشد نرخ طلاق و بالا رفتن چشمگیر سهم زنان در آموزش عالی.

این استاد دانشگاه در مونترال می‌گوید: «ویژگی‌هایی در زمینه اشتغال زنان پیدا شده‌اند که ارتباط با تغییرات ویژه اجتماعی جامعه و موقعیت زنان دارد.» وی در این مورد به پیدایش بخش تاکسی‌رانان زن و یا در اختیار گرفتن بسیاری ازفروشگاه‌ها از سوی زنان نیز اشاره می‌:ند.

به گفته خانم بهرامی‌تاش به رغم رشد نقش زنان دراقتصاد نمی‌توان از رشد توانمندی زنان در اقتصاد گفت که البته در دیگر کشورها هم غیر از این نیست.

خانم الهه رستمی استاد دانشگاه در لندن هم در باره اشتغال زنان ایران به رادیو فردا می‌گوید: «وضعیت زنان در اقتصاد و اشتغال در ایران چندان متفاوت با این موقعیت در کشورهای دیگر نیست. منتها بایستی درباره اشتغال زنان در ایران به این نکته توجه کنیم که بخش قابل توجهی از اشتغال زنان در آمارهای رسمی اقتصادی بازتاب ندارند و یا بسیاری از زنان در خانه کار می‌کنند بنابراین در امارهای اقتصادی جایی ندارند.»

خانم رستمی درباره مشکلاتی که در راه اشتغال زنان وجود دارد، می‌گوید گرچه تغییر بسیاری از قوانین برای افزایش سهم اشتغال زنان مثبت است اما مهم‌تر از آن نگاه سنتی به زنان در ایران است که باید دستخوش تغییراتی اساسی شود.

انتهای متن/*