محسن اسماعیلی: امروز کشور از چاپلوسی و تقیه‌های بی‌مورد رنج می‌برد

به گزارش خبرنگار همشهری آنلاین، کتاب «مهر و ماه» که در ۳۰ فصل به رشته تحریر درآمده است به بررسی بخشش لغزش‌ها، ترحم و دلسوزی، پرده‌پوشی، گذشت از خطاها و بدی‌ها، پذیرش عذر، رد غیبت، خیرخواهی دائم، حفظ روابط دوستانه، رعایت پیمان و حقوق ناشی از آن، عیادت؛ هنگام بیماری، حضور در تشییع جنازه، پذیرش دعوت‌ها و اجابت درخواست‌ها، پذیرش هدیه، جبران نیکی و عمل متقابل، قدرشناسی و سپاسگزاری، یاری و حمایت شایسته، غیرت و پاسداری از حریم خانوادگی، برآورده کردن نیازها، وساطت و میانجی‌گری، دعا برای سلامتی، ارشاد و راهنمایی، پاسخ به سلام، خوش سخنی، ارج نهادن به نیکی‌ها و خوبی‌ها، تأیید و پذیرش سوگند، دوستی و عدم دشمنی با دوستانِ دوست، یاری‌رسانی در مقابله با ظلم، تسلیم نکردن به دست دشمن و سختی‌ها، رها نکردن و تنها نگذاشتن در بحران‌ها، همانندپنداری در خواستن‌ها و نخواستن‌ها می‌پردازد.

محسن اسماعیلی، نویسنده کتاب در مقدمه و در باب چرایی و چگونگی نگارش این کتاب آورده است: پس از آنکه رساله توضیح‌المسایل مرحوم استاد آیت‌الله حاج‌آقا مجتبی تهرانی به زبان فارسی منتشر شد، در یکی از ساعت‌های خوشی به لطف خدا در محضر ایشان بودم، سخنی درباره لزوم بازنگری در رساله‌های احکام داشتم. شرح آن سخن این بود: رساله‌هایی که اکنون در اختیار مردم قرار می‌گیرد، حداقل نیازمند دو تغییر مهم است؛ نخست آنکه باید برخی مسائل شاذ و گاهی غیرکاربردی از آن حذف شود و دیگر آن که بخشی به عنوان احکام اخلاقی و حتی ضروریات اعتقادی به آن افزوده شود. تمرکز رساله‌های موجود بر احکام فقهی، خود به خود پیام‌آور اصالت انحصاری فقه و موجب به حاشیه راندن عقیده و اخلاق شده است. بسیاری از مردمان مؤمن و حقیقت‌جو گمان می‌کنند تنها واجبات و محرمات فقهی است که نباید فراموش شود؛ در حالی که اهمیت و تأثیر رعایت بایدها و نبایدهای عقیدتی و اخلاقی برای ساختن فرد و جامعه بسیار والاتر و بیشتر است و اصولا فقه منهای عقیده و اخلاق، نه اسنان مطلوب را می‌سازد و نه اجتماع آرمانی را ...

آیین رونمایی از کتاب «مهر و ماه» عصر چهارشنبه ۶ شهریور ماه با حضور محسن اسماعیلی، مؤلف کتاب؛ سیدحمیدرضا طیبی، رئیس جهاد دانشگاهی؛ محمّدباقر قالیباف، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام؛ علی‌اکبر اشعری، رئیس اسبق سازمان اسناد و کتابخانه ملی؛ پرویز اسماعیلی، معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس جمهور؛ حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمود دعایی، سرپرست روزنامه اطلاعات و نماینده، ولی فقیه در این روزنامه؛ چینی‌فروشان، مدیرعامل دفتر نشر فرهنگ اسلامی؛ عیسی علیزاده، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی؛ سیدجواد شوشتری، مدیرعامل خبرگزاری ایکنا و جمعی از اساتید دانشگاه و اصحاب رسانه در خبرگزاری ایکنا برگزار شد.

محسن اسماعیلی، مولف کتاب و شاگرد برجسته آیت‌الله حاج آقا مجتبی تهرانی درباره انگیزه نوشتن کتاب «مهر و ماه» گفت: وقتی رساله توضیح‌المسائل مرحوم حاج آقا مجتبی تهرانی چاپ شد، به ایشان گفتم این توضیح‌المسائل که در جامعه منتشر می‌شود حداقل دو مشکل دارد؛ یکی اینکه مباحث کم ابتلا در آنها است که موجب می‌شود جوان‌ها وقتی به این موارد برمی‌خوردند، بعضا توضیح‌المسائل را کنار بگذارند. دوم اینکه متاسفاته در اثر یک غفلت تاریخی، واژه فقه از معنای همه‌جانبه دینی تبدیل شد به احکام عملی؛ در حالی که مباحث ضروری‌تری در جامعه وجود دارد که در توضیح‌المسائل‌ها نیست اما مورد نیاز است و آن مسائل اخلاقی است و لذا نیاز به توضیح‌المسائل اخلاقی داریم که مسائل و راهکارها به صورت شفاف در آن مطرح شود. شیخنا الاستاد پاسخ دادند که «کار خیلی خوبی است اما دیر گفتی به من و خودت بکن.»

نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه «بن مایه دین، اخلاق است»، خاطرنشان کرد: نماز و روزه بدون اخلاق فایده ندارد. آن کسی که دلش پر از آتش و کینه است هر چقدر هم نماز غفیله بخواند، چه فایده‌ای دارد؟ من طلبه هستم. بعضی‌ها در دوران ما هستند که به دنبال چیزی به نام معنویت نو (بدون فقه به دنبال معنویت رفتن) هستند اما من دنبال این نیستم. ممکن نیست کسی به اخلاق برسد مگر اینکه از فقه شروع کند.

این رزمنده دفاع مقدس افزود: نظام و رهبری و تشکیلات جمهوری اسلامی برای من فقط یک نظام سیاسی نیست بلکه این طریقی برای رسیدن به دورنمایی است که امام راحل ترسیم کردند. دنبال همان آرمان‌هایی هستم که بخاطر آنها زنده ماندم و آن، تعالی کشور و رشد مردم و توسعه نظامی است که امام خمینی (ره) پایه‌گذاری کرد.

محسن اسماعیلی افزود: رساله، راه و رسم زندگی ماست اما فقط این نیست. ارزشی که دین اسلام برای اخلاق قائل شده، اکسیر زندگی است. اما فکر می‌کنم نگاه ما نسبت به دین، کاریکاتوری شده و نظام ارزشگذاری و ترازوی ما با ترازوی شرع یکی نیست. در روایات آمده است که معیار و ملاک دیندار بودن یا دیندار نبودن افراد، حج و سجده و رکوع طولانی نیست بلکه وقتی می‌خواهید ببینید کسی دیندار است یا خیر، نگاه کنید که در گفتار و عمل راست می‌گوید یا خیر؛ امانتدار خوبی است یا خیر.

عضو سابق شورای نگهبان در ادامه خاطرنشان کرد: پست مدیریتی که در اختیار افراد قرار می‌گیرد امانت است. برای تشخیص دینداری فرد باید ببینید در پستی که به او داده‌اند امانتداری و رعایت اخلاق می‌کند یا خیر.

وی در بخش دیگری از سخنانش افزود: ما با نهج‌البلاغه انقلاب کردیم اما با نهج‌البلاغه کشور را اداره نکردیم. ما باید به اخلاق برگردیم و با مبانی اخلاق دینی آشنا شویم و بعد خودمان و جامعه را ارزیابی کنیم و ببینیم که چقدر با معیارها فاصله داریم.

نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری در پایان با تاکید بر بازگشت به اخلاق اسلامی، گفت: همه چیز برای اینکه کشور از این بهتر باشد آماده است اما رنجی که امروز کشور می‌برد از چاپلوسی و تقیه‌های بی‌مورد است؛ از اینکه حرف حق را چون هزینه دارد نمی‌زنیم. از طرفی هم گذشت یک ارزش بزرگ اخلاقی است اما در کشور یک اتفاقاتی می‌افتد که همه آنها که داعیه اخلاق دارند، غیراخلاقی عمل می‌کنند اما خیلی هایشان نمی دانند خلاف شرع و اخلاق عمل می کنند.

در این مراسم، حمیدرضا طیبی رئیس جهاد دانشگاهی با اشاره به ویژگی دکتر محسن اسماعیلی که همزمان دارای تحصیلات عالی حوزوی و دانشگاهی است، کتاب «مهر و ماه» را از نمونه‌ تلاش‌ها برای مستندسازی علم برشمرد.

علی‌اکبر اشعری نیز با اشاره به بیش از ۳۰ سال آشنایی با ادبیات، فکر و منش محسن اسماعیلی، به الهام این مجتهد از آیت‌الله حاج آقا مجتبی تهرانی در مباحث اخلاقی اشاره کرد و گفت: حاج آقا مجتبی تهرانی در جلسات اخلاقی‌شان یک بحث اجتهادی درباره اخلاق را شروع کردند و روایات را با نیازهای روز تطبیق داده و بیان می‌کردند.

وی افزود: این مشهود است که آثار دکتر محسن اسماعیلی تحت تاثیر مباحث و اندیشه حاج آقا مجتبی تهرانی قرار دارد. بنابراین کتاب‌ها و بحث‌های دکتر اسماعیلی را نباید صرفا به عنوان یک کتاب نگاه کرد، بلکه یک رویکرد جدید در ورود به مباحث اخلاقی با توجه به نیازهای روز هستند.

چینی‌فروشان، مدیرعامل دفتر نشر فرهنگ اسلامی نیز در بیان نظرات خود درباره کتاب «مهر و ماه» اظهار داشت: این کتاب به نوعی سبک زندگی و شیوه زندگی را از منظر معارف اسلامی مطرح می‌کند که با محوریت حدیثی جامع از پیامبر (ص) درباره ۳۰ ویژگی اخلاقی است.

وی کتاب «مهر و ماه» را مورد نیاز جامعه امروز بویژه جوانان و دانشگاهیان دانست و خاطرنشان کرد: تا کنون حدود بیست و چند عنوان کتاب درباره سبک زندگی منتشر شده که عموما نظری یا ترجمه و توضیح احادیث و یا فرازهایی از آیات قرآن هستند اما اینکه جوانان برای زندگی سالم چگونه از احادیث استفاده کنند مهم است؛ که دکتر اسماعیلی در کتاب «مهر و ماه» به این موضوع پرداخته است.

چینی‌فروشان با بیان اینکه در کتاب «مهر و ماه» درباره به‌روز و نزدیک شدن مفاهیم اخلاقی به شرایط روز تلاش شده است، تاکید کرد: این کتاب دارای مقدمه‌ای عالمانه و محققانه و تالیفی تکنیکی و پاکیزه است و در عین کاربردی بودن، دارای زبان قابل فهم برای عموم نیز است که هم می‌تواند منبع درسی دانشگاهی باشد و هم افراد علاقمند آن را مطالعه کنند.

مدیرعامل دفتر نشر فرهنگ اسلامی در پایان گفت: کتاب «مهر و ماه» با بیان ۱۵۴ مسئله پایان می‌پذیرد که در واقع فرجام کتاب، یک توضیح‌المسائل اخلاقی است. همانگونه که به توضیح‌المسائل فقهی نیاز داریم، به توضیح‌المسائل اخلاقی هم نیاز داریم که این کار را دکتر محسن اسماعیلی رقم زده است؛ چه اینکه وی را به عنوان حقوقدان، مجتهد و فردی متخلق به اخلاق می‌شناسیم که پدر معنوی‌شان هم شخصیتی مانند حاج آقا مجتبی تهرانی هستند.

حجت‌الاسلام سید محمود دعایی مدیرمسئول روزنامه اطلاعات نیز در نشست رونمایی جدیدترین اثر محسن اسماعیلی، این استاد دانشگاه را نمونه و الگوی اخلاقی و معرفتی دانست و با تاکید بر ترویج شیوه اخلاق و برخورد انسانی و مودبانه، ابراز امیدواری کرد شخصیت‌های عامل نظیر مولف کتاب «مهر و ماه»، مسائل اخلاقی را با زبان ساده و به صورت عملی با جامعه در میان بگذارند.