لیدی ال نوشته‌ی رومن گاری

رومن گاری Romain Gary در سال ۱۹۱۴ از مادری نیمه اشرافی در روسیه، متولد شد و کمی بعد از انقلاب روسیه، به همراه مادرش راهی لهستان و بعد فرانسه گردید. در نهایت به تابعیت فرانسه در آمد و در این کشور در رشته‌ی حقوق به تحصیل پرداخت و در جنگ جهانی دوم هم به نیروی هوایی پیوست و افتخارات فراوانی کسب کرد. در این مطلب با نقد رمان لیدی ال Lady L. با نت نوشت همراه باشید.

از آثار مطرح و شناخته شده‌ی رومن گاری می‌توان به، تربیت اروپایی، ریشه‌های آسمانی، لیدی ال، یک سفید، میعاد در سپیده دم. رنگ‌های روز و…اشاره کرد. نکته‌ی حائز اهمیت درباره رومن گاری این است که وی به چهار زبان فرانسه، انگلیسی، لهستانی و روسی مسلط است و می‌نویسد و بعضی از آثارش را خودش به زبان انگلیسی ترجمه کرده است.

بیشتر بخوانید: رمان زندگی در پیش رو اثر رومن گاری

از آثار مطرح و شناخته شده‌ی رومن گاری می‌توان به، تربیت اروپایی، ریشه‌های آسمانی، لیدی ال، یک سفید، میعاد در سپیده دم. رنگ‌های روز و…اشاره کرد. نکته‌ی حائز اهمیت درباره رومن گاری این است که وی به چهار زبان فرانسه، انگلیسی، لهستانی و روسی مسلط است و می‌نویسد و بعضی از آثارش را خودش به زبان انگلیسی ترجمه کرده است.

رمان لیدی ال Lady L. نوشته‌ی رومن گاری

و اما داستان رمان آنارشیستی و عاشقانه‌ی لیدی ال، درباره‌ی عشق دو مبارز فرانسوی است که یکی با رویکرد عاشقانه جلو می‌رود و دیگری با رویکردی سیاسی، جلو می‌رود و کار و مبارزه‌اش برای رسیدن به عقاید و باور هایش همه چیز است.

اما مبارزات سیاسی‌ این دو کاراکتر را در قالب آنارشیسم و با شعار آزادی، برابری، برادری در اواخر قرن نوزدهم، با تمام آشوب‌ها و اتفاق‌های تاریخی می‌بینیم و در نهایت ماجراها این دو کاراکتر بین دو راهی عشق و مبارزه می‌مانند و مجبور به انتخاب می‌شوند. به نوعی در این اثر رویارویی عشق و سیاست را می‌بینیم.

رومن گاری فی الواقع دو عاشق قرن نوزدهمی را با تمام جریانات و آشوب‌های تاریخی مرتبط نشان می‌دهد. یکی آرمان دنی قهرمان آنارشیست است که، کاراکتری واقعی و تاریخی است و رومن گاری بر اساس منابع و مدارک زیادی که راجع به زندگی و افکار این کاراکتر نوشته شده است، این رمان را تهیه کرده است.

آرمان دنی مهمترین دغدغه‌اش مبارزه سیاسی و عقایدش است و دیگری اما، کاراکتر آنت است که مهمترین دغدغه اش، عشق است و معشوق را تمام و کمال برای عشق ورزیدن می‌خواهد. و آنچه که مشخص است؛ در این‌اجتماع ضدین و موقعیتی که نویسنده خلق کرده است، یکی فدای دیگری می‌شود.

بیشتر بخوانید: معرفی مجموعه داستان پرندگان می‌روند و در پرو می‌میرند نوشته‌ی رومن گاری

طرح جلد رمان لیدی ال Lady L.

در بررسی شخصیت در رمان لیدی ال باید گفت: آنت کاراکتر زنِ داستان رومن گاری، زنی است که در یک خانواده‌ی متوسط به دنیا آمده است. پدر الکلی‌اش گرایشات آنارشیستی دارد و مدام و در هر حال درس‌ها و اصول آنارشیستی را بدون کم و کاست به دخترش القا می‌کند و شعار آزادی، برابری و برادری را سرمشق قرار می‌دهد و همین تعصبات باعث می‌شود که در ذهن آنت، از بچگی حس منزجر کننده و نفرت انگیز نسبت به این جریانات بوجود بیاید و همین طور از پدرش فاصله بگیرد.

پدری که حتی ازدواج را نوعی احتکار و دزدی می‌داند. پدر آنت وظیفه‌ی خودش می‌دانست تا اصول آنارشی را بی کم و کاست به او بیاموزد.

اما نکته‌ی حائز اهمیت دیگری که در رمان لیدی ال مورد توجه است، این که در رویارویی عشق و سیاست، عشق این بار به صورتی ترسناک و شاید با نگاهی توام با قدرت زنانه و یا نوعی میل برتری و دگر آزاری بتوان گفت، به شکلی ترسناک و لذت بخش در میاد تا ماندگار شود.

و در نهایت قهرمان زن داستان، آنت، با تمام سختی ها، ناهمواری‌ها و جدایی ها، وقتی می‌فهمد مرد محبوبش را با اراده نمی‌تواند اسیر کند، دست به شکار می‌زند و کاری می‌کند معشوقش، آرمان با پای خود داخل یک صندوقچه بشود و در را رویش قفل می‌کند و او را تا ابد در همان جا نگه می‌دارد، تا زمانی که دیگر تبدیل به پودر و استخوان شده است. مشابه این الگو را اما در خداحافظ گری کوپر هم می‌بینیم.

رومن گاری فی الواقع دو عاشق قرن نوزدهمی را با تمام جریانات و آشوب‌های تاریخی مرتبط نشان می‌دهد. یکی آرمان دنی قهرمان آنارشیست است که، کاراکتری واقعی و تاریخی است و رومن گاری بر اساس منابع و مدارک زیادی که راجع به زندگی و افکار این کاراکتر نوشته شده است، این رمان را تهیه کرده است.

اما اگر بخواهیم نگاهی به آرمان دنی در رمان لیدی ال داشته باشیم، باید بگوییم، دنی مردی بود که تمام هدفش مبارزه با هر نوع حکومت و مبارزه با ثروت‌های باد آورده‌ی بورژوازی بود و در این راه تمام موانع را کنار می‌گذاشت، پس عشق هم برایش به نوعی مانع محسوب می‌شود.

اما در برابر چنین کاراکتر سرد و خشک همچون دنی، آنت را داریم که تماما عاشق آرمان می‌شود و آرزو دارد فراتر از ماموریت‌های بی وقفه‌ی آرمان، همچنان با او زندگی کند و در آرامش باشد. با بررسی و نقد رمان لیدی ال در می‌یابیم؛ این جاست که رومن گاری به خوبی دو جنس متفاوت از احساس را کنار هم قرار می‌دهد، شور عشق و شور مبارزه و سیاست و این تقابل را تا آخر رمان حفظ می‌کند.

این دو شخصیت حتی در درکشان از عشق، با هم تفاوت داشتند. آرمان به دنبال عشق جهانی است و نمونه‌ای عینی است از حرف‌های نچسب و آزار دهنده پدر آنت و آنت چیزی که از عشق می‌خواهد، آغوش معشوق، نوازش مویش، لمس کردنش و ساعت‌ها نگاه کردنش.

و آنقدر در این راه فداکاری انجام‌ می‌دهد و پا به پای آرمان می‌رود و برایش نقش بازی می‌کند تا همراه آرمان باشد و هدف خودش را هم به هدف آرمان تغییر می‌دهد، که دیگر کم می‌آورد و از خودش چیزی نمی‌ماند. و به نقطه‌ای می‌رسد که باید خشم درونش را پرورش دهد و باید از تمام نقش بازی کردن‌ها و تمام فداکاری هایش، انتقام بگیرد.

اما اگر بخواهیم نگاهی به آرمان دنی در رمان لیدی ال داشته باشیم، باید بگوییم، دنی مردی بود که تمام هدفش مبارزه با هر نوع حکومت و مبارزه با ثروت‌های باد آورده‌ی بورژوازی بود و در این راه تمام موانع را کنار می‌گذاشت، پس عشق هم برایش به نوعی مانع محسوب می‌شود.

به لحاظ روایت و زبانی در نقد رمان لیدی ال باید گفت؛ سراسر داستان در همه حال از زبان لیدی ال(آنت) روایت می‌شود. فی الواقع لیدی ال، داستان زندگی‌اش را برای کاراکتری به نام سر پرسی تعریف می‌کند. در واقع این مرد، در تمام مدت عاشق وفادار لیدی ال بوده است و تماما در پی نوشتن داستان‌زندگی او بوده است.

نکته‌ی جالب و حائز اهمیتی که در نقد رمان لیدی ال موثر است این است که راکورد تقابل عشق و مبارزه را رومن گاری تا واپسین لحظات اثر حفظ می‌کند. آرمان بعد از تمام جدایی‌ها و ۳۰ سال حبس که مسبب آن، خودش بوده است، آزاد می‌شود و از لیدی ال در خواست برپایی یک مراسم رقص را می‌کند تا بدین وسیله، بتوانند با همدستانش جواهرات مهمان‌هایی که زالو می‌داند را بدزدند و مبارزاتشان همچنان ادامه داشته باشد و با وجود اصرارهای آنت، همچنان بر سر موضعش می‌ماند و بار دیگر از عشق آنت برای رسیدن به هدفش استفاده می‌کند، بدون این که خودش یک بار چنین فداکاری برای آنت انجام داده باشد.

ولی این بار آنت، آن شخصیت فداکار همیشگی نیست، زنی است که اقلن بعد از این همه سال، عشق را می‌خواهد، و هر جوره می‌خواهد نگهش دارد. قضیه دزدی که لو می‌رود، آنت است که شیرین ترین و دردناک ترین انتقام را می‌گیرد و آرمان را در همان صندوق جواهرات عمارت، مخفی می‌کند تا پلیس او را پیدا نکند. در واقع دیگر آرمان را هیچکس پیدا نمی‌کند.

آنچه که در نقد رمان لیدی ال هم مشخص است، قهرمانانِ مرد در آثار رومن گاری، اگرچه خیلی تقلا می­ کنند ولی راه به جایی نمی‌برند، و در نهایت بالاجبار داخل چهارچوبی گیر می‌افتند که برایشان تعیین شده است.

آنچه که در نقد رمان لیدی ال هم مشخص است، قهرمانانِ مرد در آثار رومن گاری، اگرچه خیلی تقلا می­ کنند ولی راه به جایی نمی‌برند، و در نهایت بالاجبار داخل چهارچوبی گیر می‌افتند که برایشان تعیین شده است.

شاید این قسمت از نقد رمان لیدی ال را با ارجاع به نورتروپ فرای بتوان بهتر پیش برد، در واقع قهرمانان مرد در آثار گاری، کنایی هستند. قهرمان کنایی کاراکتری است که به لحاظ مرتبه‌ای از اطرافیانش و از محیطی که در آن قرار گرفته است، پایین­ تر است. امکانش هست که لزوما پایین­ تر از آدم­‌های اطرافش هم نباشد ولی توسط اطرافیانش آسیب می‌بیند. وضعیت قهرمان کنایی در واقع به نوعی گروتسک وار است.

این قهرمانان کنایی در جایگاه درستی در اجتماع قرار نگرفته اند برای همین است که حتی هم ذات پنداری را در مخاطب بوجود نمی‌آورند و فقط میل مخاطب را برای انتقام بیشتر می‌کنند. گرچه، قطعن تاثیری بر جای می‌گذارند ولی این تاثیر ماندگار نیست و بیشتر حالتی گروتسک وار است.

قهرمانان مرد رومن گاری، هرچند با شور و هیجان کارهایی انجام داده باشند ولی اساسن، کار بزرگ و مهمی انجام نمی‌دهند و خوشبخت نخواهند شد.
در نهایت در نقد رمان لیدی ال می‌توان گفت: پر واضح است که این اثر به تفکرات، عقاید و مکتب‌ها و مشتقات آن اشاره دارد ولی در واقع با اثری سیاسی مواجه نیستیم بلکه با اثری رمانتیک مواجه ایم و در نهایت همین عنصر است که علاوه بر در برگیرندگی کل اثر، تا صفحه‌ی پایانی آن همچنان ادامه دارد.

شاید این مطالب هم خواندنی باشد:

پرندگان می‌روند و در پرو می‌میرند نوشته‌ی رومن گاری

زندگی در پیش رو نوشته‌ی رومن گاری

رمان ملکوت نوشته‌ی بهرام صادقی؛ نگاهی به زندگانی منیر